Technische Universiteit Delft

EMBARGO TOT WOENSDAG 3 SEPTEMBER 2008, 14.00 UUR

TU Delft: De bodem van Zuid-Limburg komt sneller omhoog dan verwacht

De bodem van Limburg is niet zo stabiel als verwacht. Met satellietwaarnemingen is een sterkere locale stijging aangetoond dan verwacht. Dat toont prof. Ramon Hanssen onder meer in zijn intreerede aan de TU Delft op woensdag 3 september. Door de nieuw ontwikkelde technologie is ook de bodemdaling in Groningen en Noord-Holland beter in kaart gebracht. De satellieten meten de bodembeweging tot op millimeterniveau.

Ramon Hanssen van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek houdt in zijn intreerede een pleidooi voor aardobservatie vanuit de ruimte. Bemande ruimtevaart vindt hij duidelijk minder nuttig. 'Het verkennen van andere planeten spreekt natuurlijk tot de verbeelding, maar dat is ook zeer goed mogelijk met onbemande missies, die de meeste taken beter, goedkoper, veiliger en efficiënter kunnen uitvoeren. Europa doet er dus goed aan om te focussen, en niet het werk te doen waar andere landen sowieso al mee door zullen gaan.'
'Er is nog een ander argument. De kennis van het gedrag van onze eigen planeet is belabberd, en ruimtevaart zou juist daar een rol in kunnen spelen. Europa doet er dus verstandig aan om te stoppen met de bemande ruimtevaart en zich te concentreren op die gebieden waar het echt voorop loopt, zoals aardobservatie.'

Zuid-Limburg
Door de steenkoolwinning is de bodem in Zuid-Limburg tot aan de jaren '70 sterk verzakt. 'Met de satelliettechnieken zien we echter dat de bodem weer sterk omhoog komt, tot zo'n 10 centimeter in de laatste 15 jaar, waarschijnlijk vanwege het stijgende grondwater in de mijnen. Het is opmerkelijk dat de stijging niet over het gehele gebied ineens gebeurt; het lijkt zich te verplaatsen van de oostelijke mijnstreek naar het westen.' In de nabijheid van breukvlakken kunnen volgens Hanssen mogelijk gevaarlijke situaties ontstaan, zeker als daar, zoals bij Geleen, industriële activiteiten plaatsvinden. Ook in Heerlen, Brunssum en Kerkrade zijn grote gradiënten in de bodembeweging waargenomen die van invloed kunnen zijn op infrastructuur en bebouwing.

Bodemdaling Groningen
Hanssen's groep onderzoekt met radartechnieken bewegingen van het aardoppervlak. Dit kan tegenwoordig met millimeterprecisie. Zo wordt momenteel de bodemdaling in Groningen en de Waddenzee (in relatie tot de gaswinning) zeer precies in kaart gebracht. 'Deze methode maakt het mogelijk de traditionele, maar soms omstreden, metingen via waterpassingen onafhankelijk te verifiëren.'

Hondsbossche Zeewering
Ook hebben de Delftse onderzoekers recent ontdekt dat het land rond Alkmaar daalt (ook in relatie tot gaswinning) en dat door deze daling de Hondsbossche Zeewering zeer langzaam scheef zakt, elke vijf jaar een centimeter. 'De Hondsbossche zeewering is één van de tien 'zwakke schakels' in de Nederlandse kustverdediging. Met deze satellietwaarnemingen kunnen de beheerders van dit type zeeweringen continu de status in de gaten houden. De satellieten komen namelijk bijna wekelijks over hetzelfde gebied,' aldus Hanssen.