Technische Universiteit Delft

'Open chirurgie verdwijnt naar de achtergrond bij behandeling kanker'

Het chirurgenmes wordt bij de behandeling van kanker steeds vaker overbodig en zal onder andere vervangen worden door steeds efficiëntere en veiligere bestralingsmethodes. Ook de opsporing van kanker zal door de vooruitgang in de stralingstechnologie steeds beter worden. Dat stelt prof.dr. Freek Beekman, die op vandaag zijn intreerede houdt aan de TU Delft.

In zijn intreerede 'Kanker, krijg de straling', stelt prof. Beekman dat straling, in de vorm van fotonen of deeltjes, een steeds belangrijkere rol speelt in de opsporing en behandeling van kanker. Lage concentraties radioactieve moleculen die zich in tumoren verzamelen, zogenoemde tumorzoekers, kunnen met technieken als Positron Emissie Tomografie (PET) en Single Photon Emission Computed Tomografie (SPECT) goed worden afgebeeld. Daardoor worden tumoren vaak eerder ontdekt worden en kan bovendien steeds vaker veel van de aard van tumorcellen bepaald worden zonder een stuk weefsel weg te hoeven nemen. Zo kan een arts steeds sneller en makkelijker de beste behandeling voor de individuele patiënt kiezen.

Vernietiging

Ook tumorvernietiging met straling, in plaats van via chemotherapie en operaties, wordt meer en meer toegepast en de nauwkeurigheid ervan is volgens Beekman de laatste jaren sterk verbeterd. Bij de behandeling van kanker met externe stralingsbundels (radiotherapie) worden echter niet alleen tumoren belast met een grote hoeveelheid straling, maar ook gezond weefsel dat zich in de bundel bevindt. 'Een voorbeeld van een zeer krachtige techniek die nu in opkomst is, gebruikt een bundel die bestaat uit deeltjes (protonen) in plaats van fotonen. Zo'n bundel heeft een gepiekte intensiteit op de plek van de tumor. Daardoor vermindert stralingsschade in gezond weefsel rondom de tumor sterk.'

Ten slotte is het steeds beter mogelijk om tumoren van binnenuit te behandelen, bijvoorbeeld met tumorzoekers die ter plekke deeltjes uitzenden die de tumor vernietigen. Als zo'n zoeker heel specifiek maar naar de tumor gaat, is deze methode superieur aan protonen therapie.

U-SPECT

Beekman zal zich aan de TU Delft vooral richten op het verbeteren van medische instrumenten, zoals de door hem ontwikkelde scanner U-SPECT. Deze Ultra-high resolution Single Photon Emission Computed Tomographer heeft belangrijke voordelen ten opzichte van andere scantechnieken. De uitdaging is nu om de U-SPECT steeds preciezer en veelzijdiger te maken en om er betere tumorzoekers mee te ontwikkelen. De U-SPECT is nu alleen nog maar beschikbaar voor kleine proefdieren, maar een versie voor mensen ligt op de tekentafel. De diagnose en behandeling van kanker kan volgens Beekman veel baat hebben bij scherpere SPECT beelden van patiënten. Via diverse tracers zijn uitzaaiingen bijvoorbeeld snel zichtbaar te maken. Bovendien hopen we dat het effect van chemotherapie, kort na de start van de behandeling, al bekeken worden via de juiste tumorzoekers of dat zelfs voorkomen kan worden dat therapieën gestart worden die kansloos zijn.

Medical Delta

'De huidige zoektocht naar efficiëntere medische afbeeldingtechnologie, radiotherapie en tumorzoekers leidt langzaam tot een steeds betere behandeling van kanker', zegt Beekman. 'Het is een stapsgewijze ontwikkeling en het moet gezegd dat er nog talloze technische obstakels zijn. Aan de andere kant hebben we het qua instrumentatie hier ook weer niet altijd over 'rocket science'. Het zijn doorgaans geen onoverkomelijke problemen.'

Door betere technologie is bij de opsporing en behandeling van kanker dus nog een hoop te winnen. Belangrijk is volgens Beekman wel dat ziekenhuizen en technologen nauw samenwerken.

De TU Delft geeft hieraan concreet vorm door deel te nemen aan Medical Delta. Hierin werkt de TU Delft samen met de Erasmus Universiteit, de Universiteit van Leiden en de bijbehorende twee academische ziekenhuizen.