PH Nieuwsbrief 314.10

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


ZIEKENHUIZEN WEIGEREN PATIËNT MET OPEN TBC


Vorige week stond in de Nieuwsbrief een oproep van de Juliusdocenten gezondheidsrecht mr. Monique Biesaart en mr Veelke Derckx. Zij vroegen om casuïstiek over juridische aspecten bij spoedzorg. Zij gebruiken die ter voorbereiding van hun workshop tijdens een congres aanstaande vrijdag 19 september. Biesaart en Derckx ontvingen onder meer de volgende casus die dezer dagen speelde. Een onverzekerde man meldt zich zonder verwijzing bij het TBC-bureau van de GGD. Hij vermoedt dat een vriend hem heeft besmet met longtuberculose. In eerdere instantie hebben diverse ziekenhuizen hem bij de balie weggestuurd vanwege zijn onverzekerde status. Na het maken van een longfoto wordt de diagnose open longtuberculose gesteld. De GGD start met de behandeling en zorgt ervoor dat de man alsnog een zorgverzekering afsluit. Vraag: hebben de ziekenhuizen juist gehandeld? Mr.Derckx antwoordt: In Nederland zijn circa 240.000 mensen onverzekerd (bron: CBS, 2007), terwijl ze wel verplicht zijn zich te verzekeren. Daarnaast bestaat er een onbekend aantal onverzekerde illegale vreemdelingen (tussen april 2005 en april 2006 naar schatting 75.000 tot 185.000, bron: Universiteit Utrecht, 2006) en een onbekend aantal onverzekerde dak- en thuislozen. Uit de wetsgeschiedenis van de Koppelingswet blijkt dat zorg verleend in situaties waarin zich een gevaar voor derden voordoet, zoals bij infectieziekten, in elk geval valt onder het begrip 'medisch noodzakelijke zorg'. In de voorgelegde casus hebben de ziekenhuizen de onverzekerde patiënt ten onrechte medisch noodzakelijke zorg onthouden. Dit klemt te meer nu bij open tbc de volksgezondheid in het geding is. Tot zover het antwoord van Derckx. Op verzoek van de afzender blijven de regio van de casus en de afzender anoniem. Wil je met mr. Derckx mailen? Haar emailadres is V.L.Derckx@umcutrecht.nl Haar volledige, uitgebreide antwoord vind je op www.integratedcare.nl doorklikken op actualiteit. Via deze website kun jij je ook opgeven voor haar workshop en het congres Recente Ontwikkelingen in de spoedzorg op 19 september. Klik door op nascholing.


PERCENTAGE ZELFVERWIJZERS NAAR ZIEKENHUIZEN WISSELT PER REGIO


In Kennemerland bedraagt het percentage zelfverwijzers naar de Spoedeisende Hulpafdelingen van de ziekenhuizen 59,9%. Dit getal levert de meetweek spoedzorg op die het Julius Centrum aldaar hield in september 2007. Het getal kwam beschikbaar tijdens een presentatie, die Juliusonderzoekers dr. Henk van Stel en drs. Lidia van Veenendaal de afgelopen week hielden voor een groep van Kennemerse professionals en bestuurders. Een dag later waren zij in Harderwijk met een voordracht over de meetweek 2008 aldaar. Het percentage zelfverwijzers ligt daar op 38,6%. Uit eerdere publicaties zijn de percentages over bekend uit andere regio's: Rijnmond (45,5%), Provincie Utrecht (47,0%) en Gooi en Vechtstreek (47,3%). Onduidelijk is waarom de regio's verschillen van 38,6% tot 59,9%. Minder huisartsenposten beschikbaar? Meer allochtonen die de eerstelijn niet kennen? Wil je met de genoemde onderzoekers van gedachten wisselen over deze verschillen? Op vrijdag 19 september 2008 houden zij een workshop over de uitkomsten van de meetweken tijdens het achtste nationale congres Recente ontwikkelingen in de spoedzorg. Je schrijft je in door te surfen naar www.integratedcare.nl en door te klikken op Nascholing. Het emailadres van dr. Henk van Stel is H.F.vanStel@umcutrecht.nl


KETENZORG AAN COPD PATIËNTEN STAAT CENTRAAL OP 12 DECEMBER


Recente ontwikkelingen in onderzoek,veld en beleid van copd-ketenzorg, dat is de titel van het congres dat het Julius Centrum organiseert samen met vele andere partijen uit het COPD-veld. Wij hopen op een even grote opkomst als vorig jaar (ca. 125 deelnemers) van de kant van COPD-verpleegkundigen, huisartsen, praktijk ondersteuners, huisartsen, longartsen, medisch adviseurs van zorgverzekeraars en medewerkers van beleidsinstanties. De Canadese hoogleraar Jean Bourbeau opent het congres. Hij is een wereldberoemde expert in self management voor COPD patiënten en adviseert in vele landen initiatieven. Daarna presenteren acht sprekers uit onderzoeksgroepen en netwerkorganisaties hun vorderingen in het afgelopen jaar met geïntegreerde COPD-zorg. Hierachter som ik de plaatsnamen en de sprekers op van de groepen: Utrecht (Jaap Trappenburg, Martijn Spruit, Marjolein Rebel), Twente (Jos van der Palen), Nijmegen (Erik Bisschoff), Maastricht (Stefan Perdok, Geertjan Wesseling) en Zutphen (Ernst Lammers). Over de stand van zaken met keten-DBC's voor COPD-patiënten spreekt Prof. dr. Reinout van Schilfgaarde, voorzitter Stichting Keten kwaliteit COPD. Vorig jaar waardeerden de deelnemers het congres hoog, omdat ze in één dag op de hoogte raakten van alle recente ontwikkelingen, in Den haag en in het veld, met COPD ketenzorg. Wil je naar dit congres? Surf dan naar www.integratedcare.nl , klik door op nascholing en meld je aan.


