The biology of peroxisomes in Hansenula polymorpha
Datum: 15 september 2008
Promotie: B. de Vries, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: The biology of peroxisomes in Hansenula polymorpha
Promotor(s): prof.dr. M. Veenhuis en mw. prof.dr. I.J. van der Klei
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
De biologie van peroxisomen in Hansenula polymorpha
Bart de Vries deed onderzoek naar een eiwit van het peroxisomale
membraan, Pex14p, datvan groot belang is voor zowel de vorming
(biogenese) als wel afbraak (marcopexophagy) van het peroxisoom. Hij
maakte onderscheid tussen twee typen peroxisomen in Hansenula
polymorpha, namelijk: volgroeide organellen die in essentie alleen nog
maar `eiwitzakjes' zijn waarin de enzymatische reacties plaatsvinden,
en de jonge peroxisomen die actief peroxisomale matrixeiwitten
importeren om te groeien.
Minieme hoeveelheden van Pex14p zijn al voldoende voor macropexophagy,
maar niet voor biogenese. Pex14p functioneert waarschijnlijk als
schakelaar op het moment dat macropexophagy wordt geïnduceerd, wat
verklaart waarom de minieme hoeveelheid voldoende is.
Daarnaast bestudeerde De Vries de rol van het eerste (geconserveerd in
alle organismen) stuk van Pex14p in de import van twee typen
peroxisomale matrixeiwitten, wat aantoont dat twee aminozuren alsmede
de vorm van het eiwit van belang zijn voor de import van beide typen
matrixeiwitten.
Ook bestudeerde De Vries de rol van een cytosolisch SNARE-eiwit in de
biogenese en afbraak van peroxisomen. Bij afwezigheid van dit eiwit
zijn de peroxisomen vreemd van vorm. Toch is de cel in staat te
groeien als wild type H. polymorpha op methanol. Maar de cel is niet
in staat om deze vreemde peroxisomen af te breken.
Tot slot heeft een in silico studie aan het genoom van H. polymorpha
en Pichia pastoris 34 eiwitten opgeleverd die mogelijk in het
peroxisoom aanwezig zijn. Een acetylspermidine oxidase met een
afwijkend signaal is getest als `proof-of-principle' en localisserde
in het peroxisoom.
Bart de Vries (Zuidelijke IJsselmeerpolder, 1979) studeerde biologie
aan de VU in Amsterdam. Zijn promotieonderzoek deed hij aan de
Rijksuniversiteit Groningen bij de vakgroep Moleculaire celbiologie
van het GBB. Het werd gefinancierd door NWO/ALW. /FC
Rijksuniversiteit Groningen