Kamerbrief Grondprijsmonitor 2007
26 september 2008 - kamerstuk
Kamerbrief over de grondprijsmonitor die jaarlijks een overzicht geeft van de ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt. In 2007 stegen de grondprijzen met zo'n tien procent ten opzichte van 2006.
1
Dienst Landelijk Gebied
8 september 2008
GRONDPRIJSMONITOR 2007
RECENTE ONTWIKKELINGEN IN DE AGRARISCHE GRONDMARKT
2
Inhoud
1. Inleiding
2. Samenvatting
3. Leeswijzer
4. Uitgangspunten
5. Grondprijzen: het landelijke beeld
6. Regionale bewegingen in de grondprijzen
7. Grondmarkt gedifferentieerd naar stedelijke invloed
8. Mobiliteit in de grondmarkt
9. Realisatie BBL ten opzichte van de totale markt
Bijlagen
1. Gebiedsindeling naar groepen van landbouwgebieden en
naar roze en groene gebieden
2. Kaart van de indeling naar groepen van landbouwgebieden
3. Kaart van de indeling naar roze en groene gebieden
3
1 Inleiding
De Dienst Landelijk gebied (DLG) brengt jaarlijks de ontwikkelingen van de agrarische grondmarkt in
Nederland in beeld. De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit biedt deze jaarlijkse
rapportage van DLG - de grondprijsmonitor - aan de Tweede Kamer aan.
2 Samenvatting
De stijgende trend in de grondprijzen zet in 2007 door. De afgelopen twee jaar is de gemiddelde
grondprijs met in totaal 16 % gestegen. Er is geen verschil tussen wat marktpartijen voor gronden
betalen en wat Bureau Beheer Landbouwgronden (BBL) betaalt. Beide volgen dezelfde trend. De stijging
is een landelijk beeld, dat vrijwel overal ook op regionaal niveau optreedt. In de gebieden waar
stedelijke invloed speelt, stijgen de grondprijzen de laatste jaren flink, vooral in het randstedelijk gebied.
In de noordelijke provincies is de grondprijsstijging minder, hier is de gemiddelde grondprijs relatief
laag. De dynamiek op de grondmarkt neemt toe, vooral in de gebieden met lagere grondprijzen.
BBL heeft in het stedelijke Westelijk Holland, waar de grondprijs zeer hoog is (ca. ¤ 70.000/ha), een
marktaandeel van 60%. In dit gebied liggen forse beleidsopgaven voor Recreatie om de Stad en de
Ecologische Hoofdstructuur. Ondanks de druk op de grondmarkt en daarmee de hoge grondprijzen,
heeft BBL hier - binnen de heersende marktprijzen - veel hectares gekocht.
Landelijk bekeken is het marktaandeel van BBL ten opzichte van 2006 gedaald, van 23 naar 13%.
3 Leeswijzer
De grondprijsmonitor behandelt de ontwikkeling in de grondprijzen op drie niveaus:
1. Een schets van het landelijke beeld van de grondprijsontwikkeling (paragraaf 5);
2. Een specificatie van de grondprijzen naar regionaal niveau (paragraaf 6);
3. Een verbijzondering van de grondprijzen naar stedelijke invloed (paragraaf 7).
Paragraaf 8 behandelt de regionale dynamiek in de grondmarkt. Daarbij wordt zowel het aantal
transacties als het aantal hectares in de tijd gevolgd. In paragraaf 9 wordt de realisatie van het BBL ten
opzichte van de totale markt in beeld gebracht.
4 Uitgangspunten
Gebiedsindeling
Vooruitlopend op de introductie van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG), rapporteerde de
grondprijsmonitor vanaf 2005 op provinciaal niveau. Na twee jaar is besloten de grondprijsmonitor weer
te baseren op de landbouwgebieden, zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) die al jaren
hanteert. Gebleken is dat provinciale gemiddelde grondprijs- en grondmobiliteitscijfers niet voldoende
zeggingskracht bezitten. Dat is een gevolg van het binnen de meeste provincies voorkomen van regio's
met (zeer) verschillende prijsniveaus en verschillende grondmobiliteit.
De gebiedsindeling in de grondprijsmonitor over 2007 gaat daarom uit van de indeling in de 66 CBSlandbouwgebieden.
Deze landbouwgebieden zijn op basis van vergelijkbaarheid in landbouwstructuur,
grondsoort en grondprijzen geclusterd in twintig groepen (zie bijlage 1).
Sinds enkele jaren staan in de grondprijsmonitor overzichten van 'roze' en 'groene' gebieden en van
'rode' transacties. Over 2007 zijn tien landbouwgebieden als 'roze' bestempeld (zie bijlage 1). 'Roze'
gebieden hebben een 'agrarische' bestemming, maar de aanwezigheid van de stad is voelbaar op de
grondmarkt. De andere 56 landbouwgebieden zijn 'groene' gebieden. Dit zijn gebieden met een
agrarisch karakter, waar de aanwezigheid van de stedelijke markt niet wordt gevoeld.
4
Bij de 'rode' transacties gaat het niet om topografisch onderscheidbare gebieden, maar om transacties
die een 'rode' achtergrond hebben: doordat een bestemmingsplan is of wordt gewijzigd voor
stadsuitbreiding, worden er veel hogere prijzen geboden (zie tabel 2).
Aard van het bronmateriaal
De gegevens in deze grondprijsmonitor zijn afkomstig van het Kadaster en van het Bureau Beheer
Landbouwgronden (BBL). Bij alle berekeningen, zowel van Kadaster als van BBL, zijn transacties met
pachtvrije gronden betrokken, waarbij de verkrijgers zowel agrariërs als niet-agrariërs kunnen zijn. De
gegevens hebben betrekking op de verkoop van landbouwgrond. Transacties waarbij sprake is van
bijkomende zaken als (melk)quotum, gebouwen, schadevergoedingen of toeslagen worden bij de
selectie van brondata, uitgesloten. . De grondprijsmonitor gaat over de 'kale' grondprijzen.
Familietransacties en transacties van gehele bedrijven zijn eveneens buiten beschouwing gelaten. Bij dit
soort transacties hebben andere mechanismen invloed op de prijs.
Aanpassing ten opzichte van vorige grondprijsmonitoren
In voorgaande jaren maakte de grondprijsmonitor voor de BBL-transacties geen selectie naar
grondgebruik, zoals dat voor de Kadasterdata wel plaatsvond. Daardoor kwamen voor BBL ook de
transacties van bijvoorbeeld natuur, glastuinbouw of bollenteelt in de brondata voor de
grondprijsmonitor, terwijl de Kadasterdata alleen betrekking hadden op grasland, bouwland, tuinland
(geen glastuinbouw) en boomgaard. Hierdoor ontstond een niet geheel zuivere vergelijking tussen BBL
en 'de markt'. In deze grondprijsmonitor is een 'zuivere vergelijking' tussen 'de markt' en BBL
gerealiseerd door dezelfde selectiecriteria voor beide databronnen toe te passen.
Om ook vergelijking met voorgaande grondprijsmonitoren mogelijk te maken zijn beide selecties
opgenomen:
1. De eerste ('2007-totaal') is vergelijkbaar met voorgaande twee jaren en kent (voor de BBLtransacties)
geen selectie naar grondgebruik. Deze gegevens kunnen vergeleken worden met die
van voorgaande jaren, (maar is niet geheel nauwkeurig in de vergelijking tussen BBL-transacties
en transacties in 'de markt').
2. Bij de tweede ('2007-selectie') zijn de BBL-transacties gebaseerd op alleen die transacties waar
sprake is van grasland, bouwland, tuinland (geen glastuinbouwgrond) en boomgaard (net als
voor de Kadasterdata het geval is). Daardoor kan de 'prestatie van BBL' ten opzichte van de totale
markt (paragraaf 9) correct en nauwkeuriger worden vergeleken.
5 Grondprijzen: het landelijke beeld
Vanaf 2005 stijgt de landelijk gemiddelde grondprijs. Met een gemiddelde van ¤ 35.554,= per hectare in
2007 stijgt de landelijk gemiddelde grondprijs de laatste twee jaar met 16%. Ten opzichte van 2006 is de
prijsstijging in 2007 bijna 10%.
Figuur 1. Landelijk gemiddelde grondprijs
in de periode 2000-2007 (¤/ha.)
28000
33000
38000
43000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
5
6 Regionale bewegingen in de grondprijzen
In alle regio's, behalve het Noord-Hollands Gooi- en Weidegebied, stijgt de laatste jaren de grondprijs.
De regionale uitkomsten zijn in drieën te verdelen: noordelijke regio's met relatief lage gemiddelde
grondprijzen (ca. 25.000 - 30.000 ¤/ha. Randstad-regio's met gemiddelde grondprijzen van ca. 60.000
¤/ha. en regio's in midden en zuid Nederland met gemiddelde grondprijzen van circa ¤ 40.000,/ha
(Limburg ca. 35.000¤/ha)(zie figuur 2).
Noordelijke regio's met relatief lage grondprijzen
In het noordelijke deel van Nederland (Groningen, Friesland, Drenthe en de noordelijke delen van
Overijssel en Noord-Holland) en in Zeeland zijn de gemiddelde grondprijzen relatief laag ( ¤ 25.000 -
30.000/ha.). In deze gebieden is sprake van grondgebonden landbouw: akkerbouw en veeteelt
domineren het grondgebruik. Stedelijke invloed speelt hier niet.
Randstad met hoge druk op grondmarkt
Bij de gebieden Veehouderijgebied Utrecht, Gooi en Weidegebied N-Holland en Westelijk Holland is de
druk op de grondmarkt hoog. De hoge gemiddelde grondprijzen (¤ 60.000,-/ha) zijn het gevolg van de
stedelijke invloedsfeer en van intensieve agrarische sectoren als bollenteelt, glastuinbouw en boomteelt.
Bovendien speelt hier de beleidsopgave Recreatie om de Stad (RodS).
