Time : 12:30:56
Date : 04 September 2008
Sender Name: Cour des comptes - Rekenhof
Kwaliteitsbewaking in het hoger onderwijs evolueert in goede richting
De Algemene Rekenkamer van Nederland en het Rekenhof stellen in een
gezamenlijk onderzoek vast dat de kwaliteitsbewaking in het hoger
onderwijs in Nederland en Vlaanderen goed is uitgewerkt. De werking
van de kwaliteitszorg in de onderwijsinstellingen zelf kan
desalniettemin nog op een aantal punten worden verbeterd. De
organisatie van de accreditatieverlening door de NVAO is inmiddels
goed van de grond gekomen. De beoordeling in de visitatierapporten is
echter nog vaak te procedureel van aard en de onderbouwing niet
altijd voldoende geëxpliciteerd. Niettemin is de NVAO juist op die
rapportage aangewezen.
Accreditatiestelsel
Accreditatie houdt in dat een opleiding voldoet aan bepaalde minimale
kwaliteitsvereisten voor het hoger onderwijs. In Nederland en
Vlaanderen worden hogeronderwijsopleidingen geaccrediteerd door een
binationaal, onafhankelijk orgaan, de Nederlands-Vlaamse
Accreditatieorganisatie (NVAO). Het kwaliteitszorgsysteem bestaat uit
een intern en een extern gedeelte. De interne kwaliteitszorg gebeurt
door de opleiding zelf, de externe kwaliteitszorg vangt aan met een
zelfevaluatie en wordt verder uitgevoerd door externe deskundigen.
Interne kwaliteitszorg voldoet aan de eisen, maar kan beter
De invoering van de accreditatieplicht 2002 in Nederland, 2005 in
Vlaanderen heeft stimulerend gewerkt voor de ontwikkeling van
interne kwaliteitzorg in de onderwijsinstellingen. De opleidingen
voeren de vereiste evaluaties uit, maar slagen er niet in
streefdoelen te ontwikkelen die voldoende nauwkeurig zijn en die
richting kunnen geven aan de kwaliteit van de opleiding.
Medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld moeten,
zoals vastgelegd in het accreditatiekader, actief worden betrokken.
De laatste twee doelgroepen blijken zowel in Nederland als Vlaanderen
echter moeilijk te bereiken.
Externe kwaliteitszorg niet altijd duidelijk onderbouwd
De externe kwaliteitszorg kent drie fasen: de zelfevaluatie, de
visitatie door een commissie van onafhankelijke deskundigen en de
accreditatie door de NVAO. De opleidingen stellen bruikbare
zelfevaluatierapporten op voor de visitatiecommissies, maar zijn
diplomatiek in het vermelden van verbeterpunten. De Algemene
Rekenkamer en het Rekenhof vinden dat de visitatiecommissies hun
oordelen niet altijd duidelijk onderbouwen. Bovendien zijn de
commissies te beperkt internationaal samengesteld.
De NVAO heeft de invulling van haar opdracht en haar werkzaamheden
goed geregeld. Toch is meer helderheid nodig bij de wijze waarop zij
de accreditatieaanvraag beoordeelt. Zo zet het gebrek aan
transparantie in de zelfevaluatie zich via de visitatierapporten door
in de argumentatie van de accreditatiebeslissing. De NVAO heeft
weinig instrumenten om aanvullende informatie in te winnen of
aanvullend onderzoek te doen en maakt er ook weinig gebruik van.
Kosten en toezicht zijn in Nederland en Vlaanderen verschillend
De kosten voor de interne kwaliteitszorg zijn zowel in Vlaanderen
alsNederland onvoldoende bekend. Bij de hogescholen liggen de kosten
van de visitatie voor (professionele) bachelors in Nederland hoger
dan in Vlaanderen. Die opleidingen worden in Nederland namelijk
meestal afzonderlijk gevisiteerd. Een ander verschil is de
aanrekening van btw in Nederland. Het toezicht van de minister op het
accreditatiestelsel is in Vlaanderen beperkt in vergelijking met
Nederland. De geaccrediteerde opleidingen worden in beide landen
geregistreerd, want alleen zij hebben recht op financiering en mogen
diploma's uitreiken. De Algemene Rekenkamer heeft één opleiding
aangetroffen die korte tijd niet was geaccrediteerd, maar wel nog
geregistreerd.
Antwoord van Nederlandse en Vlaamse minister van Onderwijs en NVAO en
nawoord van Algemene Rekenkamer en Rekenhof
De Nederlandse en Vlaamse minister van Onderwijs zijn beide verheugd
met de hoofdconclusie uit het rapport dat het stelsel van
kwaliteitsbewaking voor het hoger onderwijs goed is uitgewerkt. De
NVAO is vooral verheugd over de constatering dat de interne
kwaliteitszorg aan betekenis en aan kracht heeft gewonnen. Het
accreditatiestelsel heeft hier volgens de NVAO een bijdrage aan
geleverd.
Het Rekenhof en de Algemene Rekenkamer nemen in hun nawoord met
instemming kennis van de reactie van de Nederlandse en Vlaamse
minister en zien daarin op verreweg de meeste punten een bevestiging
van de conclusies en aanbevelingen van hun onderzoek.
---
Het verslag van het Rekenhof aan het Vlaams Parlement
"Kwaliteitsbewaking in het hoger onderwijs in Nederland en
Vlaanderen" staat integraal op de internetsite van het Rekenhof
(www.rekenhof.be).
Met eventuele vragen kunt u terecht bij de stafdienst Publicaties:
Terry Weytens, 02/551.84.66, weytenst@ccrek.be, of Marc Galle,
02/551.86.65, gallem@ccrek.be
URL: http://www.ccrek.be