Structuur en hartstocht: gedachten over een magisch vierkant
Datum: 30 september 2008
Oratie: prof.dr. A.E. Steenge, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat
5, Groningen
Titel: Structuur en hartstocht: gedachten over een magisch vierkant
Leeropdracht: Institutionele multi-sector analyse
Faculteit: Economie en Bedrijfskunde
Structuur en hartstocht: gedachten over een magisch vierkant
Prof.dr. A.E. Steenge gaat in zijn oratie in op het feit dat in de
economie "alles met alles samenhangt". Gebeurtenissen op één bepaald
gebied blijken vaak ster-ke invloed te hebben op gebeurtenissen
elders. Een voorbeeld daarvan is de kredietcrisis, die begon op de
Amerikaanse huizenmarkt, maar nu leidt tot vragen rond het economisch
bestel in zijn geheel. Het probleem daarbij is volgens Steenge dat
huidige inzichten geen goede visie bieden op dit soort dwarsverbanden.
Met zijn oratie aanvaardt hij officieel zijn benoeming tot hoogleraar
Institutionele multi-sector analyse bij de Faculteit Economie en
Bedrijfskunde.
Steenge licht de samenhangproblematiek toe vanuit een stroming binnen
de economie die juist gefocused is op dwarsverbanden, de zogeheten
multi-sector of input-output analyse. Deze beschrijft goederen en
dienstenstromen, inclusief arbeid, in een moderne economie: waar ze
vandaan komen, waar ze heen gaan, en wat ze kosten. Met dit type
analyse kan ook het effect van economische en politieke keuzes op de
werkgelegenheid uitgerekend worden, zoals bijvoorbeeld het effect van
versterking van het Nederlandse dijkenstelsel.
Volgens Steenge ligt de nadruk de laatste jaren te veel op
technologische aspecten - de subtitel van zijn oratie is een
woordspeling hierop. De modellen lijken vaak op spoorboekjes, die wel
de ideale of gewenste tijden aangeven maar te weinig rekening houden
met andere omstandigheden, zoals drukte, het weer, vakantie, enz. Hoe
is dit zo gekomen? De grondslag voor de modellen waar nu mee wordt
gewerkt is gelegd in de jaren `20 en `30 van de vorige eeuw. Destijds
is ervoor gekozen om de techno-logie bepalend te laten zijn voor onze
visie op de economie van een land of streek.
Op dit moment echter spelen er heel andere vraagstukken, over
marktwerking, privé- of publiek eigendom, milieuvervuiling, enz. Ook
liggen er vragen als: wie beslist er? Welk belastingregime is er? Hoe
gedraagt de bureaucratie zich? Dit noemen we de institutionele
aspecten van de economie. Het is het gebied van de hartstochten en de
grote twistpunten. Aan deze dimensie is echter tot nu toe veel te
weinig aandacht be-steed in de bestaande modellen, volgens Steenge.
Hij geeft een aantal onderzoekslijnen aan die mogelijk voor
vernieuwing kunnen zorgen, en ook een aantal die dat zeker niet zullen
doen.
Rijksuniversiteit Groningen