Figuur 2. Regionale gemiddelde grondprijs
in de periode 2005 - 2007 (¤/ha)
¤ 15.000
¤ 20.000
¤ 25.000
¤ 30.000
¤ 35.000
¤ 40.000
¤ 45.000
¤ 50.000
¤ 55.000
¤ 60.000
¤ 65.000
¤ 70.000
¤ 75.000
¤ 80.000
¤ 85.000
¤ 90.000
¤ 95.000
¤ 100.000
¤ 105.000
¤ 110.000
¤ 115.000
I Groningen
II Friesland
III Drenthe
IV Noordwest Overijssel
V Salland/Twente
VI Oost-Gelderland
VII Westelijke Veluwe
VIII Rivierengebied
IX NOP
X Ov IJsselmeerpold.
XI Veeh. Gebied Utrecht
XII Weidegebied Utrecht
XIII Noord N-Holland
XIV Gooi + Weidegeb
XV Westelijk Holland
XVI Weidegeb Z-Holland
XVII Zeeland
XVIII Brabant
XIX Noord-Limburg
XX Zuid-Limburg
Nederland
2005
2006
2007-totaal
2007-selectie
In deze grondprijsmonitor zijn de BBL-resultaten over 2007 gesplitst: in 2007-totaal en 2007-selectie (zie
toelichting in paragraaf 3).
6
Regio's met gemiddelde grondprijzen
Een groot deel van Midden- en Zuid Nederland (m.u.v. Limburg) heeft gemiddelde grondprijzen van circa
¤ 40.000,-- per hectare. Er is sprake van meerdere typen grondgebruik: recreatie en toerisme, intensieve
land- en tuinbouw en water en natuur, vereisen grond.
Over het algemeen zijn de verschillen tussen '2007-selectie' en '2007-totaal' klein. De invloed van de
selectie op grondgebruik heeft vooral zichtbare gevolgen in de gebieden Gooi en Weidegebied en
Westelijk Holland. Dit komt door de duidelijke aanwezigheid van glastuinbouw en bollengrond in die
gebieden (zie ook paragraaf 9).
7 Grondmarkt gedifferentieerd naar stedelijke invloed
De gebieden met stedelijke invloed, de 'roze' gebieden, bevinden zich in vijf landbouwgebieden: Gelders
Rivierengebied, Utrechts Weidegebeid, Gooi en weidegebied van N-Holland, Westelijk Holland en
Tabel 1. Vergelijking resultaten van roze en groene deelgebieden 2005 - 2007
ROZE 2005 2006 2007-totaal
Aant Opp. Prijs Aant Opp. Prijs Aant Opp. Prijs
trans. (ha) trans. (ha) trans. (ha)
VIII Rivierengebied 20 92 41.007 9 18 49.871 23 90 50.052
XII Weidegebied Utr. 17 53 45.700 10 27 61.893 17 38 66.945
XIV Gooi en Weideg
XV Westelijk Holland
36
37
145
242
66.011
74.733
31
50
297
230
70.168
88.470
24
53
100
299
62.311
73.345
XVI Weidegebied Z-H 12 66 41.859 15 62 41.109 19 109 37.052
Nederland 112 598 61.221 115 634 73.041 136 636 61.713
GROEN 2005 2006 2007-totaal
Aant Opp. Prijs Aant Opp. Prijs Aant Opp. Prijs
trans. (ha) trans. (ha) trans. (ha)
I Friesland 249 1.651 21.539 263 2.287 24.309 353 3.115 28.524
II Groningen 398 2.452 20.666 490 2.762 23.719 635 3.518 27.742
III Drenthe 302 1.525 20.100 423 2.414 21.096 570 3.417 23.811
IV NW-Overijssel 304 1.259 25.630 293 1.306 27.055 405 1.779 31.632
V Salland/Twente 292 746 32.300 281 704 35.861 386 1.124 41.435
VI O-Gelderland 495 1.545 29.223 602 1.655 31.698 616 1.989 36.326
VII West-Veluwe 149 318 40.267 178 304 45.388 155 313 46.804
VIII Rivierengebied 146 434 36.170 132 401 37.379 188 657 40.245
IX NOP 39 792 40.282 27 568 41.450 63 1.077 43.055
X Ov IJss.polders 15 456 42.393 14 365 46.606 24 376 48.797
XI Veeh Utrecht 75 365 33.734 119 512 39.407 101 461 41.834
XII Weidegebied Utr 37 175 38.491 45 191 43.114 40 155 60.684
XIII N-Holland Nrd 194 1.495 28.574 185 1.290 29.115 271 2.123 32.374
XIV Gooi en Weideg *) 0 0 0 0 0 0 0 0 0
XV Westelijk Holland
XVI Weidegebied Z-H
8
160
14
836
134.592
35.373
7
224
3
1.988
63.696
38.376
2
273
5
1.443
60.129
38.543
XVII Zeeland 248 1.490 32.470 290 1.511 31.176 302 1.599 42.085
XVIII Brabant 889 2.537 37.200 825 2.595 38.827 957 3.859 44.555
XIX N-Limburg 363 898 32.756 414 1.107 34.995 450 1.310 35.388
XX Z-Limburg 241 479 36.993 268 470 37.042 184 333 37.776
Nederland 4.604 19.467 29.704 5.081 22.437 31.276 5.913 28.395 34.969
*) In Gooi en Weidegebied Noord-Holland is geen groen deel; het hele landbouwgebied is roze deelgebied.
