Persbericht
Brussel/Utrecht, 4 augustus 2008
Resultaten eerste halfjaar 2008
Nettowinst Fortis EUR 1.638 miljoen in het eerste halfjaar
Nettowinst stijgt met 3% naar EUR 830 miljoen in het tweede kwartaal, maar klimaat wordt lastiger
· Nettowinst Fortis EUR 1.638 miljoen in het eerste halfjaar, een daling van 41% in vergelijking met een
sterke eerste helft in 2007. Exclusief het effect van de onrust op de kredietmarkt van EUR 591 miljoen na
belastingen, daalde de nettowinst met 21%
· Eerste halfjaar 2008 Bankbedrijf
- Nettowinst EUR 1.185 miljoen. Dit is na het effect van de onrust op de kredietmarkt van
EUR 409 miljoen na belastingen
- Nettowinst exclusief het effect van de onrust op de kredietmarkt was 24% lager op jaarbasis vanwege
lagere meerwaarden en een stijging van de bijzondere waardeverminderingen op leningen
- Gerapporteerde totale baten 6% hoger. Exclusief het resultaat van treasury en financial markets en
meerwaarden stegen de totale baten met 4%
- Totale kosten 4% hoger. Exclusief de integratiekosten en de consolidatie van ABN AMRO Asset
Management, daalden de totale kosten licht.
· Eerste halfjaar 2008 Verzekeringsbedrijf
- Nettowinst EUR 642 miljoen. Dit is na het effect van de onrust op de kredietmarkt na belastingen van
EUR 182 miljoen
- Nettowinst exclusief het effect van de onrust op de kredietmarkt na belastingen, met 8% omhoog op
jaarbasis. In 2007 was het resultaat beïnvloed door de storm Kyrill en overstromingen
- Stabiele instroom in Leven. De brutopremies in Niet-leven stegen met 5%
- De kosten stegen met 3%, voornamelijk door groeiinitiatieven en de integratie van Fortis Insurance
Company Asia
· Eerste halfjaar 2008 overgenomen activiteiten van ABN AMRO
- Pro-forma nettowinst van de overgenomen activiteiten van ABN AMRO EUR 614 miljoen
- ABN AMRO Asset Management overgebracht en geconsolideerd door Fortis
· Nettowinst tweede kwartaal EUR 830 miljoen, 3% hoger dan in het eerste kwartaal. Dit is na het effect
van de onrust op de kredietmarkt na belastingen van EUR 362 miljoen. Exclusief het effect van de onrust op
de kredietmarkt na belastingen:
- steeg de nettowinst van Fortis met 15% in vergelijking met het eerste kwartaal
- bleef de nettowinst van het Bankbedrijf nagenoeg onveranderd
- kwam de nettowinst van het Verzekeringsbedrijf hoger uit door betere technische resultaten
Het kernvermogen van Fortis bedraagt EUR 24,6 miljard, ruim boven de doelstelling van EUR 20,6 miljard.
Kern Tier 1 ratio van Fortis Bank 7,4% na de consolidatie van ABN AMRO Asset Management, vergeleken
met de doelstelling van 6,0%. De kernsolvabiliteit van Fortis Insurance ligt met 196,1% duidelijk boven het
wettelijk vereiste minimum van 175%.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 1
CEO Herman Verwilst:
In het eerste halfjaar van 2008 ontwikkelden onze businesses, inclusief de van ABN AMRO overgenomen
activiteiten, zich bevredigend onder turbulente marktomstandigheden. Het merendeel van de commerciële
activiteiten slaagde er nog steeds in om onderliggende batengroei te realiseren. Tegelijkertijd werden de kosten
scherp in het oog gehouden, maar wij constateren wel dat het bedrijfsklimaat op verschillende fronten lastiger
wordt.
Ondanks het effect van de onrust op de kredietmarkt bleef de vermogenspositie solide. Met EUR 24,6 miljard lag
ons kernvermogen op 30 juni 2008 EUR 4,0 miljard boven de doelstelling. Het op 26 juni bekendgemaakte
versnelde kapitaalplan wordt stap voor stap uitgevoerd. Desinvesteringen van niet-kernactiviteiten van Fortis- en
ABN AMRO-activa, de EC remedies en de ontwikkeling van joint ventures vormen allemaal onderdeel van het
plan om onze kapitaalratio's verder te versterken. De meerwaarden en verliezen die uit deze uitzonderlijke
omstandigheden voortvloeien, hebben naar verwachting een aanzienlijk effect op de gerapporteerde resultaten.
Een en ander leidt tot een toenemende volatiliteit van de gerapporteerde winst in de tweede helft van 2008. De
uitvoering van het kapitaalplan stelt ons in staat om de volledige consolidatie van de ABN AMRO-activiteiten die
gepland staat voor eind 2009 te absorberen en onze activiteiten verder te ontwikkelen.
Mijn prioriteiten en die van het senior management team zijn duidelijk:
· Nauwkeurige en volledige uitvoer van het kapitaalplan van 26 juni, waaronder de aangekondigde
desinvesteringen.
· Gedisciplineerde en geconcentreerde uitvoering van onze huidige strategie met snelle integratie van de
activiteiten van ABN AMRO
· De commerciële activiteit op peil houden en verdere kostenbesparende maatregelen doorvoeren
Ik vind het van cruciaal belang dat de communicatie met onze stakeholders wordt verbeterd en ik zal de markt
volledig op de hoogte van onze vorderingen houden.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 2
1. Fortis
De verslechtering van de situatie op de kredietmarkten in de tweede helft van 2007 en de eerste helft van
2008 leidde tot verscheidene afwaarderingen van beleggingen in de structured credit portefeuille. Dit
resulteerde in bijzondere waardeverminderingen op de portefeuille van het Bankbedrijf en bijzondere
waardeverminderingen en mutaties in de reële waarde door de winst en verlies in de portefeuille van het
Verzekeringsbedrijf. Daarnaast resulteerden mutaties in credit spreads in herwaarderingsverschillen op de
credit hedging portefeuille van het Bankbedrijf. Het gecombineerde effect van de invloed op de structured
credit portefeuille en de herwaarderingen van de hedging portefeuille wordt weergegeven met de
omschrijving `het effect van de onrust op de kredietmarkt'.
1.1. Resultaten
Nettowinst Fortis
De nettowinst exclusief desinvesteringen van Fortis voor het eerste halfjaar van 2008 bedraagt EUR 1.638
miljoen, vergeleken met EUR 2.782 miljoen in de eerste helft van vorig jaar. Het effect van de onrust op de
kredietmarkt na belastingen van in totaal EUR 591 miljoen in de eerste helft van 2008 was zowel in het
Bank- als in het Verzekeringsbedrijf te voelen. De onderliggende commerciële resultaten waren bevredigend
ondanks de moeilijke marktomstandigheden. Door de kostenbesparende maatregelen bleven de kosten goed
onder controle.
De gerapporteerde pro forma winst van de overgenomen activiteiten van ABN AMRO bedroeg
EUR 614 miljoen. Inclusief het effect van gedeelde activa, purchase accounting, financierings- en
integratiekosten was de nettobijdrage aan Fortis EUR 115 miljoen negatief.
In het tweede kwartaal werd een nettowinst van EUR 830 miljoen bereikt, vergeleken met EUR 808 miljoen
in het eerste kwartaal, dankzij de aanzienlijk betere resultaten in het Verzekeringsbedrijf terwijl het
Bankbedrijf in het eerste kwartaal positief werd beïnvloed door een grote herwaarderingswinst op de
kredietportefeuille hedge. Het totale effect na belastingen van de kredietonrust bedroeg EUR 362 miljoen in
het tweede kwartaal, vergeleken met EUR 229 miljoen in het eerste kwartaal.
Met EUR 335 miljoen was de gerapporteerde pro forma nettowinst van de overgenomen activiteiten van
ABN AMRO 20% hoger op kwartaalbasis. Inclusief het effect van gedeelde activa, purchase accounting,
financierings- en integratiekosten was de nettobijdrage aan Fortis EUR 30 miljoen negatief in het tweede
kwartaal.
Effect van diverse gebeurtenissen op nettowinst in tweede halfjaar 2008
Een van de elementen van het plan van 26 juni dat het kapitaal van Fortis verder moet versterken, is de verkoop
van niet-kernactiva en de ontwikkeling van joint ventures. Door deze verkopen ontstaat een mix van activiteiten
met meer focus. De precieze timing van de verkopen is nog niet bekend. Naar verwachting zullen deze
desinvesteringen van niet-kernactiva, de EC remedies en de ontwikkeling van joint ventures aanzienlijke
meerwaarden en verliezen opleveren. Daarnaast kunnen andere gebeurtenissen aanzienlijk invloed hebben op de
gerapporteerde resultaten. Dergelijke gebeurtenissen kunnen de volatiliteit van de kwartaalresultaten in het
tweede halfjaar van 2008 verhogen. Door een goede uitvoering van het kapitaalplan kunnen de activiteiten van
ABN AMRO volledig worden geconsolideerd en blijft er voldoende financiële flexibiliteit.
Nettowinst Bankbedrijf
De nettowinst voor het eerste halfjaar bedraagt EUR 1.185 miljoen, een daling van 43% ten opzichte van het
recordresultaat van het eerste halfjaar van 2007. De nettowinst voor het eerste halfjaar van 2008 is inclusief
een effect van EUR 409 miljoen na belastingen van de kredietonrust, in vergelijking met EUR 27 miljoen na
belastingen in het eerste halfjaar van 2007. De nettowinst, exclusief het effect van de kredietonrust, lag 24%
lager op jaarbasis, voornamelijk als gevolg van EUR 273 miljoen lagere meerwaarden en een toename van
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 3
EUR 149 miljoen in de bijzondere waardeverminderingen op leningen. De onderliggende kosten waren licht
beter dan in de eerste helft van 2007. Dit was ten dele te danken aan goede kostenbeheersing.
De nettowinst voor het tweede kwartaal bedroeg EUR 465 miljoen, vergeleken met EUR 721 miljoen in het
eerste kwartaal. Het effect van de onrust op de kredietmarkt na belastingen was EUR 80 miljoen negatief in
het eerste kwartaal en EUR 329 miljoen negatief in het tweede kwartaal. De onderliggende commerciële
baten bleven nagenoeg stabiel. De lagere meerwaarden en de hogere bijzondere waardeverminderingen op de
kredietportefeuille werden gedeeltelijk gecompenseerd door hogere dividendinkomsten. Exclusief het effect
van ABN AMRO Asset Management bleven de kosten vrijwel onveranderd, waarmee de effectiviteit van de
kostenbesparende maatregelen wordt bevestigd.
Nettowinst Verzekeringsbedrijf
De nettowinst van het Verzekeringsbedrijf daalde in de eerste helft van 2008 van EUR 765 miljoen naar
EUR 642 miljoen. De voornaamste reden voor de daling was het effect van de onrust op de kredietmarkt na
belastingen (EUR 182 miljoen, voornamelijk in Leven in het eerste kwartaal). De nettowinst in Leven daalde
met 25% naar EUR 417 miljoen, terwijl Niet-leven een stijging van 8% naar EUR 225 miljoen liet zien, mede
dankzij de verbeterde combined ratio van 96,2%.
In uitdagende marktomstandigheden kwam de bruto-instroom 1% hoger uit op EUR 10,2 miljard in de eerste
zes maanden van 2008. Leven slaagde erin om de instroom op EUR 7,0 miljard te houden ondanks het
geringere aantal marketingcampagnes en de concurrentie van bankspaarproducten. De bruto-premies in Niet-
leven klommen met 5% naar EUR 3,2 miljard, dankzij productinnovatie in alle landen en het behoud van
gezonde marges in verzwakkende markten.
De nettowinst in het tweede kwartaal van 2008 kwam uit op EUR 423 miljoen, wat aanzienlijk hoger was dan
de nettowinst van EUR 219 miljoen die in het eerste kwartaal werd behaald. De stijging wordt voornamelijk
verklaard door het verschil tussen het effect van de onrust op de kredietmarkt na belastingen in het eerste
kwartaal (EUR 149 miljoen) en in het tweede kwartaal (EUR 33 miljoen).
Nettowinst Algemeen
De nettowinst voor de eerste helft van 2008 was EUR 189 miljoen negatief, vergeleken met EUR 44 miljoen
negatief in dezelfde periode van vorig jaar.
Dit resultaat was toe te schrijven aan de hogere financieringskosten voor de ABN AMRO transactie, het
negatieve effect van mutaties in de reële waarde van beleggingen en de eenmalige positieve invloed van een
waardevermeerdering op de verkoop van een aandelenbelang in de eerste helft van 2007.
Het verlies in het tweede kwartaal van EUR 57 miljoen was EUR 75 miljoen lager dan dat van het eerste
kwartaal van 2008. Dit is voornamelijk toe te schrijven aan een verbetering in de reële waardeaanpassing van
de Assurant Mandatory Exchangeable Bond (MEB) en het feit dat de waardering van derivaten de hogere
rentelasten meer dan compenseerden. Dat laatste heeft betrekking op de verhoogde leverage op groepsniveau
en de hogere rentestand.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 4
1.2 Stand van zaken rond ABN AMRO
Status van de integratie van de activiteiten
Op 10 maart 2008 kreeg ABN AMRO de goedkeuring van De Nederlandsche Bank (DNB) voor het algehele
transitieplan, waarna het complete integratieplan op 1 april bij DNB werd ingediend in overeenstemming met
de voorwaarden gesteld in de verklaring van geen bezwaar van september 2007. Fortis heeft daarna steeds
additionele informatie aangeleverd bij DNB, zowel schriftelijk als mondeling tijdens verschillende workshops
en intensief overleg.
Fortis heeft aan DNB gespecificeerd hoe het de verkregen activiteiten van ABN AMRO wil integreren, hoe
het risico wordt beheerd en hoe bepaalde controlefuncties als financiering en risico worden versterkt als de
overgenomen activiteiten van ABN AMRO zijn geïntegreerd binnen Fortis Bank. De verstrekte informatie
omvatte ook aanvullende details over specifieke aspecten van het IT plan.
In de tussentijd gaat Fortis verder met de implementatie van de transitie- en integratieplannen en blijft
daarmee op schema. De transitie en integratie van ABN AMRO Asset Management binnen Fortis is volgens
plan op 1 april begonnen.
Fortis heeft op 3 oktober 2007 afspraken gemaakt met de Europese Commissie (EC), die tot doel hadden de
zorg van de EC over de concentratie in het Nederlandse bankwezen als gevolg van de overname van bepaalde
activiteiten van ABN AMRO, weg te nemen. Op 2 juli kondigde Fortis de verkoop aan van onderdelen van de
commercial banking activiteiten van ABN AMRO aan Deutsche Bank. Deze transactie is nog onderhevig aan
de goedkeuring van de EC en DNB. Het verwachte effect van deze transactie op de nettowinst en de solvabiliteit
in het derde kwartaal is afhankelijk van de uiteindelijke structurering en afronding van de transactie. Op dit
moment wordt echter uitgegaan van een totaal negatief effect op het nettoresultaat van maximaal
EUR 900 miljoen. Dat effect bestaat voornamelijk uit de volgende elementen:
· Een discount van EUR 300 miljoen in vergelijking met de nettovermogenswaarde van de verkochte
activiteiten
· De afschrijving van de immateriële activa behorende bij de verkochte activiteiten, zoals per
overnamedatum opgenomen door Fortis. Het verwachte effect van de afschrijving van deze immateriële
activa bedraagt ongeveer 10% van de totale immateriële activa die werden opgenomen voor de van
ABN AMRO overgenomen activiteiten (EUR 2,9 miljard)
· Een last gerelateerd aan de verstrekking van de kredietrisicodekking verleend op de verkochte
kredietportefeuille (oorspronkelijk voor ongeveer EUR 10 miljard van de risicogewogen activa, en
geleidelijk afnemend)
Onmiddellijk na de succesvolle afronding van de EC remedies in het vierde kwartaal van dit jaar en onder
voorbehoud van goedkeuring van de toezichthouders wil Fortis starten met de transitie van de overige
activiteiten. Deze activiteiten omvatten bepaalde mono business line activiteiten zoals Consumer Finance &
Cards, Leasing and Factoring en Private Clients in Duitsland en Zwitserland.
Waardering van de investering in RFS Holdings B.V.
Fortis heeft op 17 oktober een investering gedaan in RFS Holdings B.V. ter omvang van de activiteiten van ABN
AMRO die Fortis heeft verworven.
Fortis heeft per 30 juni 2008 beoordeeld of de reële waarde van het belang in RFS Holdings B.V. (investering in
geassocieerde deelneming) nog steeds mogelijk maakt dat de kosten van die investering worden teruggewonnen,
rekening houdend met veranderde economische omstandigheden in het algemeen en de voortgaande crisis op de
financiële markten in het bijzonder.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 5
Onder IFRS is de duidelijkste aanwijzing van de reële waarde van een investering in het geval van een recente
acquisitie de betaalde overnamesom, gecorrigeerd voor veranderingen in de economische omstandigheden sinds
de overnamedatum.
Ten bate van de berekening van de reële waarde in RFS Holdings B.V. per 30 juni 2008 heeft Fortis een nieuwe
prognose opgesteld van de verwachte resultaten in de komende jaren, inclusief een actualisering van de
verwachte synergieën (inkomsten en kosten) en de integratiekosten die samenhangen met de overgenomen
activiteiten van ABN AMRO. Die bijgestelde prognose is gebaseerd op de feitelijke resultaten van deze
activiteiten in 2008, waarbij rekening wordt gehouden met het effect van veranderde economische
omstandigheden.
De verwervingsprijs van de investering in RFS Holdings B.V. per 30 juni 2008 kan op basis van deze
beoordeling worden gestaafd.
De mate waarin Fortis de doelstellingen voor de overgenomen activiteiten van ABN AMRO wat betreft
budgetten, vooruitzichten en synergieën kan realiseren, hangt de komende kwartalen en jaren samen met de
veranderingen in de algemene economische omstandigheden in het algemeen en van de financiële
marktomstandigheden in het bijzonder. Het niveau en de timing van de implementatie van integratieplannen heeft
daarnaast ook invloed op budgetten en prognoses. Voor jaarultimo zal Fortis conform IFRS opnieuw beoordelen
of er een bijzondere waardevermindering op de investering in RFS Holdings B.V. dient te worden opgenomen.
Deze beoordeling is gebaseerd op het jaarlijkse begrotingsproces dat in het tweede halfjaar plaatsvindt. In dat
proces wordt tevens uitgebreid ingegaan op de langetermijndoelstellingen en budgetten van de overgenomen
activiteiten van ABN AMRO en de daarmee samenhangende verwachte synergieën en integratiekosten.
Indien een bijzondere waardevermindering op goodwill zou worden geboekt, heeft dat nog geen invloed op het
look-through kernvermogen.
Bijdrage aan de nettowinst van de overgenomen activiteiten
De meerderheid van de vermogensbeheeractiviteiten van ABN AMRO is per 1 april 2008 overgegaan naar Fortis
en is geconsolideerd in de vermogensbeheeractiviteiten van Fortis.
In de eerste helft van het jaar bedroeg de pro forma nettowinst van de overgenomen activiteiten van ABN AMRO
EUR 614 miljoen (inclusief EUR 83 miljoen na belastingen aan integratiekosten), vergeleken met
EUR 711 miljoen in de eerste helft van 2007. De gedeelde activa bedroegen in de eerste helft van het jaar
EUR 307 miljoen negatief. De bijdrage aan de overgebrachte vermogensbeheeractiviteiten bedroeg EUR 27
miljoen (inclusief purchase price accounting).
De totale financieringskosten bedroegen EUR 333 miljoen voor belastingen (EUR 271 miljoen na belastingen) in
de eerste helft van het jaar, waarvan EUR 63 miljoen (EUR 56 miljoen na belastingen) werd geboekt bij
Algemeen. De resterende EUR 270 miljoen aan financieringskosten werden geboekt bij Fortis Bank. De totale
integratiekosten bedroegen EUR 207 miljoen voor belastingen (EUR 152 miljoen na belastingen) waarvan
EUR 83 miljoen werd geboekt bij ABN AMRO (na belastingen).
De totale bijdrage van de overgenomen activiteiten van ABN AMRO aan de nettowinst van Fortis
inclusief purchase accounting en het effect van RFS Holdings (EUR 110 miljoen), de financierings- en
integratiekosten en de bijdrage van de overgedragen vermogensbeheeractiviteiten was EUR 115 miljoen
negatief in de eerste helft van 2008.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 6
1.3 Update over beleggingsportefeuille en overige posities
Structured credit portefeuille
De totale structured credit portefeuille van Fortis na afschrijvingen bedroeg EUR 41,7 miljard aan het einde van
het tweede kwartaal van 2008. De daling van EUR 6,5 miljard in vergelijking met eind 2007 en de daling van
EUR l,6 miljard in vergelijking met het einde van het eerste kwartaal van 2008 wordt volledig verklaard door
aflossingen, mutaties in wisselkoersen, enkele selectieve verkopen en additionele afschrijvingen.
- US subprime CDO portefeuille
EUR 1,9 miljard
- Credit spread portefeuille EUR 37,6 miljard
- Insurance ABS portefeuille EUR 2,2 miljard
Totaal EUR 41,7 miljard
De verdere verslechtering van de situatie op de kredietmarkten in 2008 leidde tot verschillende neerwaartse
bijstellingen van investment securities binnen de structured credit portefeuille. Dit leidde tot additionele
bijzondere waardeverminderingen op de beleggingsportefeuilles van zowel het Bank- als het
Verzekeringsbedrijf. Het totale effect na belastingen bedroeg EUR 722 miljoen in de eerste zes maanden van
2008. Het totale effect na belastingen werd gedeeltelijk verminderd door een positieve herwaarderingswinst op
de credit hedge portefeuille van EUR 132 miljoen in de eerste helft van 2008, waardoor het totale effect na
belastingen van de kredietonrust uitkomt op EUR 591 miljoen. In de eerste helft van 2007 bleef het effect van de
onrust op de kredietmarkt na belastingen beperkt tot een negatieve herwaardering van de credit hedge van 27
miljoen.
In het tweede kwartaal bedroeg het totale effect na belastingen van de additionele bijzondere
waardeverminderingen op de structured credit portefeuille EUR 342 miljoen, vergeleken met EUR 380 miljoen
in het eerste kwartaal van 2008. Het totale effect na belastingen van de kredietonrust, inclusief de herwaardering
op afdekking van de kredietportefeuille, bedroeg EUR 229 miljoen in het eerste kwartaal en EUR 362 miljoen in
het tweede kwartaal.
In het tweede kwartaal is het niet-gerealiseerde verlies van de gestructureerde kredietportefeuille onder `voor
verkoop beschikbaar' (`available for sale' of AFS) toegenomen met EUR 0,2 miljard naar EUR 2,7 miljard. Deze
niet-gerealiseerde meerwaarden/verliezen hebben geen effect op de winst- en verliesrekening of het
kernvermogen.
Bankbedrijf
De bijzondere waardeverminderingen in het Bankbedrijf bedroegen EUR 845 miljoen (EUR 540 miljoen na
belastingen) in de eerste helft van 2008, waarvan EUR 479 miljoen (EUR 309 miljoen na belastingen) in het
tweede kwartaal. Het merendeel van deze waardeverminderingen werd genomen op de super senior CDO
portefeuille met subprime exposure. Een verslechtering van de kwaliteit van de onderliggende activa leidde tot
additionele bijzondere waardeverminderingen.
De bijzondere waardevermindering van EUR 479 miljoen in het tweede kwartaal bestaat uit:
· Een waardevermindering van EUR 340 miljoen op de super senior high grade CDO's met subprime
exposure , waarmee de dekking als percentage van de onderliggende waarde steeg naar 57% van 48%
aan het einde van het eerste kwartaal
· Een waardevermindering van EUR 58 miljoen op de super senior mezzanine CDO's met subprime
exposure, wat leidde tot een dekkingpercentage van 74%, vergeleken met 63% aan het einde van het
eerste kwartaal
· Een waardevermindering van EUR 14 miljoen op warehouseposities, die leidde tot een
dekkingspercentage van 74%, vergeleken met 70% aan het einde van het eerste kwartaal
· Een waardevermindering van EUR 67 miljoen voornamelijk op afgewaardeerde sub- en midprime en
Alt-A securities
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 7
Het totale effect na belastingen van de kredietonrust (inclusief de herwaarderingen op de credit hedge
portefeuille) in het Bankbedrijf kwam uit op EUR 409 miljoen in de eerste helft van 2008. Het totale effect na
belastingen van de kredietonrust in het tweede kwartaal bedroeg EUR 329 miljoen, vergeleken met EUR 80
miljoen in het eerste kwartaal.
Verzekeringsbedrijf
Het totale effect van de onrust op de kredietmarkt in het Verzekeringsbedrijf bedroeg EUR 256 miljoen na
shadow accounting (EUR 182 miljoen na belastingen) in de eerste helft van 2008, waarvan de overgrote
meerderheid was toe te schrijven aan mutaties in de reële waarde door de Winst en Verlies en het overige aan
bijzondere waardeverminderingen.
In het tweede kwartaal bedroeg het totale effect van de onrust op de kredietmarkt EUR 47 miljoen na shadow
accounting (EUR 33 miljoen na belastingen.
Exposure aan de aandelenmarkten
De aandelenportefeuille van Fortis in AFS bedroeg EUR 7,3 miljard aan het einde van het tweede
kwartaal van 2008, een daling van EUR 2,1 miljard in vergelijking met het einde van het eerste
kwartaal. De daling is toe te schrijven aan de verkoop van aandelenbelangen na de beslissing om de
exposure aan de aandelenmarkt te verlagen en de negatieve trend van de aandelenmarkten. Het
resterende aandelenbelang is grotendeels afgedekt door een combinatie van futures en opties.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 8
1.4 Vermogenspositie
Inleiding
Risicobeheer is een kerntaak van financiële instellingen. Voor Fortis bestaan de risico's vooral uit het
kredietrisico op bankniveau, contractuele verplichtingen in het verzekeringsbedrijf, asset and liability
management en in mindere mate het marktrisico en het operationele risico.