MEDISCHE MIDDELEEUWEN BIJNA VOORBIJ


George Halvorson is sinds 2002 de hoogste baas (CEO) van Kaiser Permanente (KP). Hij heeft ooit literatuurwetenschappen gestudeerd. Sinds hij aan de macht is, heeft de invoering van elektronische patiëntendossiers (EPD's) de grootste aandacht. Sinds twee jaar kunnen alle KP-leden hun eigen dossier waar ook ter wereld inzien. De invoering van één dossier had een enorme invloed op de arts-patiënt relatie: patiënten gaan meedenken met de arts en geven niet alleen toestemming. Ook veranderde de relatie managers en professionals: voortaan voert men feed back gesprekken op basis van cijfers. Casuïstiek, anekdotes en indrukken zijn niet meer aan de orde. Tenslotte steeg de therapietrouw van de KP-artsen. Omdat de richtlijnen zijn ingebouwd in de EPD's en er een rode vlag verschijnt als een arts wil afwijken -dat mag altijd- , stijgt de compliance van de arts. George Halverson verwacht dat in 2010 patiënten en artsen zullen terugblikken op het werken zonder EPD als a kind of medical dark ages. Hij doet zijn uitspraak op p 262 van het boek The best practice: how the new quality movement is transforming medicine. Charles Kenney is auteur van het boek, dat vorige maand uitkwam. Hij beschrijft drijfveren en ambities van voorlieden van de Amerikaanse kwaliteitsbeweging. Hoofdpersonen zijn Don Berwick, die de doorbraakmethode uitvond en W. Edwards Deming naar wie de Deming cyclus is genoemd. Ook de levens van de auteurs van het wereldberoemde Institute of medicine rapport To err is human, van de pleitbezorgers van toyotisering en de genoemde George Halverson komen aan de orde. Wat opvalt is dat deze grote pioniers zich ook lieten leiden door privé omstandigheden en toevallige ontmoetingen. Zo speelden de ervaringen van de zieke echtgenote van Don Berwick een grote rol voor Berwick om zich nog meer in te zetten voor verbetering van de kwaliteit van zorg. Het boek geeft een goed, juichend geschreven overzicht van de Amerikaanse kwaliteitsbeweging. Het heeft als ISBN nummer: 978-1-58648-619-8.


AUSTRALISCHE EERSTELIJN PAKT GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG OP


In Australië bereikt 40% van de mensen met psychische en psychiatrische problemen geen hulpverlener. Om daarin verandering aan te brengen bepleiten wetenschappers van de Universiteit van Sydney om de eerstelijn te versterken en de competentie aldaar te verhogen en NIET om de geestelijke gezondheidszorg uit te breiden. Verder krijgen alle Australiërs van 45 jaar een gratis gezondheidscheck aangeboden, waarbij ook gevraagd wordt naar psychische problematiek. Deze mededelingen deed de Sydneyse, leiding gevend onderzoeker David Perkins, die afgelopen week het Julius Centrum bezocht. Zijn emailadres is dperkins@gwahs.health.nsw.gov.au Zijn bevindingen over de eerstelijn en de GGz vind je op www.drh.med.usyd.edu.au Je moet zoeken op het rapport: What is the place of generalism in mental health care in Australia? A systematic review of the literature. Het congres Recente ontwikkelingen in de eerstelijn bij het veld, wetenschap, zorgverzekeraars en politiek vindt plaats op vrijdag 7 november 2008 op de Universiteit Utrecht. Dat open ik met een voordracht over (inter)nationale, wetenschappelijke ontwikkelingen in het denken over de organisatie van de eerstelijn. Dan passeert ook de Australische eerstelijn de revue. Wil je naar dit congres? Surf naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing.