7
Weidegebied van Zuid-Holland. De gemiddelde transactieprijs in de 'roze' gebieden ligt anderhalf tot
twee keer zo hoog als het landelijk gemiddelde. Daarnaast liggen de transactieprijzen voor de 'roze'
gebieden in 2006 gemiddeld hoger dan in de jaren 2005 en 2007, bij ongeveer hetzelfde aantal
transacties en hoeveelheid hectares. Dit wordt met name bepaald door de uitkomsten in Westelijk
Holland.
In het tweede deel van de tabel 1 zijn voor alle onderscheiden deelgebieden de 'groene' transactieprijzen
gegeven. Voor het Noord-Hollandse Gooi en Weidegebied kan dat niet omdat dat gehele
landbouwgebied 'roze' is. Ook Westelijk Holland geeft geen representatieve uitkomsten, omdat maar
een klein deel van dit landbouwgebied als 'groen' kan worden aangemerkt.
Beide tabellen in deze paragraaf zijn zo opgesteld dat vergelijking met de grondprijsmonitoren van
voorgaande jaren mogelijk is: het betreft de data van Kadaster en BBL-totaal (2007-totaal: zie paragraaf
3).
De gemiddelde grondprijs van de rode transacties stijgt in 2007 naar ¤ 280.000,-- per hectare. Ook het
aantal hectares waar het om gaat, neemt fors toe. Tot vorig jaar waren de 'rode' grondprijzen in een deel
van het noorden lager dan het landelijk gemiddelde. In 2007 zijn de regionale verschillen kleiner.
Tabel 2. Gerealiseerde grondprijzen in rode gebieden (wijzigingen in Bestemmingsplan)
ROOD 2005 2006 2007-totaal
Aantal Opp. Prijs (¤) Aantal Opp. Prijs (¤) Aantal Opp. Prijs (¤)
trans. (ha) trans. (ha) Trans. (ha)
Groningen 10 36 105.301 35 309 101.007 45 288 202.102
Friesland 35 81 136.469 40 156 144.358 30 171 159.603
Drenthe 34 140 118.943 24 114 133.616 42 179 181.400
NW-Overijssel 53 212 125.832 41 108 151.159 39 202 220.824
Salland/Twente 59 103 256.728 57 115 196.986 76 176 214.228
O-Gelderland 64 114 271.754 63 90 274.041 70 176 280.936
West-Veluwe 26 42 300.302 27 61 338.361 38 83 375.291
Rivierengebied 41 97 259.860 47 128 299.972 50 110 277.424
NOP 3 9 132.345 0 0 0 11 46 243.282
Ov IJss.polders 2 32 209.320 2 132 307.543 15 106 579.151
Veeh Utrecht 17 62 238.631 24 95 279.424 21 123 259.105
Weide Utrecht 5 15 130.315 13 39 367.931 13 24 482.544
N-Holland Nrd 48 133 160.078 74 320 216.928 48 310 200.743
Gooi +N-H Zd 15 93 376.148 39 101 410.443 38 111 514.837
Weide Z-H 38 195 280.599 32 99 276.630 59 263 290.946
Westelijk Holl 30 194 374.225 49 151 338.794 39 100 428.922
Zeeland 29 67 221.218 33 80 201.742 21 31 239.977
Brabant 123 287 260.136 148 345 250.580 166 436 318.057
N-Limburg 52 73 232.496 49 71 306.188 43 85 390.954
Z-Limburg 14 44 230.374 11 7 255.411 7 7 313.235
Nederland 698 2.029 235.631 808 2.520 233.531 871 3.026 280.012
8 Mobiliteit in de grondmarkt
De mobiliteit op de grondmarkt stijgt. Vooral in de gebieden met lagere grondprijzen is de dynamiek op
de grondmarkt hoog (zie tabel 3 en figuur 3). Er zijn ook gebieden waar de grondmarkt stagneert:
Veehouderijgebied van Utrecht, Gooi en weidegebied N-Holland en Westelijk Holland. Het lijkt erop dat
door de hoge grondprijzen de agrarische sector hier nauwelijks marktpartij meer is. Door het gebrek aan
8
aanbod op de grondmarkt, staat in deze gebieden de verwerving voor beleidsopgaven onder druk (zie
paragraaf 9).
In tabel 3 en de figuren 3 en 4 worden de absolute waarden (aantallen hectares en aantal transacties) en
de relatieve waarden (percentage van areaal cultuurgrond) volgens de nieuwe gebiedsindeling gegeven.
