4
sep 2008
Onderdeel: Wageningen Universiteit
Nummer: P056
Oratie prof. Tinka Murk
De verschillende berichtgevingen over risico's van chemische stoffen
in het milieu, ons voedsel en in goederen leidt bij veel consumenten
tot onzekerheid en bezorgdheid of juist tot onverschilligheid. Beide
houdingen zijn onterecht en ongewenst, zegt prof.dr. Tinka Murk bij de
aanvaarding van het ambt van persoonlijk hoogleraar Milieutoxicologie
aan Wageningen Universiteit. In haar inaugurele rede op 4 september
pleit zij daarom voor opname van risicoschattingen in het lespakket
van middelbare scholen.
Meestal is de berichtgeving in de media over risicoâs vanuit
verschillende invalshoeken zeer verschillend. Dit leidt tot
onzekerheid en bezorgdheid bij mensen die niet bekend zijn met de
principes van het beoordelen van de risicoâs van toxische stoffen.
Sommigen worden bang voor alles wat met chemische stoffen te maken
heeft, anderen besluiten zich nergens meer wat van aan te trekken want
âhet is toch allemaal ongezondâ. In haar inaugurele rede De som der
delen. Rationele risicoschatting van milieucontaminanten beschrijft
prof. Tinka Murk wat er wel moet gebeuren om tot een adequate
risicoschatting van bepaalde chemische stoffen te komen en daarnaar te
handelen.
De risicoschatting voor stoffen is gebaseerd op twee onderdelen:
schatting van de blootstelling van personen aan de stof en het bepalen
van de grens waarboven effecten door een stof kunnen optreden. Zo
hoeft een stof die potentieel ernstige effecten teweeg kan brengen
(alcohol - alcoholvergiftiging) niet nadelig te zijn bij geringe
blootstelling (twee glaasjes per dag). Het feit dat een theoretisch
schadelijke stof wordt aangetroffen is dus niet voldoende om te
concluderen dat er bij mensen een toxisch effect zal optreden.
Om de veilige waarde voor de mens vast te stellen wordt bij
proefdieren gekeken bij welke dosis (per kg lichaamsgewicht) er net
geen effect optreedt. Om het proefdierresultaat te vertalen naar de
mens wordt die grens tienmaal verlaagd en om gevoeligheidsverschillen
tussen mensen op te vangen nogmaals tienmaal.
Basisinformatie in het lesprogramma van middelbare scholen kan de
toekomstige consument minder angstig maken en de kwetsbaarheid voor
manipulaties door derden verminderen, verwacht prof. Murk.
Verontrustende berichten zoals een nepbericht (hoax) over stoffen in
deodorant die borstkanker kunnen veroorzaken, berichten over zenuwgif
op Griekse druiven, of een e-mailbericht over DHMO (dihydrogen
monoxide), een kleur- reuk- en smaakloze stof die zowel in Arctisch
ijs als in tumorweefsel is aangetroffen, kunnen dan beter op hun
werkelijke risico dat de individuele consument loopt, worden geschat.
Zo blijkt DHMO gewoon water te zijn.