Provincie Gelderland

Arnhem, 16 september 2008

RIJKSBEGROTING: VEEL GEBAREN, TE WEINIG GELD Gelderland gematigd positief over begroting voor 2009

Het provinciebestuur van Gelderland is wel en niet te spreken over de rijksbegroting voor 2009. Wel, omdat er meer aandacht en geld komt voor cultuur, voor infrastructuur, voor de kwaliteit van het landschap en natuurontwikkeling en voor de ambulances. Allemaal onderwerpen waar het Gelders college de afgelopen jaren vaak extra geld voor heeft gevraagd. Maar het college is niet tevreden omdat het extra geld meestal niet genoeg is om de ambities te realiseren. Voor de N18 bijvoorbeeld komt wel extra geld, maar bij lange na niet genoeg om dit knelpunt in n keer goed op te lossen. Tegelijkertijd blijft het rijk, aldus het college, schipperen tussen regeldrift en samenwerking op basis van vertrouwen. Zo heeft de provincie meer beleidsvrijheid gekregen als het gaat om ruimtelijk beleid, maar blijkt uit de begroting dat het rijk de provincies wil gaan voorschrijven hoe deze die vrijheid moeten gaan invullen.

Gelderland ziet in de begroting voor 2009 veel oude wensen deels in vervulling gaan. Van de zeven miljoen euro extra voor cultuur zal zon drie miljoen naar noord-, oost- en zuid-Nederland gaan. Daarmee wordt de scheve verhouding in de verdeling van het rijksgeld voor een bescheiden deel wat rechter getrokken. De niet-randstedelijke provincies hebben in een gezamenlijke brief al laten weten dit een aardig begin te vinden, maar blijven hameren op een meer structurele rechtvaardigheid.

Landschappen
Nederland kent inmiddels diverse soorten bijzonder landschap: rijksbufferzones, snelwegpanoramas, nationale landschappen. Met allemaal een eigen financiering. Het kabinet wil dit stelsel vereenvoudigen en daar is het Gelders college het van harte mee eens. Was er in 2008 nog sprake van een bezuiniging op het geld voor landelijk gebied, in de begroting voor 2009 is deze bezuiniging geschrapt. Er komt extra geld voor onder andere de leefbaarheid en sociaal-economische vitaliteit van de buitengebieden. Bij de Nationale Landschappen, waarvan er zeven in Gelderland liggen, laat het rijk het nog even afweten. De provincies betalen hiervan 70% en het rijk 30%, terwijl de afspraak was dat dat fifty-fifty zou gaan gebeuren. Anderzijds zegt het rijk zich zorgen te maken over de handhaving en versterking van de kwaliteit van deze landschappen en de voortgang. Diverse nieuwe initiatieven vanuit het ministerie moeten dit versterken, maar de provincie vreest juist extra regeldruk en bureaucratie, waar de landschappen niets mee opschieten. Meer vertrouwen en het nakomen van afspraken zijn hier meer op hun plek, aldus het college.

Infrastructuur
Het college van Gedeputeerde Staten is te spreken over het extra geld dat het Fonds structuurversterking krijgt in 2009. Van dit geld wordt vooral de bereikbaarheid in vier sterke regios verbeterd. En van deze regios is Wageningen en omgeving, dat ook wel bekend staat als Food Valley. Ook gaat er 18 miljoen extra naar verbetering van de N18. De trajectnota voor de verbetering van deze weg is inmiddels de inspraak ingegaan. Meer gemengde gevoelens heeft het college bij het geld dat het rijk vrijmaakt voor gemeenten die plannen hebben rond spoorwegen die dwars door een woonplaats of wijk gaan. Om de overgangen ongelijkvloers te maken, kan een gemeente een beroep doen op het ministerie. De bijdrage van het rijk is in de ogen van het college echter te beperkt, namelijk slechts 25%. De rest zal de gemeente zelf moeten ophoesten. Bij de voorgaande regeling was nog sprake van een rijksbijdrage van 50%. Het college is tevreden over de investeringen in het openbaar vervoer. Goed nieuws hierbij is dat de spoorlijn Arnhem-Utrecht een plek in de plannen heeft gekregen voor extra frequente verbindingen. Voor versterking van het regionaal openbaar vervoer heeft het rijk wel mooie woorden over maar geen geld. Daarover zal de provincie het gesprek nog aangaan met de minister.

Jeugd
Het eerder gesloten akkoord tussen ministerie en IPO over extra geld voor de jeugdzorg was in de ogen van het college al een bevestiging van het standpunt dat er veel meer geld moest komen voor de jeugdzorg. Ook in de begroting zijn nieuwe initiatieven te vinden die goed vallen in het Gelderse. Zoals veel meer aandacht voor nazorg voor jongeren die een justitile jeugdinrichting verlaten, de ambitie om de terugval bij jeugdcriminaliteit met 10% te verminderen en de voorkoming en bestrijding van kindermishandeling. De vraag blijft echter of het beschikbare geld gelijke tred houdt met de ambities. Veel minder te spreken is het college over de bezuiniging op de jeugdbescherming. Voor Gelderland betekent het 600.000,- minder in 2009 voor gezinsvoogdij. Zon maatregel staat haaks op het streven naar een betere werkwijze en lagere werkdruk voor de gezinsvoogden. Ook de regeldruk in de jeugdzorg wordt volgens het college nauwelijks aangepakt. Het lijkt eerder meer te worden dan minder.

Milieu
Verbaasd was het college over het feit dat de stadsregio Arnhem-Nijmegen in eens geen grootstedelijke regio is als het gaat over geluidsoverlast. Het rijk trekt 12 miljoen euro uit om geluidsoverlast aan te pakken in de regios met meer dan 250.000 inwoners, maar de stadsregio valt hier niet onder, zo blijkt uit de begroting. Ook legt het rijk de verantwoordelijkheid voor spoedeisende bodemsaneringen bij de provincies neer met ingang van 2010, zonder daar voldoende geld tegenover te stellen. Deze extra taak kan de provincie miljoenen euros gaan kosten.