Toezichthouders eisen van financiële instellingen dat zij een minimumniveau aan vermogen aanhouden als
buffer tegen deze risico's. Deze buffer moet groot genoeg zijn om het risico van onverwachte operationele
verliezen en de risico's op krediet- of aandelenposities te kunnen opvangen en tegelijkertijd de instelling in
staat stellen de activiteiten te blijven exploiteren en de verplichtingen tegenover depositohouders,
polishouders en andere crediteuren te kunnen nakomen.
Om de solvabiliteit van een bedrijf te kunnen vaststellen, dient het vereiste minimumniveau van het
vermogen te worden afgezet tegen het beschikbare kapitaal op het niveau van het bedrijf. Beschikbaar
kapitaal wordt gedefinieerd als de som van het eigen vermogen, niet-innovatieve vermogensinstrumenten,
minderheidsdeelnemingen, innovatieve vermogensinstrumenten en achtergestelde leningen waarop de
volgende correcties worden gedaan: herwaarderingen op onroerend goed, schuldpapier en aandelen en
vergelijkbare effecten, goodwill, de waarde van deelnemingen in financiële instellingen en overige
bedrijfseconomische filters.
Kapitaalmodel Fortis
Naast de wettelijke vermogensvereisten hanteert Fortis haar eigen interne vermogensdoelstellingen. Deze
doelstellingen liggen ruim boven de minimumeisen van de toezichthouders, wat betekent dat Fortis een extra
solvabiliteitsbuffer boven op de wettelijke vereisten aanhoudt. Deze doelstellingen weerspiegelen ook de
verwachtingen van de markt, ratingbureaus, de aandeelhouders en onze visie op het beheer van het vermogen
van Fortis.
De vermogensdoelstellingen van Fortis zijn gebaseerd op de sterkste vorm van kapitaal voorgeschreven door
de toezichthouders wat de financiële markten vaak het kernvermogen noemen. Kernvermogen wordt
gedefinieerd als de som van het eigen vermogen en niet-innovatieve vermogensinstrumenten, waarop de
volgende correcties worden gedaan: herwaarderingen op onroerend goed, schuldpapier en aandelen en
vergelijkbare effecten, goodwill, 50% van de waarde van deelnemingen in financiële instellingen en overige
bedrijfseconomische filters.
In het Bankbedrijf wordt bij de solvabiliteitsratio's gesproken van kern Tier 1-ratio en bij het
Verzekeringsbedrijf van solvabiliteitsratio op kernvermogen.
Sinds het eerste kwartaal van 2007 beheert Fortis haar geconsolideerde vermogenspositie op basis van de
volgende doelstellingen voor het kernvermogen:
· de solvabiliteitsvereiste voor het Bankbedrijf staat gelijk aan een verhouding van 6% kernvermogen ten
opzichte van de Basel I risicogewogen verplichtingen
· een solvabiliteitsvereiste voor het Verzekeringsbedrijf is bepaald op 175% van het wettelijk vereiste
minimum
· de leverage-doelstelling van de Groep (bij Algemeen) is gelijk aan 15% van het kernvermogen van het
Bankbedrijf plus dat van het Verzekeringsbedrijf. Dit betekent dat 15% van het gecombineerde
kernvermogen van het Bank- en het Verzekeringsbedrijf gefinancierd kan worden met schuld op
Groepsniveau
· een doelstelling voor het kernvermogen van de Groep die gelijk is aan de som van de doelstellingen voor
het Bank- en het Verzekeringsbedrijf na aftrek van de toegestane leverage voor de groep
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 9
Solvabiliteit twee benaderingen: de equity methode en de look-through methode
Om de solvabiliteit van het bedrijf te meten na de overname van de activiteiten van ABN AMRO en de
gefaseerde integratie daarvan gebruikt Fortis twee benaderingen: de equity-methode en de look-through
methode.
De equity methode is de basis voor het meten van de solvabiliteit van Fortis "as-is". Bij deze methode wordt
het beschikbare vermogen van Fortis berekend volgens de regelgeving waarbij de overgenomen maar nog
niet overgegane - activiteiten van ABN AMRO worden beschouwd als onderdeel van de deelneming in RFS
Holdings. Dit betekent dat 50% van de waarde van onze deelneming in RFS Holdings, de entiteit die de ABN
AMRO activiteiten in bezit heeft, wordt afgetrokken van het kernvermogen en de resterende 50% van het
totale vermogen.
De look-through methode is de basis voor het meten van de solvabiliteit van Fortis "to-be". Bij deze methode
wordt het beschikbare vermogen van Fortis berekend volgens de regelgeving waarbij alle van ABN AMRO
overgenomen activiteiten worden beschouwd als overgegaan en geconsolideerd. De goodwill van deze
activiteiten wordt afgetrokken van het beschikbare vermogen. Daarnaast worden de risicogewogen
verplichtingen van deze activiteiten geconsolideerd en opgenomen in de berekening van het vereiste
kernvermogen. Bovendien wordt rekening gehouden met de invloed van de onder het kapitaalplan
aangekondigde transacties.
Tijdens de transitiefase wordt telkens als er een activiteit van ABN AMRO overgaat naar Fortis, onder
voorbehoud van de goedkeuring van de toezichthouder, de bijbehorende goodwill en de immateriële activa
afgetrokken van het beschikbare kernvermogen van Fortis en de risicogewogen verplichtingen worden
geconsolideerd en opgenomen in de berekening van the vereiste kernvermogen. In dit verband wordt het
bedrag van de deelneming dat eerder werd afgetrokken van het kernvermogen en het totale vermogen
verminderd na de restitutie van de betaling in de vorm van een dividend van RFS Holdings aan Fortis.
Meting van de solvabiliteitspositie
Solvabiliteitspositie op basis van de equity methode
Op basis van de equity methode lag het kernvermogen van de Groep, het Bankbedrijf en het
Verzekeringsbedrijf ruim boven de respectievelijke doelstellingen.
Solvabiliteitspositie op basis van de look-through methode
Op basis van de look-through methode op dit moment, vóór de afronding van het aangekondigde
kapitaalplan, zouden het kernvermogen van de Groep en het Bankbedrijf beneden de doelstelling uitkomen.
Na de implementatie van het kapitaalplan komt het look-through kernvermogen van de Groep, het
Bankbedrijf en het Verzekeringsbedrijf volgens de prognose uit boven de doelstellingen op het moment van
volledige integratie van de activiteiten van ABN AMRO. Daarnaast zullen toekomstige ingehouden winsten
en strikt beheer van de solvabiliteitsvereisten, Fortis additionele financiële flexibiliteit geven.
Belangrijkste vermogensindicatoren onder de equity methode
Eind juni 2008 bedroeg het kernvermogen van de groep onder de equity methode EUR 24,6 miljard, ruim
boven de doelstelling van EUR 20,6 miljard. Het kernvermogen oversteeg de doelstelling met EUR 4,0
miljard. De kernvermogensverhoudingen van het Bank- en het Verzekeringsbedrijf lagen boven de
doelstelling, met een kern Tier 1 ratio van 7,4% en een kernsolvabiliteitsverhouding van 196,1%. Met 15,3%
was de group leverage in overeenstemming met de doelstelling. De totale solvabiliteit van het
Verzekeringsbedrijf lag licht beneden de doelstelling van 223,2%.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 10
Roll forward van het kernvermogen onder de equity methode
De onderstaande tabel toont de belangrijkste elementen in de ontwikkeling van het kernvermogen in de eerste
helft van 2008.
Het kernvermogen van Fortis daalde van EUR 26,1 miljard eind 2007 naar EUR 24,6 miljard eind juni 2008.
De nettowinst van EUR 1,6 miljard in de eerste helft van 2008 werd tenietgedaan door de consolidatie van
EUR 3,6 miljard van goodwill en immateriële activa gerelateerd aan de overname door de Bank van de
vermogensbeheeractiviteiten van ABN AMRO per 1 april 2008. Dit effect van EUR 3,6 miljard op het
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 11
kernvermogen zal verminderen na de restitutie van de betaling van de aankoopprijs in de vorm van een
dividend door RFS Holdings aan Fortis. Door deze dividendbetaling zal de waarde van de deelneming van
Fortis in RFS Holdings overeenkomstig dalen, wat resulteert in een lagere aftrek van het kernvermogen
(50%) en het totale vermogen (50%). Overige gebeurtenissen, waaronder de neergang van de
aandelenmarkten en wisselkoersverschillen, hadden eveneens hun weerslag op het kernvermogen.
In de eerste helft van 2008 namen de risicogewogen verplichtingen onder Basel I toe van EUR 270,2 miljard
naar EUR 285,4 miljard. Deze groei van 6% is in lijn met de door Fortis streng nageleefde maximale groei
van 10% voor de risicogewogen verplichtingen. De groei is traditioneel sneller in de eerste helft van het jaar.
De stijging viel toe te schrijven aan de groei van de activiteiten waardoor het kredietrisico steeg van EUR
249,3 miljard naar EUR 261,5 miljard, gedeeltelijk verminderd door securisitatie. Het marktrisico groeide
met EUR 2,9 miljard door de toegenomen volatiliteit.
Bij het Verzekeringsbedrijf bleef de vereiste minimummarge stabiel op EUR 4,1 miljard in de eerste helft van
2008.
Look-through methode vermogen
Voor het inschatten van de "to-be" situatie van de solvabiliteit van Fortis dient de look-through methode te
worden gebruikt. Bij deze benadering wordt rekening gehouden met de toekomstige overgang en consolidatie
van alle van ABN AMRO overgenomen activiteiten en met de invloed van de aangekondigde transacties als
onderdeel van het vermogensopbouwplan1.
Er dient rekening gehouden te worden met de volgende mutaties in het kernvermogen en de
kapitaaldoelstelling:
Mutaties in het kernvermogen:
· Terugboeking van de 50% aftrek van de waarde van de deelneming van Fortis in RFS Holdings
(EUR 12,1 miljard)
· Aftrek van goodwill van alle overgenomen activiteiten van ABN AMRO (EUR 19,4 miljard)
· Aftrek van de immateriële activa van de alle overgenomen activiteiten van ABN AMRO
(EUR 2,9 miljard)
· Correctie voor de goodwill en immateriële activa behorende bij ABN AMRO Asset Management
(EUR 3,6 miljard) waarmee al rekening is gehouden onder de reported equity methode
· Opname van de kapitaalsteun als beschreven in het Consortium Shareholders Agreement
(EUR 2,5 miljard). De kapitaalsteun kan worden gestructureerd in de vorm van een uitwisseling van
capital relief-transacties of een inschrijving op kernvermogensinstrumenten. Een met de kapitaalsteun
samenhangende voorwaarde in de goedkeuring van deze transacties of instrumenten als kernvermogen
door de toezichthouders op de thuismarkten
· Aftrek van het geschatte vermogensverlies door de EC remedies (EUR 0,3 miljard)
· Toevoeging van het geschatte toekomstige effect van de aangekondigde joint ventures en
desinvesteringen, waaronder de Interparking joint venture met VINCI, de vermogensbeheer joint venture
met Ping An en de geplande overname van de deelneming van 51% in ABN AMRO Verzekeringen van
Delta Lloyd (totaal EUR 2,4 miljard)
1 De look-through benadering wordt geïllustreerd in de presentatie van de resultaten op www.fortis.com/ir
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 12
Het look-through kernvermogen na de opname van de bovenbeschreven toekomstige gebeurtenissen wordt
geschat op EUR 22,6 miljard, vergeleken met EUR 24,6 miljard onder de equity methode.
De huidige doelstelling voor het kernkapitaal onder de equity methode bedraagt EUR 20,6 miljard. Bij de
beoordeling van de doelstelling voor het kernkapitaal onder de look through methode dient tevens rekening te
worden gehouden met de volgende toekomstige gebeurtenissen:
· Verhoging van EUR 4,9 miljard in de kapitaaleisen in verband met de consolidatie van EUR 95 miljard
aan risicogewogen verplichtingen van ABN AMRO, waarvan meer dan EUR 10 miljard is gerelateerd aan
de EC remedies
· Verhoging van de solvabiliteitsvereisten in verband met de geplande overname van de deelneming van
51% in ABN AMRO Verzekeringen van Delta Lloyd (EUR 0,2 miljard)
Hiermee komt de doelstelling van de look through méthode na opname van de toekomstige gebeurtenissen uit
op EUR 25,7 miljard.
Het daaruit volgende verschil tussen het look through kernvermogen en de doelstelling voor het
kernvermogen van EUR 3,1 miljard wordt opgevangen door de verschillende onderdelen van het kapitaalplan
dat op 26 juni bekend werd gemaakt. Transacties voor een totaal van meer dan EUR 5 miljard in het
kapitaalplan, waaronder desinvestering van niet-kern activa, capital relief programma's en niet-verwaterende
vermogensinstrumenten zoals preferente aandelen en niet-innovatieve vermogensinstrumenten, zijn in
voorbereiding en worden, behoudens de goedkeuring van de toezichthouders, in de komende kwartalen
bekendgemaakt. De som der delen van het kapitaalplan is ruim voldoende om het huidige look-through
vermogen boven de doelstelling te brengen. Door een goede uitvoering van het kapitaalplan kunnen de
activiteiten van ABN AMRO volledig worden geconsolideerd en blijft er voldoende financiële flexibiliteit.
