Groen licht voor kunstster
11 juli 2008
Laserpointer op de William Herschel Telescoop
Een groene laserstraal, die een kunstster projecteert op vijftien
kilometer hoogte, helpt ons scherpere beelden te krijgen van sterren
en sterrenstelsels. Dr. Louis Vertegaal, directeur NWO Exacte
Wetenschappen, neemt op 16 juli deze laser hemelpointer van de William
Herschel Telescoop officieel in gebruik. Hiermee blijft het Canarische
eiland ook voor de astronomie zijn naam waarmaken als La Isla Bonita.
Een team astronomen van de Isaac Newton Group of Telescopes op La
Palma heeft samen met wetenschappers van de Universiteit van Durham,
de Universiteit Leiden en ASTRON een Adaptief Optisch Lasersysteem
ontwikkeld voor de William Herschel Telescoop (WHT). Het lasersysteem
van 2,5 miljoen euro, is grotendeels gefinancierd door NWO.
Met het lasersysteem kunnen veel scherpere beelden worden gemaakt dan
vanaf La Palma gebruikelijk was. Normaalgesproken vertroebelen
trillingen van de atmosfeer, veroorzaakt door temperatuurverschillen,
telescoopbeelden vanaf de grond. Maar met behulp van het lasersysteem
kan het twinkelende effect van de aardatmosfeer voor een groot deel
worden gecorrigeerd. De WHT is de eerste telescoop ter wereld met dit
lasersysteem en kan zo in competitie blijven met de telescopen op
Hawaï en in Chili.
Nieuw aan dit systeem is de mogelijkheid om een kunstster te
projecteren. Normaalgesproken zijn astronomen afhankelijk van heldere
sterren als referentiepunt, maar daarmee kan slechts één procent van
de hemel scherpgesteld worden. Door de projectie van een kunstster is
het mogelijk om zelf een referentiepunt te creëren.
De WHT speelt een belangrijke rol voor astronomisch onderzoek. De
ervaringen die met het lasersysteem worden opgedaan zijn van vitaal
belang voor de ontwikkeling van bijvoorbeeld de Extremely Large
Telescope, met een diameter van 42 meter. Dergelijke toekomstige
telescopen worden namelijk eveneens gebaseerd op adaptief optische
systemen. NWO heeft daarom recentelijk met de internationale partners
besloten om de deelname aan de WHT na 2009 te continueren.
Laserpointer op de William Herschel Telescoop
Het Adaptief Optisch Lasersysteem in gebruik op de William Herschel
Telescoop op La Palma. Copyright: Javier Méndez
Laserpointer op de William Herschel Telescoop Links een beeld van
Uranus zonder het lasersysteem (resolutie 0,7 boogseconde) en rechts
met gebruik van het lasersysteem (resolutie 0,2 boogseconde). Dit is
meer dan een verdriedubbeling van de scherpte. Copyright: René Rutten,
Javier Méndez en het GLAS team.
..............................
Meer informatie bij:
* Afdeling Voorlichting en Communicatie (NWO)
* t.: +31(0)70 344 0713, nwo_nieuws@nwo.nl
* Voorlichters Exacte Wetenschappen (NWO)
* t.: +31(0)70 344 0805, voorlichting-ew@nwo.nl
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek