Universiteit van Tilburg 11 september 2008
Kwaliteit financiële verantwoording overheid kan beter
Afscheidsrede hoogleraar Accountancy Aad Bac
We zijn er nog niet met de verantwoording in de publieke sector, zegt
hoogleraar Accountancy Aad Bac van de Universiteit van Tilburg. In een
terugblik op twintig jaar overheidsverslaggeving legt hij op donderdag
18 september de vinger op enkele zere plekken. Zo zijn de
jaarrekeningen van de rijksoverheid nog niet zo inzichtelijk als die
van provincies en gemeenten. Bac gaat na een academische loopbaan van
35 jaar met emeritaat.
Een 'rekenschapsdans' noemt hoogleraar Aad Bac de ontwikkelingen van
de afgelopen twee decennia in de externe verslaggeving en
accountantscontrole binnen de publieke sector. Er zijn stappen vooruit
gedaan, maar ook stappen achteruit en opzij en passen op de plaats.
Een stap vooruit die de rijksoverheid nog zou moeten doen, is wat Bac
betreft het overnemen van de werkwijze van provincies en gemeenten.
Hun verslaggeving is inzichtelijker en gebruikersvriendelijker. Er
zijn nog te veel onnodige verschillen tussen de verslaggeving van de
verschillende overheidslagen.
Daarnaast is er volgens Bac te weinig aandacht voor de kwaliteit van
de overheidsverslaggeving. Zo bestaan er geen criteria voor het
opstellen van de jaarrekening met betrekking tot het kwaliteitsniveau
daarvan. Er zijn wel toetsingscriteria opgesteld door de Algemene
Rekenkamer, die vervolgens ook door de opsteller van de jaarrekening
worden gehanteerd, maar eigenlijk zou de overheid als opsteller eigen
kwaliteitscriteria moeten ontwikkelen.
Een ander voorbeeld: de zogenaamde in control statements die steeds
meer in zwang komen, zouden door het management moeten worden gedaan.
Maar Bac heeft de indruk dat de interne accountant soms eerst gevraagd
wordt of de in control statement kan worden afgegeven, terwijl de
accountant die slechts zou moeten verifiëren. "Als men het oordeel van
een accountant nodig heeft om een in control statement te doen, toont
men juist aan niet in controle te zijn", aldus de hoogleraar. In een
in control statement verklaart de verantwoordingsplichtige
(bijvoorbeeld een ministerie) dat hij de bedrijfsvoering onder
controle heeft en eventuele problemen dus kan afvangen en corrigeren.
Aan de hand van veertig stellingen verschaft Bac bovendien inzicht in
de noodzakelijke verschillen in verslaggeving tussen de private en de
publieke sector. Aangezien de overheid geen winst tot doel heeft, maar
een optimale besteding van belastinggeld, zijn die er te over.
Prof. drs. A.D. (Aad) Bac RA (1943, Utrecht) begon zijn loopbaan in
1964 in de accountantspraktijk, overwegend bij Deloitte en zijn
rechtsvoorgangers. Vanaf 1974 was hij werkzaam als universitair
(hoofd)docent aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en vanaf 1988 als
hoogleraar Overheidsaccountancy aan de Universiteit van Tilburg. Sinds
1993 is hij tevens gasthoogleraar aan de Universiteit van de
Nederlandse Antillen. Bac bekleedde en bekleedt talrijke nevenfuncties
in de academische, beroepsmatige en maatschappelijke sfeer en is Lid
van Verdienste van het Koninklijk NIVRA. Hij publiceerde boeken,
bijdragen aan boeken en artikelen over financieel management, externe
verslaggeving en accountantscontrole in de publieke sector, in binnen-
en buitenland. Ook gaf hij gastcolleges over deze onderwerpen aan vele
binnen- en buitenlandse universiteiten.
Universiteit van Tilburg