Magazine SMAAK
SMAAK is het magazine van de Rijksgebouwendienst en staat voor Stedenbouw, Monumentenzorg, Architectuurbeleid, Architectuur en Kunst. SMAAK is er voor een ieder die ge‹nteresseerd is in rijksgebouwen, monumenten, architectuur en kunst. SMAAK verschijnt minimaal vijfmaal per jaar.
SMAAK 37: Het Gebied
Mels Crouwel zwaait af als Rijksbouwmeester: een baan die hij
allesbehalve saai of ambtelijk heeft gevonden. In het
afscheidsinterview kijkt hij terug op de afgelopen vier jaar waarin
hij veel meer voorwaardescheppend actief is geweest dan zijn
voorgangers. De wet op de architectentitel, de Europese
aanbestedingsregels en het optuigen van de organisatie waren zijn
belangrijkste werkterreinen. 'Maar die beleidsmatige kanten van het
werk vond ik ook gewoon leuk. Ik houd van organiseren.' Het nadeel is
dat ik misschien iets te veel achter het bureau en in vergadering heb
gezeten, zegt hij. Zijn opvolger Liesbeth van der Pol heeft hij
uitvoerig ingewerkt want 'er mag geen situatie ontstaan dat je
opvolger verrast wordt'. Op dag één werd hem al om een mening
gevraagd, dan moet je goed voorbereid zijn, vindt hij. Wat Crouwel van
het Rijksbouwmeesterschap geleerd heeft, is dat je architectuur ook
eens van de kant van de opdrachtgever bekijkt. En dat de rijkdom aan
gebouwen in eigendom van het Rijk veel groter was dan hij had
verwacht. Elders in SMAAK geven vakgenoten commentaar op vier jaar
Mels Crouwel. Hij heeft rust, verdieping en structuur gebracht, was de
mening van de meesten.
Het hoofdthema van SMAAK 37 is gebiedsontwikkeling. Grote
braakliggende terreinen staan op het punt om tot leven te komen - het
is een verschijnsel dat overal in Nederland kan worden gesignaleerd.
Veelal betreft het afgedankte spoorwegemplacementen of havens, die in
onbruik zijn geraakt, omdat de havens naar de rand van de stad zijn
weggetrokken en rangeren minder nodig is nu de treinstellen volop in
bedrijf zijn. Drie heel verschillende gebieden worden in SMAAK 37
belicht: Breda, Veenhuizen en IJ-dock Amsterdam. Breda is uitgeroepen
tot sleutelproject. Bij de OV-terminal worden de komende jaren een
rechtbank en een gebouw voor de Belastingdienst neergezet. Er ontstaat
een stad in de stad. In de maand juni zijn handtekeningen gezet onder
het intentiedocument voor het Bredase stationsgebied. Het bureau Claus
& Kaan, dat ook al het nieuwe gerechtsgebouw in Amsterdam gaat bouwen,
heeft het stedenbouwkundig plan voor het gebied gemaakt. In Veenhuizen
reconstrueert de Rijksgebouwendienst het landschap met zijn
historische gebouwen, een uniek voorbeeld van synergie tussen
monumenten en landerijen. Het ensemble maakt kans om uitgeroepen te
worden tot Unesco-monument. Dat zou de redding kunnen zijn voor het
dorp, want het is ingewikkeld om gebruikers voor de panden te vinden
en werkgelegenheid naar dit afgelegen gebied te trekken. IJ-dock
Amsterdam zal er over enkele jaren uitzien als een pier in het IJ,
waarop het paleis van justitie en een kantoor van de KLPD zich zullen
vestigen. Gebiedsontwikkeling valt verder de komende jaren te
verwachten op de vliegvelden Twente en Valkenburg, en bij alle is de
Rijksgebouwendienst betrokken. Nieuwe en oude gebieden: SMAAK37
belicht ook de bestaande parken en tuinen, zoals de gerestaureerde
Boventuin op Paleis 't Loo, de beeldentuin van Paleis Soestdijk en het
beeldenpark bij Walterbos in Apeldoorn. Nieuw of oud, in alle gevallen
worden er gebieden ontsloten in Nederland.
Verder in SMAAK37 een bezoek aan het verbouwde ministerie van
Onderwijs in Zoetermeer waar nu de AIVD is gehuisvest. Het gebouw is
hermetisch van de buitenwereld afgesloten - de ramen zijn uitgerust
met luxaflex zodat men niet naar binnen kan kijken. De omgeving is
desondanks blij met de nieuwe gebruikers. De aanvankelijke bezorgdheid
om parkeerproblemen is weggenomen doordat de AIVD alle
parkeervoorzieningen op eigen terrein heeft gerealiseerd.
Tenslotte in SMAAK37 de nieuwbouw van de Raad van State, de kunst die
Job Koelewijn daar heeft tot stand gebracht en het nieuwe gebouw van
het Openbaar Ministerie in Lelystad.
SMAAK 37 is verschenen in week 28 2008.