Rond je twaalfde ga je anders leren
Hersengebieden voor cognitieve controle
De switch in leerstrategie blijkt uit gedragsonderzoek, dat
laat zien dat achtjarigen onevenredig inaccuraat reageren op
negatieve feedback. Maar de switch is ook te zien in de
hersenen, zo ontdekten ontwikkelingspsycholoog dr. Eveline
Crone en haar collega's van het Leidse Brain and Development
Lab met fMRI-onderzoek. Namelijk in de hersengebieden die
verantwoordelijk zijn voor de cognitieve controle. Deze
gebieden zitten in de hersenschors.
Foto: Bij kinderen van 8-9 jaar worden de hersengebieden voor
de cognitieve controle heel actief na het krijgen van positieve
feedback. Bij twaalfjarigen is dat niet meer zo (zie onder).
Omgekeerd
Bij kinderen van acht en negen jaar reageren deze gebieden heel
sterk op positieve feedback, en nauwelijks op negatieve. Maar
bij kinderen van twaalf en dertien, en ook bij volwassenen, is
dat omgekeerd. Hun `regelkamers' in de hersenen worden juist
bij negatieve feedback sterk geactiveerd, en veel minder bij
positieve.
Driedeling is nieuw
Deze onderzoeksresultaten staan in The Journal of Neuroscience
van 17 september. Crone en collega's vergeleken in
fMRI-onderzoek de hersenen van drie leeftijdsgroepen: kinderen
van acht tot negen jaar, kinderen van elf tot dertien, en
volwassenen van 18-25 jaar. Deze driedeling was nog nooit
eerder gemaakt; gewoonlijk worden kinderen tegenover
volwassenen gezet.
Niet verwacht
Foto: Een kind leert continu van feedback. Maar niet op iedere
leeftijd op dezelfde manier.
Crone was zelf verrast door de uitkomst: `We hadden verwacht
dat de hersenen van achtjarigen op precies dezelfde manier
zouden werken als die van twaalfjarigen, maar dan gewoon nog
niet zo goed. Kinderen leren de hele tijd, dus de nieuwe kennis
kan grote gevolgen hebben voor wie kinderen iets wil leren: hoe
geef je acht- en twaalfjarigen instructie?'
Plusje of kruisje
De onderzoekers gaven kinderen van beide leeftijdsgroepen, en
volwassenen van 18-25 jaar een computeropdracht terwijl die in
een MRI-scanner lagen. Ze moesten regels ontdekken. Als ze dat
goed deden, verscheen er een plusje op het scherm, en als ze
het fout deden een kruisje. MRI-scans lieten zien welke delen
van de hersenen daarbij actief waren.
Foto: Dr. Eveline Crone. In oktober verschijnt van Eveline
Crone het boek Het puberende brein, bij uitgeverij Bert Bakker,
`voor iedereen die kinderen in de adolescenten-leeftijd heeft
of zichzelf nog goed kan herinneren hoe het was om adolescent
te zijn', aldus de omslagtekst.
Misschien wel heel efficiënt
De verrassende uitkomsten zetten Crone wel aan het denken. `Je
gaat minder denken in termen van "goed" en "nog niet zo goed".
Kinderen van acht kunnen misschien wel hartstikke efficiënt
leren. Ze doen het alleen op een andere manier.'
Leren van je fouten is ingewikkeld
Maar ze kan haar fMRI-resultaten wel plaatsen binnen de
bestaande kennis over de ontwikkeling van kinderen. `Uit de
literatuur blijkt dat jonge kinderen beter op beloning reageren
dan op straf.' Ook kan ze zich wel voorstellen hoe het komt:
`De informatie dat je iets niet goed hebt gedaan, is
ingewikkelder dan de informatie dat je iets wel goed hebt
gedaan. Leren van je fouten is complexer dan doorgaan op
dezelfde weg. Je moet je af gaan vragen wat er dan precies fout
was en hoe het wel zou kunnen.'
Is het ervaring?
Komt het verschil tussen acht- en twaalfjarigen door ervaring,
of gaat de ontwikkeling van de hersenen zijn eigen gang? Dat
weet nog niemand. `Dit soort hersenonderzoek is nog maar een
jaar of tien mogelijk', zegt Crone. `Er moeten nog heel veel
vragen beantwoord worden. Maar waarschijnlijk is er een
combinatie van hersenrijping en ervaring in het spel.'
Hersengebied voor positieve feedback
In de hersenen zit ook een gebied dat heel sterk reageert op
positieve feedback: de basale ganglia, buiten de hersenschors.
De activiteit van dit hersengebied verandert niet van
activiteit. Het is bij alle leeftijdsgroepen actief: bij
volwassenen, maar ook bij kinderen van zowel acht als twaalf
jaar.
Foto: Hersenactiviteit na positieve en negatieve feedback bij
deelnemers van verschillende leeftijdsgroepen (Van
Duijvenvoorde et al., 2008, Journal of Neuroscience).
Evaluating the Negative or Valuing the Positive? Neural
Mechanisms Supporting Feedback-Based Learning across
Development
Anna C. K. van Duijvenvoorde, Kiki Zanolie, Serge A. R. B.
Rombouts, Maartje E. J. Raijmakers, en Eveline A. Crone
The Journal of Neuroscience, 17 september 2008
Abstract
Links:
Brain and Development Lab
Hersenen in actie (voor meedoen aan onderzoek)
(23 september 2008/HP)
23/9/2008
Universiteit Leiden