De Nederlandse Bank


Liberalisering van de productmarkt is positief voor werknemers

Nieuwsbericht

Datum 30 september 2008

Liberalisering van de productmarkt is positief voor werknemers. Het leidt tot meer werkgelegenheid én tot hogere reële lonen, omdat het prijspeil sterker daalt dan de nominale lonen. Dat blijkt uit recent onderzoek van de Nederlandsche Bank (DNB).

Structurele economische veranderingen

In het onderzoek is gekeken naar de mate waarin hervormingen van de arbeidsmarkt en productmarkt elkaar wederzijds versterken. Daarbij zijn vier structurele veranderingen en hun onderlinge interactie bezien:

* de toenemende internationale mobiliteit van bedrijven en de opkomst van Azië met een enorm arbeidsreservoir, de eerste trend, verzwakt de positie van vakbonden.

* de flexiblisering van de arbeidsmarkt heeft vermoedelijk geleid tot een elastischer arbeidsaanbod.

* het mededingingsbeleid vermindert de marktmacht van individuele bedrijven. Tot slot zal de wens om de kosten van de sociale zekerheid in toom te houden, leiden tot vermindering van de toegankelijkheid en het niveau van sociale voorzieningen.

Zwakkere vakbond, meer werkgelegenheid

Niet alleen de liberalisering van de productmarkt leidt tot meer werkgelegenheid, zo blijkt uit het onderzoek. Opmerkelijk is dat ook een verzwakte onderhandelingspositie van de vakbonden leidt tot meer werkgelegenheid. Uitzondering daarop is het geval van centrale loononderhandelingen, omdat vakbonden dan de werkgelegenheidseffecten van hun loonclaims internaliseren.

Andere conclusie is dat een verlaging van de uitkeringen niet of nauwelijks invloed heeft op het reële loon, maar wel een positief werkgelegenheidseffect heeft. Voorts blijken verschillende typen hervormingen elkaar te versterken, gezien hun invloed op output en werkgelegenheid, maar dat is lang niet altijd zo. Hervormingen van de sociale zekerheid versterken bijvoorbeeld niet de andere soorten hervormingen.

Onderzoek van DNB

Dit onderzoek is verricht door Paul Cavelaars van de Nederlandsche Bank (DNB). Voor dit onderzoek gebruikte Cavelaars een theoretisch model waarin sociale partners onderhandelen over nominale normen. De onderzoeksresulaten zijn beschreven in het DNB Working Paper nr. 182 'Are Product and Labour Market Reforms Mutually Reinforcing?'.