Kapitaalplan Fortis
In overeenstemming met het tijdschema van het transitie- en integratieproces van de overgenomen
activiteiten van ABN AMRO blijft Fortis haar kernvermogenspositie versterken door de maatregelen die
werden aangekondigd in het kapitaalplan van 26 juni en voortgaande winstgenerering met strikt beheer van
de groei van de kapitaalbehoefte.
Fortis verwacht dat, afhankelijk van de marktomstandigheden, haar kernvermogen boven de doelstelling blijft
na de succesvolle implementatie van het kapitaalplan, telkens als een activiteit van ABN AMRO overgaat en
wordt geconsolideerd.
Het solvabiliteitsplan ligt goed op koers:
· Op 26 juni werd een kapitaalverhoging van EUR 1,5 miljard gerealiseerd
· Op 27 juni kwam Fortis met een sale-and-lease-back transactie die resulteerde in een core equity relief
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 13
van EUR 60 miljoen
· Fortis heeft op 30 juni lease-activa gesecuritiseerd, een capital relief op het kernvermogen van
EUR 115 miljoen
· Op 9 juli maakte Fortis de verkoop bekend van International Asset Management, die een core equity
relief van EUR 40 miljoen opleverde
Door de beslissing om dit jaar geen interim-dividend uit te keren werd EUR 1,4 miljard aan kapitaal
behouden, waardoor het totale effect van de maatregelen uitkomt op EUR 3,1 miljard.
Daarnaast zullen toekomstige ingehouden winsten en strikt beheer van de solvabiliteitsvereisten Fortis de
financiële flexibiliteit geven die nodig is onder de huidige marktomstandigheden.
Vereist vermogen Fortis
Sinds het eerste kwartaal van 2008 worden de solvabiliteitsvereisten van de bank berekend onder Basel II. De
Belgische Commissie voor het Bank-, Financie-, en Assurantiewezen (CBFA), de toezichthouder voor Fortis
Bank op geconsolideerde basis, heeft zijn goedkeuring gegeven aan het gebruik door Fortis Bank van de
Advanced Internal Rating Approach (AIRB) voor het kredietrisico en de Advanced Measurement Approach
(AMA) voor het operationele risico.
Eind juni 2008 bedroeg het beschikbaar vermogen van Fortis EUR 26,4 miljard, wat meer dan voldoende was
om de geconsolideerde kapitaalbehoefte van EUR 24,7 miljard van het Bank- en het Verzekeringsbedrijf te
dekken. De totale solvabiliteitsverhouding van het Bankbedrijf bedroeg 10,8% (11,0% aan het einde van het
eerste kwartaal), ruim boven het wettelijk vereiste minimum van 8%, terwijl de solvabiliteit van het
Verzekeringsbedrijf meer dan twee maal het wettelijk vereiste minimum bedroeg (223% vergeleken met
219% aan het einde van het eerste kwartaal).
In het tweede kwartaal van 2008 stegen de risicogewogen verplichtingen onder Basel II van EUR 253,1 miljard
naar EUR 257,4 miljard. De stijging van 1,1% in het kredietrisico (van EUR 225,9 miljard naar EUR 228,4
miljard) was voornamelijk toe te schrijven aan de volgende drie factoren:
· activiteitengroei
· verdere neerwaartse bijstellingen van bepaalde ABS-effecten in het bezit van Fortis
· de integratie van de vermogensbeheeractiviteiten van ABN AMRO
Het marktrisico bleef stabiel op EUR 13,2 miljard. Het operationele risico steeg van EUR 14,0 miljard naar
EUR 15,9 miljard, voornamelijk door de integratie van de vermogensbeheeractiviteiten van ABN AMRO per 1
april 2008, die tijdelijk werd berekend met behulp van de minder geavanceerde Basic Indicator Approach.
1.5 FTE-ontwikkeling
In de eerste helft van 2008 verlieten ongeveer 3.800 FTE's het bedrijf terwijl er slechts ongeveer 3.100 FTE's in
dienst werden genomen. De uitstroom was in overeenstemming met de eerste helft van vorig jaar, hoewel er
minder mensen in dienst kwamen in de eerste helft van 2007. De FTE-groei in de eerste helft van 2008 was
voornamelijk toe te schrijven aan de integratie van het merendeel van de activiteiten van ABN AMRO Asset
Management (1.248 FTE's). Aan het einde van het tweede kwartaal van 2008 was 38 % van het
personeelsbestand werkzaam buiten de Benelux.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 14
2. Bankbedrijf
· Nettowinst van EUR 1,185 miljoen in eerste halfjaar 2008, een daling van 43% ten opzichte van het
recordresultaat in het eerste halfjaar van 2007, voor een deel toe te schrijven aan de onrust op de
kredietmarkt (EUR 409 miljoen na belasting)
· Totale batengroei van 6% door solide resultaten bij Treasury & Financial Markets dankzij grote
volatiliteit en een verruiming van de spreads. Hogere onderliggende nettorentebaten en licht
gedaalde netto-inkomsten uit commissies en vergoedingen in moeilijke marktomstandigheden
· Onderliggende kosten vrijwel stabiel dankzij kostenbeheersing
· Bijdrage aan nettowinst van door ABN AMRO overgenomen activiteiten EUR 198 miljoen;
inclusief integratie- en financieringskosten invloed op nettowinst Fortis Bank EUR 85 miljoen
negatief. Asset Management-activiteiten van ABN AMRO in tweede kwartaal grotendeels
geïntegreerd in Fortis Investments
· Nettowinst in tweede kwartaal EUR 465 miljoen; nettorentebaten en commissies en vergoedingen in
lijn met eerste kwartaal
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 15
In lijn met de nieuwe organisatiestructuur die in november 2007 werd aangekondigd, is in 2008 een aantal
wijzigingen doorgevoerd in de financiële verslaglegging van Fortis. Private Banking en Asset Management
worden gezamenlijk gerapporteerd en Merchant Banking als aparte entiteit. Na de invoering van Basel II in
januari 2008 worden de risicogewogen verplichtingen voor de businesslines van Fortis Bank onder zowel Basel I
als II gepresenteerd. Daarnaast worden de belangrijkste vermogensindicatoren gebaseerd op de risicogewogen
verplichtingen onder zowel Basel I als II verantwoord.
De meeste Asset Management-activiteiten van ABN AMRO zijn op 1 april overgegaan naar Fortis en worden nu
verantwoord onder Private Banking en Asset Management, terwijl ze in het eerste kwartaal van dit jaar nog
werden verantwoord onder de van ABN AMRO overgenomen activiteiten. Historische cijfers zijn niet herzien.
De verslechterende omstandigheden op de kredietmarkt in de tweede helft van 2007 en de eerste helft van 2008
hebben geleid tot een negatieve herwaardering op de gestructureerde kredietportefeuille. Dit resulteerde in
bijzondere waardeverminderingen op de portefeuille van het Bankbedrijf. Daarnaast hebben wijzigingen in de
credit spreads geleid tot een herwaardering van de winsten of verliezen op de credit-hedging portefeuille. Het
gecombineerde effect van de invloed op de gestructureerde kredietportefeuille en de herwaarderingen op de
hedging portefeuille wordt weergegeven door de term `het effect van de onrust op de kredietmarkt'.
De invloed van de overname van de activiteiten van ABN AMRO in de tweede helft van 2007 bemoeilijkt de
vergelijking van jaar op jaar, vooral bij posten als nettorentebaten, dividendinkomsten en lasten. Vergelijking
van ontwikkelingen op kwartaalbasis wordt bemoeilijkt door de consolidatie van de meeste activiteiten van
ABN AMRO Asset Management vanaf het tweede kwartaal van 2008. Dit geldt vooral voor de vergelijking
van netto-inkomsten uit commissies en vergoedingen, nettorentebaten en -lasten.
De nettowinst in het Bankbedrijf bedroeg in het eerste halfjaar EUR 1.185 miljoen, een daling van 43% op
jaarbasis. In de nettowinst over de eerste helft van 2008 is verwerkt het effect van de onrust op de
kredietmarkt na belastingen ter waarde van EUR 409 miljoen, EUR 215 miljoen (na belastingen) aan
financieringskosten en EUR 69 miljoen (na belastingen) aan integratiekosten in verband met de overname
van ABN AMRO. In de eerste helft van 2007 was sprake van een negatief effect na belastingen van de
kredietonrust van EUR 27 miljoen in verband met de credit hedge-portefeuille. De hogere baten werden meer
dan tenietgedaan door de integratie- en financieringskosten in verband met de van ABN AMRO overgenomen
activiteiten, de verdere bijzondere waardeverminderingen op de kredietportefeuille en hogere belastingen. De
onderliggende baten uit commerciële activiteiten waren aanhoudend sterk, waarbij de hogere onderliggende
nettorentebaten de lagere onderliggende netto-inkomsten uit commissies en vergoedingen, die te lijden
hadden onder de onrust op de financiële markten, meer dan goed maakten. Dankzij de kostenbesparende
maatregelen die sinds het begin van dit jaar worden genomen, bleef de lastengroei beperkt tot 4% op
jaarbasis. Exclusief de integratiekosten die verband hielden met de overname van ABN AMRO (EUR 100
miljoen voor belastingen) en de opname van ABN AMRO Asset Management (EUR 85 miljoen) lagen de
lasten 1% lager dan vorig jaar.
De nettowinst bedroeg in het tweede kwartaal EUR 465 miljoen, vergeleken met EUR 721 miljoen in het
kwartaal ervoor. Het effect van de onrust op de kredietmarkt na belastingen was in het eerste kwartaal
EUR 80 miljoen negatief, en in het tweede kwartaal EUR 329 miljoen negatief. De onderliggende baten uit
commerciële activiteiten waren nagenoeg stabiel. De lagere gerealiseerde meerwaarden en hogere bijzondere
waardeverminderingen op de kredietportefeuille zijn voor een deel tenietgedaan door de hogere
dividendinkomsten. Exclusief ABN AMRO Asset Management bleven de kosten vrijwel onveranderd. Hieruit
blijkt de effectiviteit van de kostenbesparingen.
De van ABN AMRO overgenomen activiteiten droegen in het eerste halfjaar EUR 198 miljoen bij aan de
nettowinst, na het effect van de purchase accounting-methode. De bijdrage aan de nettowinst van de van
ABN AMRO overgenomen activiteiten bedroeg, inclusief de bij Fortis Bank geboekte financierings- en
integratiekosten, EUR 85 miljoen negatief. Het totale effect van de van ABN AMRO overgenomen
activiteiten op de nettowinst van Fortis over het eerste halfjaar, inclusief de onder Algemeen verantwoorde
financieringskosten en de nettowinst (EUR 27 miljoen) van de overgedragen activiteiten van ABN AMRO
Asset Management in het tweede kwartaal, en na purchase accounting, was EUR 115 miljoen negatief.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 16
Nettorentebaten op rentemargeproducten bedroegen EUR 2,417 miljoen, een daling van 8% ten opzichte
van hetzelfde kwartaal vorig jaar. De nettorentebaten waren onder andere lager door de financieringskosten
voor de ABN AMRO overname van EUR 270 miljoen en de rentelasten die voortvloeien uit de betaling aan
ABN AMRO tijdens het tweede kwartaal voor de overgang van ABN AMRO Asset Management naar Fortis
(EUR 65 miljoen). Deze laatste rentelasten werden gecompenseerd door Treasury & Financial Markets
(EUR 22 miljoen) en door dividendinkomsten (EUR 43 miljoen). Exclusief dit effect en de invloed van een
herclassificatie van vergoedingen voor ongebruikte kredieten als commissies en vergoedingen in plaats van
nettorentebaten, en van andere eenmalige posten, bedroeg de onderliggende groei 4% vergeleken met vorig
jaar.
Bij Retail Banking droeg de solide klantgedreven volumegroei in kredieten en deposito's positief bij en
verbeterden de marges op spaarproducten in België, geholpen door de stijgende marktrente. Merchant
Banking had baat bij sterke volumes waardoor de nettorentebaten licht stegen ondanks het negatieve valuta-
effect van baten in US dollars en Britse ponden.
De nettorentebaten op rentemargeproducten daalden in het tweede kwartaal met 7% ten opzichte van het
eerste kwartaal. Exclusief de rentelasten die verband hielden met de overdracht van de asset management-
activiteiten van ABN AMRO en de invloed van een herclassificatie bleven de nettorentebaten nagenoeg
ongewijzigd.
De duration van het vermogen steeg naar 5,7 jaar vergeleken met 5,3 jaar in het eerste kwartaal. Hierdoor
verbeterde het risicoprofiel in lijn met huidige marktontwikkelingen.
De kredietrisicogewogen verplichtingen onder Basel I bedroegen EUR 262 miljard, 5% hoger dan ultimo
2007. Deze toename was het resultaat van de onderliggende volumegroei (+7%), vooral bij Merchant
Banking. De marktrisicogewogen verplichtingen stegen met 14% ten opzichte van jaarultimo 2007, naar EUR
24 miljard, voornamelijk door een grotere marktvolatiliteit. De totale risicogewogen verplichtingen, inclusief
de marktrisicogewogen verplichtingen, kwamen uit op EUR 285 miljard, 6% hoger dan ultimo 2007 en
nagenoeg gelijk aan het eerste kwartaal van 2008.
Het vermogen onder beheer klom van EUR 207.8 miljard ultimo 2007 naar EUR 283 miljard, een toename
van 36%. Deze stijging kan grotendeels worden verklaard door de overdracht van het vermogen onder beheer
van ABN AMRO Asset Management (EUR 88,7 miljard), voor een deel verminderd door een totale netto-
uitstroom van EUR 0,5 miljard en een negatieve invloed van de markt van EUR 13 miljard.
Netto-inkomsten uit commissies en vergoedingen kwamen uit op EUR 1,506 miljoen, een toename van 1%
ten opzichte van het eerste halfjaar van 2007, inclusief de integratie van ABN AMRO Asset Management
(EUR 68 miljoen). Tegenover de herclassificatie van vergoedingen voor ongebruikte kredieten stond het
afstaan van handelsbaten aan ABN AMRO. De onderliggende commissies en vergoedingen lagen EUR 42
miljoen, of 3%, onder het niveau van het eerste halfjaar van 2007. Hogere netto-inkomsten uit commissies en
vergoedingen voor betaaldiensten en de verbeterde vergoedingen op leningen werden meer dan tenietgedaan
door de lagere inkomsten uit corporate finance, effectentransacties en vermogensbeheeractiviteiten, als
gevolg van de malaise op de aandelenmarkten.
Netto-inkomsten uit commissies en vergoedingen namen in het tweede kwartaal van 2008 met 8%
(EUR 60 miljoen) toe ten opzichte van het eerste kwartaal als gevolg van de consolidatie van ABN AMRO
Asset Management. Exclusief dit effect waren de netto-inkomsten uit commissies en vergoedingen nagenoeg
gelijk aan die in het eerste kwartaal, ondanks aanhoudend moeilijke marktomstandigheden.
Meerwaarden op de beleggingsportefeuille bedroegen in de eerste helft van dit jaar EUR 247 miljoen, een
daling van 41% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar (EUR 416 miljoen). Meerwaarden op obligaties
en vastgoed werden voor een deel tenietgedaan door gerealiseerde verliezen als gevolg van een verlaging van
de aandelenbeleggingen. In de vergelijkbare periode vorig jaar werden de meerwaarden voornamelijk op
aandelenbeleggingen gerealiseerd.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 17
De gerealiseerde meerwaarden daalden in het tweede kwartaal naar EUR 65 miljoen, EUR 117 miljoen lager
dan in het eerste kwartaal toen geprofiteerd werd van aanzienlijke meerwaarden gerealiseerd op obligaties. In
het tweede kwartaal werden de meerwaarden voornamelijk op vastgoed gerealiseerd.
Het resultaat bij Treasury & Financial Markets bedroeg EUR 1,404 miljoen, 39% hoger dan in de eerste
helft van 2007. Gecorrigeerd voor het negatieve effect van brutering (EUR 117 miljoen in de eerste helft van
2008 vergeleken met EUR 162 miljoen positief in de eerste helft van 2007) als gevolg van niet-aftrekbare
verliezen op aandelenbeleggingen, namen de inkomsten op jaarbasis toe met 10%, naar EUR 1,287 miljoen.
Deze stijging kan grotendeels worden verklaard door een positieve bijdrage van EUR 183 miljoen in de eerste
helft van 2008 en een negatieve bijdrage van EUR 37 miljoen in de eerste helft van 2007 als gevolg van een
herwaardering op credit hedging-posities. De resultaten bij Treasury & Financial Markets kunnen worden
opgesplitst in handels- en niet-handelsactiviteiten.
Baten uit niet-handelsactiviteiten (voornamelijk Private Equity, Global Securities & Financing Group,
Credit Hedging en Overig Bankbedrijf) eindigden het eerste halfjaar van 2008 op EUR 803 miljoen, een
toename van EUR 164 miljoen. Deze groei werd grotendeels gedreven door een positieve bijdrage van EUR
220 miljoen door het afdekken van de kredietportefeuille.
- In het eerste halfjaar van 2008 droeg Private Equity EUR 98 miljoen bij, voornamelijk dankzij meerwaarden
gerealiseerd op ABX en Panavi, vergeleken met het zeer hoge bedrag van EUR 143 miljoen in de eerste helft
van 2007. De waarderingen bleven veerkrachtig ondanks de moeilijke marktomstandigheden, gesteund door
een solide operationeel resultaat.
- GSFG (Global Securities & Financing Group) droeg EUR 268 miljoen bij aan de inkomsten, een toename
van 2% ondanks de minder gunstige marktomstandigheden en de negatieve invloed van de liquiditeitscrisis.
Deze sterk seizoensgebonden, klantgedreven activiteiten staan nauwelijks bloot aan krediet- en marktrisico's
en blijven profiteren van de groeiende volumes.
- Bij Credit Portfolio Management was in de eerste helft van 2008 sprake van een positieve herwaardering
van EUR 183 miljoen. De waardevermeerdering was te danken aan een verruiming van de credit spreads in
het eerste kwartaal. In de eerste helft van 2007 was er sprake van een negatieve herwaardering van
EUR 37 miljoen. Ondanks de uiterst volatiele spreads in het tweede kwartaal, is de negatieve herwaardering
dankzij actief portefeuillebeheer beperkt gebleven. Het Credit Portfolio Management team heeft in het laatste
kwartaal van 2007 de hele hedging portefeuille omgezet in single-name kredietderivaten. Deze zijn goed voor
een totale onderliggende waarde van EUR 13 miljard verspreid over tegenpartijen, alle Europese en
Amerikaanse investmentbanken met een hoge rating.
- De inkomsten bij Overig Bankbedrijf daalden met EUR 78 miljoen, vooral als gevolg van de waardering
van derivatenposities die niet in aanmerking kwamen voor hedge accounting en de lagere opbrengsten uit de
seed money portefeuille voor startfinancieringen door de zwakte op de aandelenmarkten.
De handelsbaten (gebruteerd) daalden met 9% maar waren nog altijd hoog, op EUR 484 miljoen. De
resultaten op de geldmarkt, vastrentende waarden en de aandelenhandel bleven in de eerste helft van 2008
solide. Ondanks de hogere financieringskosten bij Global Markets werd er geprofiteerd van het actief
inspelen op de rentecurve en de uiterst volatiele aandelenmarkten. Deze resultaten werden tenietgedaan door
de negatieve bijdragen van de kredietderivaten-, structured credit en energieactiviteiten, die zwak bleven door
de moeilijke marktomstandigheden en de lage commerciële activiteit.
De resultaten bij Treasury & Financial Markets daalden op kwartaalbasis met 30%, naar EUR 579 miljoen.
Het gebruteerde resultaat daalde met 19% (ofwel EUR 132 miljoen) naar EUR 578 miljoen. Deze daling kan
worden verklaard door de lagere bijdrage van de credit hedge-portefeuille van EUR 238 miljoen (positieve
invloed van EUR 210 miljoen in het eerste kwartaal, gevolgd door een negatieve invloed van EUR 28 miljoen
in het tweede kwartaal). Gecorrigeerd voor brutering kwamen de handelsbaten 38% lager uit, op EUR 186
miljoen, maar nog altijd hoog ondanks uiterst ongunstige marktomstandigheden, vooral in Vastrentend en in
Structured Credits. Bij de niet-handelsactiviteiten is de negatieve invloed van de credit hedge-portefeuille
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 18
voor een deel gecompenseerd door een hoger resultaat van verkopen in Private Equity en inkomsten bij
GSFG (hoge seizoensactiviteit in het tweede kwartaal).
Dividend en overige beleggingsinkomsten namen in het eerste halfjaar van 2008 toe van EUR 148 miljoen
naar EUR 390 miljoen op jaarbasis. Deze stijging kan grotendeels worden toegeschreven aan de bijdrage aan
de nettowinst van de van ABN AMRO overgenomen activiteiten van EUR 198 miljoen.
De wijzigingen in voorzieningen voor bijzondere waardeverminderingen bedroegen het eerste halfjaar
EUR 1.088 miljoen voor belastingen waarvan EUR 640 miljoen in het tweede kwartaal. Een bedrag van EUR
845 miljoen houdt verband met bijzondere waardeverminderingen op de gestructureerde kredietportefeuille
waarvan EUR 479 miljoen in het tweede kwartaal is geboekt (effect op nettowinst EUR 309 miljoen). In het
tweede kwartaal is een bijzondere waardevermindering verantwoord van EUR 340 miljoen op super senior
high grade en EUR 58 miljoen op super senior mezzanine. Tevens is een bijzondere waardevermindering van
EUR 14 miljoen genomen op warehouseposities. Hiermee zijn de dekkingsverhoudingen uitgekomen op 57%
voor super senior high grade en 74% op super senior mezzanine en warehousing. Het resterende bedrag van
EUR 67 miljoen is verantwoord op de creditspreadportefeuille, en dan met name op sub- en mid-prime en
Alt-A effecten die naar beneden zijn bijgesteld. De resterende bijzondere waardeverminderingen van EUR
243 miljoen zijn grotendeels gerelateerd aan specifieke voorzieningen in verband met een aantal kleine
dossiers. Het eerste halfjaar 2007 werd gekenmerkt door een uitzonderlijk lage niveau van EUR 36 miljoen,
toen werd geprofiteerd van aanzienlijke terugboekingen.
Het kredietschadepercentage (uitgedrukt als percentage van de gemiddelde kredietrisicogewogen
verplichtingen) bedroeg het eerste halfjaar van 2008 83 basispunten. Exclusief de bijzondere
waardeverminderingen op de gestructureerde kredietportefeuille, kwam het totale kredietschadepercentage uit
op 19 basispunten.
Het percentage dubieuze leningen bleef het tweede kwartaal stabiel. Niettemin is de toename in bijzondere
waardeverminderingen, die niet met gestructureerde kredieten te maken hebben, een eerste signaal van
verslechterende economische omstandigheden. Na vier jaar van zeer lage voorzieningen verwachten wij
dichter in de buurt te komen van het door de hele cyclus gebruikelijke voorzieningenniveau van circa 25
basispunten van de risicogewogen verplichtingen uit kredieten.
De totale kosten stegen met 4% naar EUR 3.483 miljoen in de eerste helft van 2008. Zonder de kosten van
de integratie van ABN AMRO (EUR 100 miljoen) en het effect van de eerste opname van ABN AMRO Asset
Management (EUR 85 miljoen) kwamen de totale kosten 1% onder het niveau van vorig jaar uit dankzij
sterke kostenbesparende maatregelen. Door een personeelsstop waren ook de onderliggende personeelskosten
beperkt tot 2%, terwijl de overige kosten met 5% afnamen.
In het tweede kwartaal bedroegen de kosten EUR 1.793 miljoen en waren daarmee 6% (EUR 103 miljoen)
hoger dan in het eerste kwartaal. Zonder het effect van de geconsolideerde activiteiten van ABN AMRO
Asset Management in het tweede kwartaal (EUR 85 miljoen) en EUR 11 miljoen hogere integratiekosten op
kwartaalbasis waren de totale kosten min of meer stabiel.
De personeelskosten bedroegen het eerste halfjaar EUR 2.060 miljoen, een stijging van EUR 126 miljoen
oftewel 6%. Zonder de kosten van de integratie van ABN AMRO (EUR 61 miljoen) en het effect van ABN
AMRO Asset Management (EUR 29 miljoen) namen de onderliggende personeelskosten toe met 2% of
EUR 36 miljoen. Het totale aantal FTE's in het Bankbedrijf steeg naar 47.737, een toename van 4% ten
opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Exclusief het effect van ABN AMRO Asset Management stegen de
FTE's maar met 1%, hoofdzakelijk in verband met de groei in Turkije en Polen. Op de volgroeide markten
was door de personeelsstop per saldo sprake van een FTE-daling.
Op kwartaalbasis waren de personeelskosten stabiel. Exclusief het effect van ABN AMRO Asset
Management kwamen de personeelskosten lager uit dan in het voorgaande kwartaal (-2% oftewel EUR 24
miljoen). Dit hing ten dele samen met de FTE-daling van 1% in de volgroeide markten.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 19
Overige kosten kwamen het eerste halfjaar van 2008 uit op EUR 1.423 miljoen, EUR 23 miljoen (2%) meer
dan in de vergelijkbare periode van 2007. Exclusief de met de integratie van ABN AMRO samenhangende
kosten (EUR 39 miljoen) en het effect van ABN AMRO Asset Management (EUR 55 miljoen) daalden de
overige kosten met EUR 71 miljoen oftewel 5% als gevolg van kostenbeheersing.
In het tweede kwartaal lagen de overige kosten EUR 99 miljoen (15%) hoger dan in het voorgaande kwartaal,
voornamelijk als gevolg van de overdracht van ABN AMRO Asset Management (EUR 55 miljoen) en hogere
integratiekosten (EUR 15 miljoen). Exclusief deze posten gingen de overige kosten met 4% omhoog, vooral
vanwege de timing van marketingcampagnes.