Tabel 3. Regionale grondmobiliteit (in hectare en in percentage van totale areaal cultuurgrond)
2005 2006 2007-totaal
Absoluut relatief absoluut relatief absoluut Relatief
Groningen 1.648 1,0 2.286 1,4 3.115 1,9
Friesland 2.456 1,1 2.761 1,2 3.518 1,5
Drenthe 1.525 1,0 2.414 1,6 3.417 2,2
NW Overijssel 1.254 1,0 1.306 1,1 1.779 1,4
Salland/Twente 746 0,6 704 0,6 1.124 1,0
O-Gelderland 1.546 1,0 1.655 1,1 1.989 1,3
W-Veluwe 317 1,1 304 1,1 313 1,1
Rivierengebied 526 1,0 418 0,8 789 1,4
NOP 793 2,1 568 1,5 1.077 2,9
Ov. IJsselm 456 0,9 365 0,7 376 0,7
Veeh Utrecht 217 0,9 218 0,9 196 0,9
Weide Utrecht 374 0,8 512 1,1 461 1,0
N-Holland Nrd 1.496 1,3 1.290 1,2 2.123 1,9
Gooi + N-H Zd 144 0,7 305 1,5 108 0,5
Weide Z-H 902 0,8 2.051 1,9 1.630 1,5
Westelijk Holl 258 0,8 231 0,7 318 1,0
Zeeland 1.489 1,2 1.511 1,3 1.599 1,3
Brabant 2.537 1,0 2.595 1,0 3.859 1,5
N-Limburg 880 1,2 1.107 1,5 1.310 1,8
Z-Limburg 497 1,7 470 1,6 333 1,1
Nederland 20.065 1,0 23.071 1,2 29.435 1,4
Figuur 3 Regionale grondmobiliteit in hectares in de
periode 2005 - 2007
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
I Groningen
II Friesland
III Drenthe
IV Noordwest Overijssel
V Veeh. Gebied Utrecht
VI Oost-Gelderland
VII Westelijke Veluwe
VIII Rivierengebied
IX NOP
X Ov IJsselmeerpold.
XI Veeh. Gebied Utrecht
XII Weidegebied Utrecht
XIII Noord N-Holland
XIV Gooi + Weidegeb
XV Weidegeb Z-Holland
XVI Westelijk Holland
XVII Zeeland
XVIII Brabant
XIX Noord-Limburg
XX Zuid-Limburg
2005
2006
2007-totaal
2007-selectie
9
Meest zeggend is de relatieve mobiliteit: de hoeveelheid grond die van eigenaar is gewisseld ten
opzichte van het totale areaal cultuurgrond. Absolute waarden in aantallen hectares en transacties
zeggen minder, omdat de gebieden qua oppervlakte cultuurgrond nogal verschillen en soms een beperkt
aantal transacties met een groot aantal hectares het beeld bepaald, terwijl in andere gebieden veel
transacties met een beperkt aantal hectares het beeld bepalen.
Figuur 4. Regionale grondmobiliteit in aantal transacties in
de periode 2005 - 2007
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1.000
I Groningen
II Friesland
III Drenthe
IV Noordwest Overijssel
V Salland/Twente
VI Oost-Gelderland
VII Westelijke Veluwe
VIII Rivierengebied
IX NOP
X Ov IJsselmeerpold.
XI Veeh. Gebied Utrecht
XII Weidegebied Utrecht
XIII Noord N-Holland
XIV Gooi + Weidegeb
XV Westelijk Holland
XVI Weidegeb Z-Holland
XVII Zeeland
XVIII Brabant
XIX Noord-Limburg
XX Zuid-Limburg
2005
2006
2007-totaal
2007-selectie
9 Realisatie BBL ten opzichte van de totale markt
In deze paragraaf is de realisatie door BBL afgezet tegen de totale realisatie in de grondmarkt.
Onderscheiden zijn de resultaten 2007-totaal als 2007-selectie (zie paragraaf 3!).
Grondprijzen
Uit tabel 5, "2007-totaal" (alle BBL-transacties) blijkt dat BBL - landelijk gemiddeld - 10 % meer betaalde
dan de gehele markt. Dit wordt vooral veroorzaakt door transacties in Salland/Twente, Westelijke
Veluwe, Gooiland en Weidegebied, Weidegebied van Zuid-Holland en Westelijk Holland. De hogere door
BBL betaalde gemiddelde grondprijs in deze gebieden is toe te schrijven aan transacties met bollengrond
en glastuinbouw die wel in de BBL-selectie 2007-totaal en niet in de Kadasterdata voorkomen.. In de
overige gebieden, waar dat type transacties vrijwel niet voorkomt, zijn de bedragen die BBL voor grond
betaalde vergelijkbaar met die van de totale markt, met een afwijking naar beneden in Noord-Limburg.
Uit de tabel 2007-selectie (met alleen bouwland, grasland, boomgaard en tuingrond, zoals ook het geval
is in de Kadasterdata) blijkt dat BBL 'prijsconform met de totale markt' werkt. Gemiddeld over Nederland
betaalt BBL voor bijna alle transacties de gemiddelde grondprijs van de totale markt. In twee gebieden -
Salland/Twente en Westelijke Veluwe - ligt de door BBL betaalde grondprijs hoger dan gemiddeld in de
markt betaalde prijzen
10
Tabel 4. Regionale vergelijking van BBL met alle marktpartijen in 2007-totaal en 2007-selectie
2007-totaal BBL alle marktpartijen
oppervlakte
aantal
transacties
grondprijs oppervlakte
aantal
transacties
grondprijs
Groningen
Friesland
Drenthe
Noordwest Overijssel
Salland/Twente
Oost-Gelderland
Westelijke Veluwe
Rivierengebied
NOP
Ov IJsselmeerpolders
Veeh.gebied Utrecht
Weidegebied Utrecht
Noord N-Holland
Gooi + weidegebied
Weidegeb Z-Holland
Westelijk Holland
Zeeland
Brabant
Noord-Limburg
Zuid-Limburg
354
151
186
288
233
359
34
261
30
48
198
22
279
195
312
978
208
51
28
26
36
48
50
51
13
31
0
0
12
11
38
7
30
34
29
100
58
26
21.605
20.351
20.954
27.273
46.623
34.001
57.104
45.379
68.257
36.144
25.774
80.513
59.456
129.209
34.642
38.956
24.109
34.706
3.115
3.518
3.417
1.779
1.124
1.989
313
789
1.077
376
196
461
2.123
108
1.630
318
1.599
3.859
1.310
333
353
635
570
405
386
616
155
217
63
24
61
101
271
25
296
62
302
957
450
184
28.524
27.742
23.811
31.632
41.435
36.326
46.804
44.012
43.055
48.797
63.552
41.834
32.374
66.521
42.202
110.351
42.085
44.555
35.388
37.776
Nederland 4.189 628 39.094 29.435 6.133 36.239
2007-selectie BBL alle marktpartijen
oppervlakte
aantal
transacties
grondprijs oppervlakte
aantal
transacties
grondprijs
Groningen
Friesland
Drenthe
Noordwest Overijssel
Salland/Twente
Oost-Gelderland
Westelijke Veluwe
Rivierengebied
NOP
Ov Ijsselmeerpolders
Veeh.gebied Utrecht
Weidegebied Utrecht
Noord N-Holland
Gooi + weidegebied
Weidegeb Z-Holland
Westelijk Holland
Zeeland
Brabant
Noord-Limburg
Zuid-Limburg
352
147
170
279
218
246
32
219
27
47
197
14
201
181
305
948
152
49
26
25
31
43
45
46
11
25
0
0
8
11
37
6
26
27
28
86
40
23
21.665
20.490
21.923
26.991
47.716
33.304
52.823
36.802
57.076
33.963
26.066
58.521
37.091
68.152
33.939
39.117
30.602
35.506
3.113
3.514
3.401
1.770
1.109
1.876
311
747
1.077
376
193
460
2.122
100
1.552
304
1.592
3.829
1.254
331
351
634
565
400
381
611
153
211
63
24
57
101
270
24
292
55
301
943
432
181
28.535
27.756
23.872
31.610
41.579
36.375
46.297
41.421
43.055
48.797
61.915
41.623
32.404
62.323
38.439
73.130
41.983
44.639
36.679
37.913
Nederland 3.784 544 35.136 29.030 6.049 35.554
11
Marktaandeel
In vergelijking met 2006 heeft BBL in 2007 een kleiner marktaandeel: 13 % (alleen bouwland, grasland,
tuinbouwgrond en boomgaard) à 14 % (alle transacties), ten opzichte van 23 % in 2006 (alle transacties).
Opvallend is het hoge aandeel van BBL in Westelijk Holland, namelijk 60% van de grondmarkt. Hier
liggen forse beleidsopgaven voor de Ecologische Hoofdstructuur en Recreatie om de Stad en de
grondprijs is hier zeer hoog (ca. ¤70.000/ha). In het rivierengebied (Nadere uitwerking Rivierengebied en
PKB Ruimte voor de Rivier) en in Brabant is BBL een meer dan gemiddelde speler. In de Flevopolders
verrichtte BBL in 2007 nog geen transacties: realisatie van de robuuste verbindingszone bevond zich nog
in een voorbereidend stadium.
Tabel 5. Samenvatting van realisatie van BBL tov de totale markt, gespecificeerd naar het
marktaandeel in oppervlakte en naar de gerealiseerde transactiewaarden in 2006, 2007-totaal en
2007-selectie
Resultaat BBL tov totale resultaat in 2006
opp.betrokken bij een transactie Gemiddelde grondprijs
BBL totaal marktaandeel
BBL
(%)
BBL Totaal geïndexeerd
prijsverschil
Groningen
Friesland
Drenthe
Noordwest Overijssel
Salland/Twente
Oost-Gelderland
Westelijke Veluwe
Rivierengebied
NOP
Ov IJsselmeerpold.
Veeh. Gebied Utrecht
Weidegebied Utrecht
Noord N-Holland
Gooi + Weidegeb
Weidegeb Z-Holland
Westelijk Holland
Zeeland
Brabant
Noord-Limburg
Zuid-Limburg
474
279
634
294
168
277
37
25
66
12
103
145
148
256
1.002
151
522
391
287
147
2.287
2.762
2.414
1.306
704
1.655
304
418
568
365
218
512
1.290
305
2.051
231
1.511
2.595
1.107
470
21
10
26
23
24
17
12
6
12
3
47
28
11
84
49
65
35
15
26
31
23.048
26.433
21.202
25.384
34.427
28.598
55.720
32.445
31.075
43.500
57.247
33.488
23.649
83.262
38.214
97.302
29.830
35.947
36.691
33.308
24.309
23.719
21.096
27.055
35.861
31.698
45.388
37.923
41.450
46.606
49.102
39.407
29.115
76.162
36.413
89.016
31.176
38.827
34.995
35.679
95
111
101
94
96
90
123
86
75
93
117
85
81
109
105
109
96
93
105
90
Nederland 5.416 23.071 23 35.785 32.424 110
12
In Tabel 5 zijn de resultaten specifieker gemaakt. Hier vindt u het marktaandeel en het grondprijsverschil
van BBL en ten opzichte van de gehele grondmarkt. Om te kunnen beoordelen of er in 2007 uitschieters
aan de orde zijn geweest, zijn dezelfde resultaten voor 2006 opgenomen.