GEZOND MAAKT SLIM


Zeven middelbare scholen in de regio Utrecht starten een onderzoek om na te gaan of gezondheidsonderwijs invloed heeft op de leerprestaties. Zij doen dat onderbegeleiding van Julius onderzoeker dr. Rob de Leeuw en ondergetekende. De groep besloot daartoe afgelopen dinsdag. Primaire uitkomstmaten worden het opstroompercentage (het percentage leerlingen dat van een lagere opleiding (bv HAVO) doorstroomt naar een hogere opleiding (bv VWO) en het uitvalpercentage (het percentage leerlingen dat voortijdig de school verlaat). De eerste ervaringen van pilotschool Werkplaats Kindergemeenschap Kees Boeke te Bilthoven zijn bemoedigend. Rector Henk Zijlstra benadrukt dat met woorden van de volgende strekking: door in de eerste drie jaar 120 minuten gezondheidsonderwijs per week te geven en aandacht te besteden aan peer group invloed op ongezonde leefstijlen zien wij de sfeer in de klassen gewoon verbeteren. Dat zal wel invloed op opstroom- en uitvalpercentages moeten hebben. Twee experimentele scholen en vijf controlescholen gaan nu samen met ons proberen aan te tonen dat gezondheidsonderwijs niet alleen fitte leerlingen oplevert maar ook slimmere. Op woensdag 8 april 2009 organiseert het Julius Centrum een nationale studiedag over Recente Ontwikkelingen in het gezondheidsonderwijs op middelbare scholen. Wij doen dat in Breda samen met het Prisma College, een school die zich ook profileert op sport, bewegen, voeding en gezondheid. Wij zijn thans op zoek naar sprekers over recente initiatieven. Heeft jouw school sinds kort een goed lopende gezonde kantine? Geef je sinds kort gezondheidsonderwijs? En wordt er niet meer gerookt op het schoolplein? Meld je aan als spreker door een email te sturen naar dr. Rob de Leeuw op R.J.R.deLeeuw@umcutrecht.nl Wil je met groepen leerlingen naar Breda op 8 april? Overleg nu alvast met Rob de leeuw.


MIDDELBARE SCHOOL HOUDT GESLAAGDE REANIMATIE ESTAFETTE


Net als in de afgelopen twee jaar hebben vier Limburgse middelbare scholen op vrijdag 12 september een reanimatie estafette gehouden. Die startte op 12.9, om 8.00 uur en eindigde precies 24 uur later. Elk uur voerden teams van vijf hulpverleners reanimaties uit op plastic poppen. Elk team bestond uit een burgemeester / bestuurder, twee leerlingen, een student geneeskunde en een docent of professional hulpverlener (ambulancehulpverlener, politie, brandweer of (huis)arts). Na een uur werd de reanimatie overgenomen door nieuwe teams.

In totaal leerden honderden leerlingen reanimeren. En daar was het om te doen. Wil je meer weten over dit initiatief? De Maastrichtse hoogleraar cardiologie Ton Gorgels en verpleegkundige Petra Schuffelen zijn de grote trekkers van de estafette. Op 8 april 2009 spreekt Schuffelen op de nationale studiedag over Recente Ontwikkelingen in het gezondheidsonderwijs op middelbare scholen te Breda. Zie ook het bericht hierboven. Je vindt meer over de estafette op www.taskforceqrs.nl


NIJMEGEN BUNDELT ONDERZOEK NAAR KWALITEIT VAN ZORG


Scientific Institute for Quality of Healthcare, onder deze naam (afgekort tot IQ) bundelt het UMC St Radboud te Nijmegen al haar kwaliteit van zorg onderzoek. IQ directeur is prof. Richard Grol. Op woensdag 10 september opende Minister Klink het instituut, tijdens een druk bezocht congres in het Verenigingsgebouw, gelegen nabij het CS Nijmegen. Ondergetekende had de eer om samen met collega dr.Paul Giessen en NHG voorzitter Arno Timmermans een workshop te leiden over communicatie tussen eerstelijn en ziekenhuis bij spoedzorg. Je vindt veel informatie over IQ op website www.iqhealthcare.nl


SPECIALISTEN IN OPLEIDING WAARDEREN MANAGEMENT


Afgelopen donderdag en vrijdag gaven dr. Henk van der Steg en ondergetekende voor de derde maal een managementcursus aan medisch specialisten in opleiding. Vele wetten, structuren en financiële regelingen passeerden de revue. Nadruk lag op interactie, delen van ervaringen van docenten en cursisten en de invloed van al die wetten op het eigen medisch handelen. Enige ervaringen als docent na drie cursussen zijn de volgende. 1. Er is een grote behoefte aan kennis en vaardigheden op het terrein van management en beleid bij de specialisten in opleiding. Men snapt het waarom achter de wetten niet. 2. Men wil managers die luisteren en beslissingen uitleggen. Geen managers die alleen maar vergaderen, onzichtbaar zijn en bezig zijn met begrotingen en indicatoren. 3. Men wil een goed inkomen na al die jaren opleiding maar dat hoeft niet per se via vrije vestiging. Dat mag ook in een dienstverband. Opgewekt, maar moe verlieten Van der Steeg en ondergetekende vrijdagmiddag 12 september laat het cursuslokaal. Er was weer veel overgedragen, uitgewisseld en gelachen. Tegenwoordig geven cursisten ons als docenten rapportcijfers: we hadden weer een acht gemiddeld gehaald.


VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar PH.Nieuwsbrief@planet.nl Bij afmelding of wijziging graag vermelden welke versie (bv 293.1, 293.2, etc) je ontving.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.intergratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.
Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356