Het effectieve belastingtarief kwam het eerste halfjaar uit op 23%, vergeleken met 13% voor dezelfde
periode vorig jaar. Door de specifieke fiscale verwerking van handelsresultaten zijn zowel het resultaat voor
belastingen als de belastingdruk in het eerste halfjaar van 2008 gestegen. In 2007 werd het
belastingpercentage gedrukt door niet-belaste meerwaarden op aandelen. In 2008 zijn daarentegen belastbare
meerwaarden op staatsobligaties gerealiseerd.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 20
2.1. Ontwikkelingen Bankbedrijf per Business (zie voor meer informatie het Financial and Operational
Review)
2.1.1. Retail Banking
· Bij Retail Banking komt de nettowinst in de eerste helft van 2008 uit op EUR 497 miljoen, een
afname van EUR 86 miljoen of 15% op jaarbasis. Exclusief het ALM-resultaat bedroeg de
nettowinst EUR 310 miljoen, een stijging van 34% op jaarbasis
· De netto rentebaten waren 7% hoger als gevolg van de verbeterde marges in volgroeide markten en
de hogere volumes in de groeimarkten, met stabiele netto-inkomsten uit commissies en
vergoedingen ondanks moeilijke marktomstandigheden
· De lasten daalden met 1% op jaarbasis, als gevolg van strenge kostenbeheersing
· De sterke commerciële activiteiten in de Benelux tijdens het tweede kwartaal leverden een groei op
van de deposito's en verhoogde activiteiten in euro-obligaties
Bij Retail Banking bedroeg de nettowinst over de eerste helft van 2008 EUR 497 miljoen vergeleken met
EUR 583 miljoen in dezelfde periode vorig jaar, een daling van 15% op jaarbasis. Deze daling werd
volledig veroorzaakt door de negatieve effecten van de lagere ALM-allocaties, die de nettowinst op
jaarbasis met EUR 165 miljoen drukten. De nettowinst steeg exclusief die allocaties met 34% naar EUR
310 miljoen.
De totale baten bleven op jaarbasis stabiel op EUR 2.228 miljoen; de lagere ALM-allocaties werden
gecompenseerd door een toename van de nettorentebaten (een stijging van EUR 94 miljoen),
EUR 42 miljoen hogere meerwaarden en stabiele netto-inkomsten uit commissies en vergoedingen.
De nettorentebaten stegen met EUR 1.399 miljoen in de eerste helft van 2008, een toename van
EUR 94 miljoen op jaarbasis, dankzij de positieve ontwikkelingen in diverse regio's, met name in België.
De netto-inkomsten uit commissies en vergoedingen bleven ondanks de moeilijke marktomstandigheden
bijna gelijk op EUR 540 miljoen in de eerste helft van 2008 ten opzichte van de vergelijkbare periode
vorig jaar.
De deposito's van klanten kwamen uit op EUR 94 miljard, oftewel een daling van EUR 1 miljard ten
opzichte van de eerste helft van 2007. Dit omdat het seizoenseffect van hogere rekening-courant in het
tweede kwartaal kleiner was in 2008 dan in 2007. Vergeleken met ultimo 2007 zijn de retaildeposito's
gestegen met EUR 0,5 miljard. Exclusief een interne securitisatie van EUR 15 miljard stegen de leningen
aan klanten met EUR 8 miljard, of 10%, op jaarbasis, grotendeels gedreven door de groei van hypotheken in
Nederland (EUR 2,8 miljard) en België (EUR 1,9 miljard).
De totale baten bedroegen in de eerste helft van 2008 EUR 1.437 miljoen, 1% of EUR 20 miljoen minder
dan in de eerste helft van vorig jaar. De lagere baten werden mede veroorzaakt door een scherpe daling van
de kosten in de Benelux (EUR 65 miljoen), wat de hogere kosten compenseerde die werden gemaakt door de
voortgaande investeringen in Turkije en Polen.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 21
2.1.2. Merchant Banking
· Nettowinst van EUR 674 miljoen in de eerste helft van 2008, inclusief EUR 406 miljoen netto-effect
door kredietonrust
· Goede onderliggende groei van de nettorentebaten en netto-inkomsten uit commissies en
vergoedingen ten dele tenietgedaan door de sterke euro, hogere financieringskosten en enige druk
op de marges
· Ondanks de moeilijke marktomstandigheden is het resultaat van Treasury & Financial Markets
hoog
· Onderliggende stijging van de totale lasten werd binnen de perken gehouden door strenge
kostenbeheersing
De nettowinst bedroeg de eerste helft van 2008 EUR 674 miljoen, een vermindering van 48% (oftewel
EUR 631 miljoen). In de cijfers voor het eerste halfjaar van 2008 zit een netto-effect van de onrust op de
kredietmarkt begrepen van EUR 406 miljoen, terwijl in de eerste helft van 2007 een negatief effect van EUR
27 miljoen werd gerealiseerd. Exclusief deze effecten daalde de nettowinst met 19% naar EUR 1.080 miljoen.
Het onderliggende commerciële resultaat bleef solide, ondanks de ongunstige marktomstandigheden en
hogere financieringskosten, terwijl de groei van de totale lasten beperkt bleef tot 3%.
De totale baten stegen met 16% naar EUR 3.308 miljoen in de eerste helft van 2008, dankzij sterke
resultaten van Treasury & Financial Markets en ook de goede onderliggende groei van de netto rentebaten en
netto-inkomsten uit commissies en vergoedingen, een en ander ondanks de moeilijke marktomstandigheden.
Deze positieve elementen werden gedeeltelijk tenietgedaan door de sterke euro, hogere financieringskosten
en enige druk op de marges. Gecorrigeerd voor het negatieve effect van de afdekking op de
kredietportefeuille en brutering lieten de totale baten in de eerste helft van 2008 een afname zien van 2% naar
EUR 3.008 miljoen.
De wijzigingen in de voorzieningen voor de bijzondere waardeverminderingen stegen naar
EUR 981 miljoen in de eerste helft van 2008, waarvan EUR 842 miljoen in verband met de gestructureerde
kredietportefeuille (totaaleffect op de nettowinst EUR 538 miljoen) en EUR 139 miljoen in verband met de
reguliere kredietportefeuille.
De totale kosten stegen met 3% naar EUR 1.461 miljoen in de eerste helft van 2008 door de stijging van 4%
van de personeelskosten en onveranderde niet-personeelskosten. De niet-personeelskosten bleven stabiel door
de lagere reiskosten, marketing, consultancy en juridische kosten.
De belastingdruk bij Merchant Banking bedroeg 22% in de eerste helft van 2008, een stijging ten opzichte
van een lage 10% in de vergelijkbare periode in 2007. Dit werd mede veroorzaakt door hogere niet-aftrekbare
verliezen op aandelen in het eerste kwartaal van 2008.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 22
2.1.3. Private Banking & Asset Management
· Gecombineerde winst van Private Banking & Asset Management daalde van EUR 190 miljoen naar
EUR 95 miljoen
· Bij Private Banking bedroeg de nettowinst EUR 71 miljoen, 48% lager op jaarbasis als gevolg van
lagere baten en integratiekosten in verband met de overname van de activiteiten van ABN AMRO
· Nettowinst EUR 23 miljoen bij Fortis Investments, inclusief ABN AMRO Asset Management (AAAM)
in het tweede kwartaal
· Het vermogen onder beheer had te lijden van de daling van de aandelenmarkten, maar Private
Banking behaalde toch nog een instroom van EUR 1,8 miljard in de eerste helft van 2008; bij Asset
Management was daarentegen sprake van een uitstroom
De nettowinst bij Private Banking & Asset Management bedroeg EUR 95 miljoen in de eerste zes maanden van
2008. De nettowinst werd nadelig beïnvloed door de integratiekosten van ABN AMRO (EUR 28 miljoen na
belastingen). De moeilijke marktomstandigheden resulteerden in een afname van het onderliggende vermogen
onder beheer.
Private Banking behaalde een nettowinst van EUR 71 miljoen in de eerste helft van 2008, een daling van 48%
vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. De winstdaling op jaarbasis werd niet alleen veroorzaakt door de
onrust op de kapitaalmarkten, maar ook door specifieke factoren zoals meerwaarden in de eerste helft van 2007
(EUR 22 miljoen), de integratiekosten van ABN AMRO en lagere ALM-baten. De nettowinst in het tweede
kwartaal daalde met 20% vergeleken met het eerste kwartaal. Deze afname op kwartaalbasis kon worden
toegerekend aan de lagere baten die gedeeltelijk werden gecompenseerd door lagere kosten. Het vermogen onder
beheer nam af van EUR 82,3 miljard aan het einde van 2007 tot EUR 79,3 miljard als gevolg van de daling van
de aandelenmarkten. De netto-instroom bedroeg EUR 1,8 miljard in de eerste helft van 2008. In het tweede
kwartaal was de instroom EUR 0,7 miljard.
Asset Management boekte in de eerste helft van 2008 een nettowinst van EUR 23 miljoen (oftewel
EUR 59 miljoen exclusief integratiekosten voor ABN AMRO en purchase accounting). Het financiële resultaat
werd beïnvloed door ongunstige marktomstandigheden in combinatie met netto-uitstroom. Het vermogen onder
beheer kwam aan het einde van de eerste helft van 2008 uit op EUR 209,2 miljard. Fortis Investments begon het
jaar met een vermogen onder beheer van EUR 132,9 miljard. Op 1 april 2008 werd EUR 88,7 miljard van het
beheerde vermogen van AAAM toegevoegd. De daling van de aandelenmarkten en valuta-effecten (totaal EUR
9,9 miljard) en de netto-uitstroom (EUR 2,5 miljard) verminderden in het eerste halfjaar van 2008, het
onderliggende vermogen onder beheer.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 23
2.1.4. Overgenomen activiteiten ABN AMRO
· Nettowinst van de overgenomen activiteiten, exclusief EUR 83 miljoen aan integratiekosten, 2% lager
op jaarbasis op EUR 697 miljoen
· Nettowinst van de Nederlandse Retail en Commercial/Corporate activiteiten stijgt met 11% op
kwartaalbasis
· Nettowinst bij Private Clients 4% lager uit op kwartaalbasis; de nettowinst, exclusief integratiekosten
van EUR 12 miljoen, steeg met 13% op kwartaalbasis
· Met ingang van het tweede kwartaal is de meerderheid van de activiteiten van Asset Management
overgedragen aan Fortis
De nettowinst van de overgenomen activiteiten bedroeg EUR 614 miljoen in vergelijking met EUR 711 miljoen
vorig jaar. Exclusief de EUR 83 miljoen aan integratiekosten na belastingen viel de nettowinst 2% lager uit met
EUR 697 miljoen, wat is toe te rekenen aan het aanzienlijk lagere resultaat van Asset Management. In het tweede
kwartaal bedroeg de nettowinst van de overgenomen activiteiten EUR 335 miljoen, een stijging van 20% op
kwartaalbasis. Exclusief de integratiekosten (EUR 43 miljoen na belastingen in het tweede kwartaal en
EUR 40 miljoen na belastingen in het eerste kwartaal) steeg de nettowinst met 18% in het tweede kwartaal.
De nettowinst van Dutch Retail en Commercial/Corporate activiteiten bleef in de eerste helft van het jaar met
EUR 435 miljoen onveranderd op jaarbasis. Exclusief de integratiekosten van EUR 53 miljoen (na belastingen)
nam de nettowinst met 12% toe ten opzichte van 2007 voornamelijk dankzij het hogere resultaat van Treasury &
Financial Markets. Ten opzichte van het eerste kwartaal groeide de nettowinst in het tweede kwartaal met 11%
naar EUR 229 miljoen. Exclusief de integratiekosten van EUR 31 miljoen in het tweede kwartaal en EUR 22
miljoen in het eerste kwartaal steeg de nettowinst met 14% op kwartaalbasis dankzij de lagere lasten en een
herziene verdeling van rentebaten tussen Royal Bank of Scotland en Fortis.
Exclusief die herziene verdeling stegen de nettorentebaten met 2% op kwartaalbasis dankzij hogere baten uit
spaarproducten en kredieten. De wijzigingen in de bijzondere waardeverminderingen bedroegen het tweede
kwartaal EUR 145 miljoen, een toename van EUR 59 miljoen vergeleken met het eerste kwartaal. Dit werd
grotendeels veroorzaakt door twee grote toevoegingen aan de zakelijke kredietportefeuille. De terugkerende maar
niet geboekte risicovoorziening (IBNR) resulteerde in het eerste kwartaal in een grote vrijval die in het tweede
kwartaal niet plaatsvond. Exclusief de integratiekosten, die in beide kwartalen werden geboekt, daalden de kosten
met 6% dankzij de strenge kostenbeheersing alsmede lagere consultancy- en communicatiekosten.
Bij de activiteiten van Private Clients nam de nettowinst af tot EUR 142 miljoen in de eerste helft van 2008,
14% minder dan in de eerste helft van 2007. Exclusief EUR 12 miljoen aan integratiekosten (na belastingen)
daalde de nettowinst met 7% naar EUR 154 miljoen. De nettowinst in het tweede kwartaal viel met EUR 69
miljoen 4% lager uit op kwartaalbasis. Exclusief de integratiekosten van EUR 12 miljoen na belastingen in het
tweede kwartaal steeg de nettowinst met 13% naar EUR 81 miljoen, dankzij een scherpe daling van de kosten.
De totale baten daalden met 3% op kwartaalbasis, grotendeels als gevolg van de aanpassing voor
desinvesteringen tot nu toe dit jaar. Het beheerd vermogen daalde van EUR 127,8 miljard in het eerste kwartaal
van 2008 naar EUR 124,4 miljard in het tweede kwartaal. De daling werd ingegeven door de ontwikkelingen op
de financiële markten met een effect van EUR 1,7 miljard, desinvesteringen met een totaal effect van EUR 1,1
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 24
miljard en een totale netto-uitstroom van EUR 0,6 miljard. De kosten waren 2% lager dan in het eerste kwartaal.
Exclusief integratielasten kwamen de kosten 10% lager uit dankzij stringente kostenbeheersing, uitstel van IT-
projecten, lagere marketingkosten en advieskosten, en desinvesteringen.
De nettowinst van EUR 37 miljoen uit hoofde van de Asset Management-activiteiten was aanzienlijk lager op
jaarbasis. De meerderheid van de activiteiten van ABN AMRO Asset Management zijn per 1 april 2008
overgegaan naar Fortis en met ingang van het tweede kwartaal volledig geconsolideerd door Fortis Bank. De
Asset Management-activiteiten in twee landen, Frankrijk en Argentinië, zijn niet naar Fortis overgegaan en
vooralsnog bij de overgenomen activiteiten van ABN AMRO gebleven. Naar verwachting zullen ook deze
activiteiten te zijner tijd aan Fortis worden overgedragen. Historische cijfers zijn niet herzien voor de overdracht
van het grootste deel van ABN AMRO Asset Management naar Fortis.
In de winst over het tweede kwartaal van 2008 was de bijdrage begrepen van de Franse en Argentijnse
activiteiten evenals de ontvangen renteopbrengsten over de aan ABN AMRO betaalde som voor de overgedragen
activiteiten van Asset Management. Fortis heeft voor die activiteiten EUR 3,7 miljard aan ABN AMRO betaald.
Deze opbrengsten bevinden zich nog steeds in ABN AMRO en de rente die dat opbrengt (EUR 43 miljoen voor
belastingen) wordt verwerkt onder de verworven activiteiten van ABN AMRO Asset Management. Restitutie van
de aankoopprijs in de vorm van een dividenduitkering door RFS Holdings aan Fortis wordt te zijner tijd
voorzien.
Het nettoverlies van de gezamenlijke activa is op jaar- en kwartaalbasis aanzienlijk toegenomen. De
belangrijkste factoren die de stijging van het nettoverlies op jaarbasis beïnvloeden zijn de hogere
financieringskosten van de ALM-portefeuille, aanzienlijk lagere resultaten uit private equity, een negatieve
herwaardering van het belang in Unicredit en de kosten van het afbouwen van de gezamenlijke activa. De Private
Equity resultaten waren in vergelijking met 2007 lager. In dat jaar zijn er hoge rendementen geboekt op verkopen
en wijzigingen in de reële marktwaarde. Voor 2008 zijn daarentegen verliezen geboekt op wijzigingen in de reële
marktwaarde en een verwacht verlies op de mogelijke desinvestering van een van de portefeuilles.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 25
3. Verzekeringsbedrijf
· De bruto-instroom in Leven was stabiel op EUR 7,0 miljard bij aanhoudend lastige
marktomstandigheden
· De brutoverzekeringspremies Niet-leven namen met 5% toe tot EUR 3,2 miljard ondanks zwakker
wordende markten
· De nettowinst daalde naar EUR 642 miljoen (-16%) onder invloed van de onrust op de
kapitaalmarkten
· Voortzetting Fortify-strategie, inclusief diverse nieuwe initiatieven zoals de introductie van
levenactiviteiten in het Verenigd Koninkrijk, de uitrol van schadeverzekeringen bij het midden- en
kleinbedrijf in Portugal en de veelbelovende start van de activiteiten in India
De nettowinst van Fortis over het eerste halfjaar van 2008 daalde van EUR 765 miljoen in 2007 naar
EUR 642 miljoen in 2008. De belangrijkste reden van de daling was de kredietonrust (effect van
EUR 182 miljoen op de nettowinst, vooral bij Leven en in het eerste kwartaal; effect voor belastingen
EUR 255 miljoen). Bij Leven daalde de nettowinst als gevolg van de crisis met 25% naar EUR 417 miljoen.
Niet-leven noteerde daarentegen een toename van 8% naar EUR 225 miljoen bij een combined ratio die
verbeterde naar 96,2%.
De nettowinst bereikte in het tweede kwartaal van 2008 een niveau van EUR 423 miljoen, fors meer dan de
nettowinst van EUR 219 miljoen voor het eerste kwartaal. Het verschil tussen het eerste en tweede kwartaal is
vooral gelegen in het effect van de onrust op de kredietmarkt met respectievelijk EUR 149 miljoen en EUR
33 miljoen.
Ondanks de lastige marktomstandigheden is de bruto-instroom de eerste helft van het jaar 1% hoger
uitgekomen op EUR 10,2 miljard. Bij Leven bleef de instroom op EUR 7,0 miljard. Krachtige groei bij
Insurance International (+30%) en in Nederland (+9%) compenseerde de lagere instroom in België (-20%).
Premie-equivalenten op jaarbasis (APE) stegen met 3% naar EUR 719 miljoen in het eerste halfjaar van 2008.
Brutoverzekeringspremies Niet-leven namen met 5% toe tot EUR 3,2 miljard, dankzij productinnovatie in
alle landen, terwijl ondanks de zwakkere markten toch gezonde marges werden gehandhaafd.
De totale bruto-instroom was het tweede kwartaal van 2008 27% lager dan in het sterke voorgaande
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 26
kwartaal. Dat cijfer hing vooral samen met zeer succesvolle pensioenverkopen bij Leven in Nederland,
seizoenseffecten bij Ongevallen & Ziekte (Nederland) en instroom uit het midden- en kleinbedrijf bij Niet-
leven in België.
De voortgaande implementatie van diverse efficiëntieprogramma's in alle landen was zichtbaar in de lage
groei van de kosten op jaarbasis van 3%. De geringe stijging hing hoofdzakelijk samen met groeiinitiatieven
(bijv. de lancering van UK Life) en met wijzigingen in de scope (opname van Fortis Insurance Company
(FICA), het verzekeringsbedrijf in Hongkong sinds mei 2007).
Dankzij portefeuillebeschermingstechnieken en verdere verkopen is Fortis Insurance inmiddels aanzienlijk
minder gevoelig voor waarderingen op de aandelenmarkten. De totale solvabiliteit van Fortis Insurance van
223,2% ultimo juni 2008 ligt boven de minimumeisen van de toezichthouder.
Fortify-strategie
Met de zogenoemde Fortify-strategie wil Fortis Insurance opbrengstsynergieën realiseren op basis van het
principe `lokaal optimaliseren door internationaal uit te wisselen', oftewel gebruik maken van bewezen
vaardigheden over grenzen en businesses heen. Het doel is om continu de klantgerichtheid te verbeteren door
aanpassing van de productportefeuille en afstemming van de multi-distributiestrategie op de veranderende
klantbehoeften. Andere speerpunten zijn een versterkte verzekeringsorganisatie door internationale expansie
en verbetering van `operational excellence' in alle landen.
Het tweede kwartaal van 2008 stond in het teken van een verdere uitrol van multi-distributie initiatieven.
`Ditzo', het Nederlandse directe distributiekanaal voegde rechtsbijstand en reisverzekeringen toe aan de
productportefeuille Niet-leven. Het VIP-concept van Fortis Insurance Belgium voor Niet-levenproducten
voor het midden- en kleinbedrijf werd uitgerold. In dit concept wordt geprofiteerd van synergieën tussen
Fortis Bank en tussenpersonen die zich vooral op ondernemingen richten. Na de harmonisatie van het bank-
en intermediaire kanaal in België zijn in beide kanalen nieuwe en geactualiseerde Niet-levenproducten
geïntroduceerd. Dezelfde producten worden vanuit beide kanalen nu op een gezamenlijk IT-platform
aangeboden. IDBI Fortis en Manappuram Finance, dat gevestigd is in Thrissur, een stad in de Indiase staat
Kerala, hebben een overeenkomst getekend voor de distributie van vermogensopbouw- en
verzekeringsproducten aan lokale klanten. Na zich in het eerste kwartaal op de intermediaire markt te hebben
begeven is Fortis Insurance Turkey de afgelopen verslagperiode gekomen met nieuwe internet tools voor
klanten van het intermediair.
Fortis Insurance Belgium blijft zich richten op product/marktinnovatie en kwam met Pension@work, een
specifieke collectieve verzekering voor kleine en middelgrote ondernemingen met 10 tot 50 medewerkers.
Succesvolle samenwerking tussen Fortis Insurance en Fortis Bank in Nederland resulteerde in de lancering
van een gezamenlijke marketingcampagne ter versterking van de positie op de Nederlandse hypothekenmarkt.
Begin juli introduceerde Fortis Insurance UK de nieuwe Levenactiviteiten op de Britse markt. De producten
worden in eerste instantie via een pilotproject afgezet bij een geselecteerde groep op verzekeringen gerichte
Independent Financial Advisers (IFA's) en vervolgens breder uitgerold in de verzekeringsmarkt.
De focus op operational excellence heeft het tweede kwartaal tot verdere verbeteringen geleid. Fortis
Insurance Netherlands rondde het programma af bij de afdelingen Leven en Ongevallen & Ziekte van Fortis
ASR. De doorlooptijd, productiviteit en reactietijd zijn allemaal verbeterd. Uit klanttevredenheidsonderzoek
door het Nederlandse marktonderzoeksbureau IG&H blijkt dat Ongevallen & Ziekte de positie had verbeterd
van de 14e naar de 4e plaats. De integratie van de Niet-leven platforms van bankbedrijf en intermediair bij
Fortis Insurance Belgium was in mei een feit. Een geïntegreerd platform maakt het makkelijker om met een
vergelijkbaar productaanbod te komen en klanten efficiënter te bedienen. Bij FICA is een IT-platform
geïmplementeerd, dat moet leiden tot een betere verwerking van de werkstroom en dat grotere operationele
besparingen kan opleveren. Fortis Corporate Insurance heeft de internationale expansiestrategie verder vorm
gegeven met nieuwe activiteiten in Frankrijk, daarbij optimaal gebruik makend van de bestaande activiteiten
van Fortis Assurances en Fortis Bank.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 27
Leven
De eerste helft van 2008 stond in het teken van de ontwikkelingen op de internationale kapitaalmarkten,
waardoor de financiële sector onder druk stond. Fortis Insurance heeft de gevolgen van de commerciële
neergang weten te beperken en noteerde dankzij haar gediversifieerde productportefeuille een stabiele bruto-
instroom in Leven van EUR 7,0 miljard. In België bleef de instroom achter en kwam uiteindelijk 20% lager
uit dan in het eerste halfjaar van 2007, als gevolg van minder marketingcampagnes dit jaar. In Nederland
steeg de instroom daarentegen met name in pensioengerelateerde activiteiten, met 9% ten opzichte van 2007.
Dit ondanks de lagere afzet van beleggingsgerelateerde producten. De groei van 30% bij International werd
vooral gerealiseerd in Portugal (+69%), dat profiteerde van het geactualiseerde productaanbod en dat de
lagere instroom in Luxemburg en Frankrijk compenseerde (het gevolg van lagere verkopen van
beleggingsgerelateerde producten).
De instroom Leven lag het tweede kwartaal van 2008 27% lager dan het sterke eerste kwartaal, dat
profiteerde van de productie van een aantal grote pensioengerelateerde overeenkomsten in Nederland.
Het technisch resultaat Leven is achtergebleven bij het eerste halfjaar van 2007 en daalde van
EUR 367 miljoen naar EUR 155 miljoen. De onrust op de internationale kredietmarkten drukte het resultaat
in 2008 met EUR 196 miljoen. Wel kwam het technisch resultaat het tweede kwartaal sterk terug toen de
gevolgen van de kredietonrust begonnen af te nemen (effect: EUR 41 miljoen). Dit in vergelijking met de
EUR 155 miljoen van het eerste kwartaal.
De nettowinst daalde naar EUR 417 miljoen tegen EUR 556 miljoen voor het eerste halfjaar van 2007. Dit
was wederom te wijten aan de omstandigheden op de internationale kredietmarkten (effect op de nettowinst:
EUR 162 miljoen).
In het tweede kwartaal van 2008 kwam de nettowinst uit op EUR 255 miljoen en lag daarmee ruim boven de
EUR 162 miljoen van het voorgaande kwartaal, dat harder was getroffen door de onrust op de internationale
kredietmarkten (EUR 26 miljoen in het tweede kwartaal, tegen EUR 136 miljoen in het eerste).
Niet-leven
De brutoverzekeringspremies Niet-leven stegen met 5% naar EUR 3,2 miljard dankzij een winstgevende
productie. De zeer solide stijging van 7% in België was het gevolg van een totaalpakket producten en
diensten in combinatie met continue productinnovatie. Bovendien zijn de bankverzekerings- en intermediair-
platforms bij Niet-leven in mei succesvol geïntegreerd, waardoor Fortis Insurance Belgium verdere
kostensynergieën kan realiseren en de doorlooptijd naar de markt voor productinnovatie kan reduceren. In
Nederland heeft vooral Ongevallen & Ziekte bijgedragen aan de gerapporteerde groei van 12%, dankzij de
sterke commerciële prestatie bij ziektekosten en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. Bij Fortis Insurance
International gingen de brutoverzekeringspremies met 4% omlaag door de daling van het Britse pond ten
opzichte van de euro. Exclusief het wisselkoerseffect stegen de brutoverzekeringspremies bij International
met 3%. Dit was vooral te danken aan de focus op winstgevende groei in de sterk concurrerende Britse markt.
In het tweede kwartaal van 2008 waren de brutoverzekeringspremies 26% lager dan in het eerste kwartaal,
door seizoenseffecten op met name de Nederlandse markt voor Ongevallen & Ziekte en de Belgische
activiteiten in het midden- en kleinbedrijf. Ook de moeilijke marktomstandigheden waren debet aan de
daling.
Het technisch resultaat verbeterde aanmerkelijk en steeg met 34% naar EUR 264 miljoen, bij een combined
ratio van 96,2% en gedragen door kostenbeheersing en de nadruk op winstgevende productie (ondanks de
zwakkere markten). Het technisch resultaat was hoger dan de EUR 197 miljoen van het eerste halfjaar van
2007, dat beïnvloed werd door de storm Kyrill en de overstromingen in het Verenigd Koninkrijk. De
internationale onrust op de kredietmarkten drukte het technisch resultaat met EUR 7 miljoen in de eerste helft
van 2008.
De nettowinst bereikte een niveau van EUR 225 miljoen. Deze stijging van 8% op jaarbasis was vooral het
gevolg van een sterke technische prestatie, die gedeeltelijk teniet werd gedaan door lagere meerwaarden en
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 28
hogere belastingen. De omstandigheden op de internationale kredietmarkten hadden een negatief effect van
EUR 20 miljoen op de nettowinst.
De nettowinst steeg het tweede kwartaal van 2008 naar EUR 167 miljoen, in vergelijking met
EUR 58 miljoen in het eerste kwartaal. Deze verbetering hield verband met de seizoensmatig lagere
technische prestatie in het eerste kwartaal en hogere financiële baten in het tweede kwartaal.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 29
3.1. Resultaten Verzekeringsbedrijf per business (zie voor meer informatie het Financial & Operational
Review)
3.1.1. Insurance Belgium
· De bruto-instroom Leven bedraagt EUR 2,7 miljard, een daling van 20% als gevolg van een
geringer aantal marketingcampagnes en prijsconcurrentie van bankspaarproducten
· Brutoverzekeringspremies Niet-leven stijgen met 7% naar EUR 774 miljoen dankzij sterk
productaanbod
· Nettowinst van EUR 249 miljoen (-13%) beïnvloed door onrust op internationale kapitaalmarkten
· Integratie IT platforms Niet-leven is belangrijke aanjager voor verdere kostenefficiëntie en
reduceert bij productinnovatie doorlooptijd naar de markt
In het eerste halfjaar was de nettowinst EUR 249 miljoen in vergelijking met EUR 285 miljoen vorig jaar. De
nettowinst werd wederom beïnvloed door de onrust op de internationale kredietmarkten, al was die invloed het
tweede kwartaal van 2008 minder dan in het eerste kwartaal. De effect van de onrust op de kredietmarkten was
EUR 66 miljoen (effect voor belastingen EUR 100 miljoen) en had alleen betrekking op het Leven resultaat. Het
toegenomen beheerd vermogen (sparen en collectieve levensverzekeringen) en niet-belaste meerwaarden in het
eerste kwartaal vormden onvoldoende compensatie voor het effect van de kredietmarkt.
Portefeuillebeschermingstechnieken leverden meerwaarden op en een reductie van de aandelenpositie. Gevolg
was wel dat de omvang van de ontvangen dividenden beperkt was en dat de financiële baten minder profiteerden
van het opwaartse effect van het dividendseizoen.
De nettowinst kwam het tweede kwartaal van 2008 op EUR 130 miljoen, 10% hoger dan het voorgaande
kwartaal. De seizoensmatige ontwikkeling van de dividendinkomsten zat achter deze toename.
De totale bruto-instroom bedroeg ultimo juni 2008 EUR 3.469 miljoen, een daling van 16% ten opzichte van
dezelfde periode vorig jaar. Bij Leven ging de instroom met 20% omlaag als gevolg van een geringer aantal
marketingcampagnes en concurrerende rentes in de markt voor kortlopende bankspaarrekeningen.
Brutoverzekeringspremies Niet-leven klommen 7% hoger dan vorig jaar en bereikten een niveau van
EUR 774 miljoen. Dat er in een concurrerende markt toch zo sterk werd gepresteerd, kwam op het conto van de
specifieke product/marktcombinaties.
De kosten toonden een beperkte groei van 2% naar EUR 199 miljoen. Geprofiteerd werd van een stringente
kostenbeheersing en het operational excellence/lean management programma, dat in volle gang is.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 30
3.1.2. Insurance Netherlands
· De bruto-instroom Leven verbetert tot EUR 2,1 miljard (+ 9%) bij lastig blijvende omstandigheden
· Toename brutoverzekeringspremies Niet-leven 12% naar EUR 1,4 miljard door sterke commerciële
prestatie bij Ongevallen & Ziekte
· Nettowinst gedaald naar EUR 291 miljoen (-23%) door de nadelige gevolgen van de kredietonrust
met een omvang van EUR 111 miljoen, met name in het eerste kwartaal
· Multi-channeldistributie en productinnovatie verantwoordelijk voor sterkere groei dan de markt
bij diverse businesslines
Bij Fortis Insurance Netherlands kwam de nettowinst de eerste helft van 2008 uit op EUR 291 miljoen (tegen
EUR 379 miljoen het eerste halfjaar van 2007). De turbulentie op de kredietmarkten reduceerde het resultaat
van 2008 met EUR 111 miljoen (voor belastingen EUR 150 miljoen). De nettowinst verbeterde naar EUR 223
miljoen in het tweede kwartaal van 2008 vergeleken met EUR 68 miljoen in het eerste kwartaal. Het effect
van de onrust op de kredietmarkt op de nettowinst was EUR 94 miljoen (voor belastingen EUR 126 miljoen)
in het eerste kwartaal en EUR 17 miljoen (voor belastingen EUR 24 miljoen) in het tweede. De verbetering
was vooral te danken aan hogere beleggingsresultaten.
De bruto-instroom steeg het eerste halfjaar van 2008 met 10% naar EUR 3.494 miljoen. In de lastige markt
voor Leven groeide de bruto-instroom met 9% naar EUR 2.089 miljoen. Nieuwe, in het eerste kwartaal
afgesloten, pensioengerelateerde contracten waren hier de belangrijkste aanjager. In de concurrerende markt
voor Niet-leven ging de bruto-instroom met 12% omhoog naar EUR 1.405 miljoen. Een sterke commerciële
prestatie die vooral werd gedragen door Ongevallen & Ziekte.
De kosten stegen met 2% naar EUR 272 miljoen. Kostenbesparingsprogramma's boden ten dele compensatie
voor investeringen in procesverbeteringen en multi-channeldistributie. Binnen de organisatie is het
`operational excellence' programma verder uitgerold. Een sterke nadruk op kostenbeheer in de vorm van
selectieve werving zorgde voor een daling van het aantal FTE's (-1%) in vergelijking met jaarultimo 2007.
Fortis heeft op 20 mei aangekondigd in gesprek te zijn over de verwerving van het 51%-belang van Delta
Lloyd in ABN AMRO Verzekeringen. Op 20 juni maakte Fortis Insurance Netherlands bekend van plan te
zijn haar meerderheidsbelang in twee Nederlandse verzekeringsdivisies te verkopen omdat deze als niet-
kernactiviteit worden aangemerkt. Het gaat hier om De VerzekeringsUnie (eigen verkooporganisatie) en
Poliservice (beheer verzekeringsportefeuilles door derden).
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 31
3.1.3. Insurance International
· Bruto-instroom Leven 30% hoger op EUR 2,2 miljard, waaraan Portugal en Hongkong de
belangrijkste bijdrage leverden
· Brutoverzekeringspremies Niet-leven daalden met 4% naar EUR 1,1 miljard. Exclusief de
waardevermindering van het Britse pond is sprake van een stijging van de
brutoverzekeringspremies van 3%
· De nettowinst stijgt met 1% naar EUR 102 miljoen. Exclusief CaiFor was de nettowinst 56% hoger
door sterke resultaten bij zowel Leven als Niet-leven en een goede resultaatontwikkeling bij de joint
ventures in Azië
· Diverse nieuwe initiatieven: verkoop van schadeverzekeringen aan het Portugese midden- en
kleinbedrijf via het intermediair, inrichting van een verzekerings-`hoekje' in de kantoren van
Bank in Turkije, een veelbelovende commerciële start van IDBI Fortis in India en de
succesvolle afronding van de samenvoeging van Muang Thai insurance Co Ltd en Phatra Insurance
in Thailand
De nettowinst van Fortis Insurance International kwam over het eerste halfjaar van 2008 uit op EUR 102
miljoen, licht hoger dan de vergelijkbare periode in 2007. Exclusief de winst van de Spaanse joint venture
CaiFor, die eind 2007 is gedesinvesteerd, ging de nettowinst met 56% omhoog. Die toename kwam
hoofdzakelijk voor rekening van Niet-leven. Bij het levenbedrijf waren de belangrijkste bijdragen afkomstig van
Portugal en de joint ventures in Azië. Het negatieve effect van de internationale kredietontwikkelingen op de
nettowinst was EUR 4 miljoen in de eerste helft van 2008 (voor belastingen EUR 6 miljoen).
De nettowinst eindigde het tweede kwartaal van 2008 109% hoger dan het kwartaal daarvoor. Zowel Fortis UK
als Fortis Corporate Insurance (FCI) droegen aan de resultaten Niet-leven bij, na aan het begin van het jaar
verliezen te hebben geïncasseerd.
De bruto-instroom bij de geconsolideerde bedrijven groeide met 16% van EUR 2.797 miljoen naar
EUR 3.257 miljoen. De stijging kwam op het conto van nieuwe productontwikkelingen in met name Portugal en
de uitrol van multi-channeldistributie in diverse landen in Europa en Azië. Ook de opname van FICA (met
ingang van het tweede kwartaal van 2007 geconsolideerd) droeg een extra EUR 137 miljoen bij aan de bruto-
instroom. Bij de niet-geconsolideerde joint ventures (op basis van 100%) ging de bruto-instroom met 17%
omhoog naar EUR 1.568 miljoen, wat te danken was aan de groei in China en Thailand. Premie-equivalenten op
jaarbasis (APE) lagen 43% hoger op EUR 272 miljoen.
De kosten stegen met 4% naar EUR 219 miljoen. Op vergelijkbare basis (exclusief FICA) waren de kosten
onveranderd ten opzichte van de eerste helft van 2007.
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 32
Voor meer informatie over het resultaat voor het eerste halfjaar van 2008
verwijzen wij u naar het Financial and Operational Review,
onze Analyst Presentation en het Consolidated Quarterly Financial Report.
Deze documenten vindt u op onze website: www.fortis.com
Presentatie pers
Brussel, 4 augustus, 10.30 CET
Noem 4072382 bij deelname aan de conferentie
Webcast: www.fortis.com
Inbelnummers:
+ 44 207 138 0834 (Verenigd Koninkrijk)
+ 32 2 400 16 47 (België)
+31 20 713 3402 (Nederland)
Presentatie voor analisten en beleggers
Brussel, 4 augustus, 14.00 CET
Noem 6194132 bij deelname aan de conferentie
Graag 5 à 10 minuten van tevoren bellen: de lijnen gaan 10 minuten voor de conferentie open.
Webcast: www.fortis.com
Inbelnummers:
+44 207 138 0813 (Verenigd Koninkrijk)
+32 2 400 3463 (België)
+1 718 354 1359 (Verenigde Staten)
Inbelnummers: beschikbaar tot 25 augustus (draai: 6194132#)
+44 207 806 1970 (Verenigd Koninkrijk)
+32 2 400 3465 (België)
+1 718 354 1112 (Verenigde Staten)
Fortis is een internationale financiële dienstverlener in bankieren en verzekeren. Wij bieden particuliere, zakelijke en institutionele
klanten een breed aanbod van financiële producten en diensten via eigen kanalen, in samenwerking met het intermediair of via andere
partners. Fortis behoort tot de twintig grootste financiële instellingen van Europa. Wij zijn aanwezig in meer dan vijftig landen met ruim
65.000 gedreven, professionele medewerkers. Hierdoor zijn wij een vooraanstaande financiële dienstverlener in Europa, een eersteklas
vermogensbeheerder en een van de drie grootste private bankers. Meer informatie is beschikbaar op www.fortis.com
Perscontacten:
Brussel: +32 (0)2 565 35 84 Utrecht: +31 (0)30 226 32 19
Investor Relations:
Brussel: +32 (0)2 565 53 78 Utrecht: +31 (0)30 226 65 66
Resultaten eerste halfjaar 2008 | 4 augustus 2008 | 33