2007-totaal
opp. betrokken bij een transactie gemiddelde grondprijs
BBL totaal marktaandeel
BBL (%)
BBL totaal geïndexeerd
prijsverschil
Groningen
Friesland
Drenthe
Noordwest Overijssel
Salland/Twente
Oost-Gelderland
Westelijke Veluwe
Rivierengebied
NOP
Ov IJsselmeerpold.
Veeh. Gebied Utrecht
Weidegebied Utrecht
Noord N-Holland
Gooi + Weidegeb
Weidegeb Z-Holland
Westelijk Holland
Zeeland
Brabant
Noord-Limburg
Zuid-Limburg
354
151
186
288
233
359
34
261
0
0
30
48
198
22
279
195
312
978
208
51
3.115
3.518
3.417
1.779
1.124
1.989
313
789
1.077
376
196
461
2.123
108
1.630
318
1.599
3.859
1.310
333
11
4
5
16
21
18
11
33
0
0
15
10
9
20
17
61
19
25
16
15
21.605
20.351
20.954
27.273
46.623
34.001
57.104
45.379
0
0
68.257
36.144
25.774
80.513
59.456
129.209
34.642
38.956
24.109
34.706
28.524
27.742
23.811
31.632
41.435
36.326
46.804
44.012
43.055
48.797
63.552
41.834
32.374
66.521
42.202
110.351
42.085
44.555
35.388
37.776
76
73
88
86
113
94
122
103
0
0
107
86
80
121
141
117
82
87
68
92
Nederland 4.189 29.435 14 39.990 36.239 110
2007-selectie
Groningen
Friesland
Drenthe
Noordwest Overijssel
Salland/Twente
Oost-Gelderland
Westelijke Veluwe
Rivierengebied
NOP
Ov IJsselmeerpold.
Veeh. Gebied Utrecht
Weidegebied Utrecht
Noord N-Holland
Gooi + Weidegeb
Weidegeb Z-Holland
Westelijk Holland
Zeeland
Brabant
Noord-Limburg
Zuid-Limburg
352
147
170
279
218
246
32
219
0
0
27
47
197
14
201
181
305
948
152
49
3.113
3.514
3.401
1.770
1.109
1.876
311
747
1.077
376
193
460
2.122
100
1.552
304
1.592
3.829
1.254
331
11
4
5
16
20
13
10
29
0
0
14
10
9
14
13
60
19
25
12
15
21.665
20.490
21.923
26.991
47.716
33.304
52.823
36.802
57.076
33.963
26.066
58.521
37.091
68.152
33.939
39.117
30.602
35.506
28.535
27.756
23.872
31.610
41.579
36.375
46.297
41.421
43.055
48.797
61.915
41.623
32.404
62.323
38.439
73.130
41.983
44.639
36.679
37.913
76
74
92
85
115
92
114
89
0
0
92
82
80
94
96
93
81
88
83
94
Nederland 3.784 29.030 13 35.136 35.554 99
13
Figuur 5. Regionale verhouding in de gerealiseerde transactiewaarden tussen
BBL (2007-selectie) en de totale markt in 2007 (100 betekent gelijke
prijsniveau's)
0
20
40
60
80
100
120
Groningen
Friesland
Drenthe
Noordwest Overijssel
Salland/Twente
Oost-Gelderland
Westelijke Veluwe
Rivierengebied
NOP
Ov IJsselmeerpold.
Veeh. Gebied Utrecht
Weidegebied Utrecht
Noord N-Holland
Gooi + Weidegeb
Weidegeb Z-Holland
Westelijk Holland
Zeeland
Brabant
Noord-Limburg
Zuid-Limburg
14
Bijlage 1. Gebiedsindelingen in de Grondprijsmonitor: naar groepen van CBSlandbouwgebieden
en naar roze en groene gebieden
PROVINCIE LANDBOUW- LANDBOUWGEBIED ONDERSCHEID GEBIEDSINDELING GRONDPRIJSMONITOR
GEBIEDSGROEP ROZE/GROENE
DEELGEBIEDEN
Groningen I Groningen (2001,2002,2003,2004,2005,2006)
Bouwhoek en Hogeland
2001 DE MARNE groen
2006 OOSTELIJK HOGELAND groen
Veenkolonien en Oldambt
2003 OOST BOUWSTREEK GRON. groen
2004 WESTERWOLDE & GR.VEENKOL. groen
Noordelijk Weidegebied
2002 CENTR. WEIDEGEBIED GRON. groen
2005 GRON.ZUID.WESTERKWARTIER groen
Friesland II Friesland (2101,2102,2103,2104)
Bouwhoek en Hogeland
2101 NOORDELIJK FRIESLAND groen
Noordelijk Weidegebied
2102 WEIDESTREEK IN FRIESLAND groen
2103 DE WOUDEN groen
2104 EILANDEN groen
Drenthe III Drenthe (2201,2202,2203,2204,2205)
Veenkolonien en Oldambt
2202 SMILDE/C.ZANDGEB.DRENTHE groen
2205 DRENTSE VEENKOL.&HONDSRUG groen
Noordelijk Weidegebied
2201 WEIDEGEB.V/H NOORDERVELD groen
2203 ZUIDW.WEIDEGEB.DRENTHE groen
Oostelijk Veehouderijgebied
2204 ZUID.ZANDGEB.DRENTHE groen
Overijssel IV Noordwest Overijssel (2301,2302)
Noordelijk Weidegebied
2301 WEIDEGEBIED IN OVERIJSSEL groen
Oostelijk Veehouderijgebied V Salland/Twente (2303,2304)
2302 NOORDOOST OVERIJSSEL groen
2303 TWENTE groen
2304 SALLAND groen
15
Gelderland
Oostelijk Veehouderijgebied VI Oost-Gelderland (2501,2502,2503,2508)
2502 IJSSELSTREEK groen
2503 ZUIDELIJK GELDERLAND groen
2508 ACHTERHOEK groen
Centraal Veehouderijgebied
2501 OOSTELIJKE VELUWE groen
2507 WESTELIJKE VELUWE groen VII Westelijke Veluwe (2507)
Rivierengebied
2504 OOST.BETUWE EN NIJMEGEN roze VIII Rivierengebied (2504,2505,2506)
2505 VELUWEZOOM EN BETUWE groen
2506 BOMMELERWAARD groen
Flevoland
IJsselmeerpolders
2401 NOORDOOSTELIJKE POLDER groen IX NOP (2401)
2402 ZUIDELIJKE IJSSELM.POLD. groen X Ov IJsselmeerpold. (2402)
Utrecht XI Veeh.gebied Utrecht (2601,2603,2605)
Centraal Veehouderijgebied XII Weidegebied Utrecht (2602,2604)
2605 ZANDGEBIED IN UTRECHT groen
Hollands/Utrecht weidegebied
2602 WEST.WEIDEGEB. IN UTRECHT groen
2604 EEMLAND groen
Rivierengebied
2601 KR.RIJNSTREEK EN HEUV.RUG groen
2603 CENT.TUINB.GEB.IN UTRECHT roze
Noord-Holland XIII Noord N-Holland (2701,2704,2705,2706)
Ijsselmeerpolders XIV Gooi + Weidegeb (2702,2703,2707,2708)
2701 WIERINGEN & WIERINGERMEER groen
Westelijk Holland
2702 HAARLEMMERMEER roze
2703 AMSTELLAND EN AALSMEER roze
2704 TEXEL EN LAND VAN ZIJPE groen
2705 WEST-FRIESLAND EN OMG. groen
2708 KENNEMERLAND roze
Waterland/Droogmakerijen
2706 WATERL.& NH.DROOGMAKERIJ. groen
Hollands/Utrecht weidegebied
2707 'T GEIN EN GOOILAND roze
Zuid-Holland XV Westelijk Holland (2802,2805,2808,2809)
Westelijk Holland XVI Weidegeb Z-Holland (2801,2803,2804,2806,2807)X
2802 ROTTERDAM EN OMGEVING roze
2804 WESTELIJK RIJNLAND roze
2805 BOSKOOP EN RIJNEVELD roze
2808 BOLLENSTREEK groen
2809 WESTL.& ZH DROOGMAKERIJEN roze
Hollands/Utrecht weidegebied
2806 KRIMPENERW.& OOST.RIJNLND groen
2807 ALBLASSERW.& VIJFHERENLND groen
Zuid-westelijk Akkerbouwgebied
2801 VOORNE-PUTTEN & HOEKSE W. groen
2803 GOEREE OVERFLAKEE groen
16
Zeeland
2901 NOORDELIJK ZEELAND groen XVII Zeeland (2901,2902,2903)
2902 WALCHEREN EN Z.BEVELAND groen
2903 ZEEUWSCH-VLAANDEREN groen
Noord-Brabant
Rivierengebied XVIII Brabant (3001 t/m 3010)
3004 OOSTELIJKE LANGSTRAAT groen
Zuid-westelijk Akkerbouwgebied
3001 NOORDWESTHOEK groen
3003 BIESBOSCH groen
Zuidwest Brabant
3005 WESTELIJKE ZANDGRONDEN groen
3006 LAND VAN BREDA groen
Zuidelijk veehouderijgebied
3002 WESTELIJKE LANGSTRAAT groen
3007 DE KEMPEN groen
3008 MIDDEN NOORD BRABANT groen
3009 MAASLAND & LAND VAN CUIJK groen
3010 WESTELIJK PEELGEBIED groen
Limburg
Zuidelijk veehouderijgebied XIX Noord-Limburg (3101)
3101 NOORD LIMBURG groen
Zuid-Limburg XX Zuid-Limburg (3102)
3102 ZUID LIMBURG groen
17
Bijlage 2. Kaart van de gebiedsindeling naar groepen van landbouwgebieden.
18
Bijlage 3. Kaart van de gebiedsindeling naar roze en groene gebieden.
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit