Schaalvergroting gemeenten leidt tot minder groen landschap
15 september 2008
Nederland wordt steeds voller. Groen en open landschap krijgt steeds
meer aandacht als ontspanningsruimte voor de stedeling, dat mensen
graag willen behouden. Onderzoeker Terry van Dijk, verbonden aan de
Wageningen Universiteit en Researchcentrum, analyseerde de acties van
bezorgde burgers in vijf groene gebieden die onder druk van
verstedelijking staan. Hij ontdekte onder meer dat actieve burgers
relatief hoog opgeleid zijn en dat grotere steden hun groen sneller
volbouwen.
Van de Bloemendalerpolder, de Hoekse Waard, de Mastenbroekerpolder,
Moerdijk en Vleuten-De Meern werden de inspanningen om het landschap
te behouden opgetekend, op zoek naar systemische hindernissen die zij
daarbij ondervonden. Van Dijk ontdekte dat niet het formele systeem
van ruimtelijke ordening (de wetten en regelingen) bepalend is voor
een succesvol verzet van bezorgde burgers tegen verstedelijking. Het
politieke systeem is het werkelijke filter dat bepaalt of zorgen over
het landschap kunnen leiden tot het afwenden van voorgenomen projecten
van verstedelijking. Burgers die een initiatief willen nemen, blijken
dan ook niet de inspraakmomenten af te wachten, maar bewerken de
lokale en regionale politiek om hun zaak op de agenda te krijgen.
De continue vergroting van Nederlandse gemeenten leidt tot een
'verdunning' van protesterende burgers in steeds grotere electoraten
waardoor hun stem zwakker wordt. Tegelijkertijd zijn grote gemeenten
goed in het naar zich toe trekken van bebouwing in plaats van het
afstoten ervan. Groen dat verspreid ligt in meer gemeenten is sneller
weg. Andere conclusies uit het onderzoek van Van Dijk zijn dat
gemeenten niet financieel geprikkeld worden om het open landschap te
behouden - integendeel. En: hoe dichterbevolkt een gebied, des te meer
protest tegen verdwijnend groen. Uit een enquete via het
televisieprogramma Landroof bleek verder nog dat bezorgde burgers
relatief hoogopgeleid zijn en vaak persoonlijk betrokken bij de
gebieden waar het om gaat.
Het project 'Towards more effective landscape planning in an emerging
metropolis' maakt deel uit van het grotere onderzoeksprogramma
'Reinventing Landscape Planning in MetroLand', dat gefinancierd wordt
door het NWO-programma GaMON.
..............................
Meer informatie:
* dr. ir. Terry van Dijk (Wageningen Universiteit en
Researchcentrum)
* t.: +31(0)50 363 86 65, terry.dijk@wur.nl
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek