PH.Nieuwsbrief 309.10

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


SPECTACULAIRE DALING HARTINFARCTEN IN DUITSLAND DANKZIJ DISEASE MANAGEMENT


In 2003 startte Duitsland met disease management programma's (DMP's). De eerste betroffen de zorg aan mensen met diabetes en met hart- en vaatziekten. Ze omvatten regelmatige controles en educatieprogramma's voor patiënten als ook feed back aan hun artsen over de geleverde kwaliteit van zorg. De toeloop tot de DMP's was groot omdat patiënten bij inschrijving geen eigen bijdragen hoefden te betalen en artsen voor de inschrijving van hun patiënten extra beloond werden. Uit een evaluatie naar drie jaar blijkt dat het aantal hartinfarcten per 1000 DMP patiënten aanzienlijk daalt. Hetzelfde is het geval voor CVA's en voetamputaties. Ook de kostenstijging bleef aanzienlijk achter bij die voor vergelijkbare patiënten die zich niet inschreven voor een DMP-programma. Deze resultaten meldde de in Duitsland werkzame, Nederlandse gezondheidseconoom drs. Evert Jan van Lente. Hij deed dat op het congres Recente Ontwikkelingen in de bekostiging van ketenzorg, dat op 4 juli plaatsvond op de Universiteit Utrecht en waaraan 180 personen deelnamen. Van Lente beoordeelt voor de grootste Duitse zorgverzekeraar (AOK met 25 mln verzekerden) de effecten van de invoering van DMP's. Binnenkort verschijnen in een leidend Duits wetenschappelijk tijdschrift alle resultaten waarvan Van Lente op het congres een voorproef gaf. Zijn Power Point schema's plus toelichtende Nederlandse teksten tref je aan op www.integratedcare.nl onder de subpage pilot presentaties ketenzorg. Het is onze webmaster Dick Hageman gelukt om voor het eerst beeld en geluid synchroon op te slaan op de genoemde website. Voor het Julius Centrum zelf is dit een primeur van webcasting.


WIJKVERPLEEGKUNDIGE KEERT TERUG IN DUITSLAND


In het toenmalige Oost-Duitsland was de wijkverpleegkundige bijzonder populair. Zij werd aangeduid met de term Schwester Agnes. Na de Duitse hereniging werd zij afgeschaft: wat uit Oost-Duitsland kwam, kon niet goed zijn. Sinds kort is zij terug in heel Duitsland, en wel in projecten met de naam Integrierte Versorgung (IV). Samen met de hierboven genoemde Disease Management Programma's (DMP) bereikt de nieuwe Schwester Agnes 10% van de Duitse bevolking. De Integrierte Versorgung programma's kunnen alle mogelijke patiëntengroepen betreffen. In tegenstelling tot de DMP's zijn zij bottom up opgezet. Er worden geen regels aan de Schwester Agnes gesteld. Dit nieuws bracht de in Duitsland werkzame, Nederlandse gezondheidseconoom drs. Evert Jan van Lente. Hij deed dat op het congres Recente Ontwikkelingen in de bekostiging van ketenzorg, dat op 4 juli plaatsvond op de Universiteit Utrecht. Zijn Power Point schema's plus toelichtende Nederlandse teksten tref je aan op www.integratedcare.nl onder de subpage pilot presentaties ketenzorg.


GRONDLEGGER HUISARTSENGENEESKUNDE JAN VAN ES OVERLEDEN


Op 28 juni, op de gezegende leeftijd van 86 jaar, is de Utrechtse oud-hoogleraar huisartsgeneeskunde Jan van Es overleden. Van Es was de eerste hoogleraar huisartsgeneeskunde in Nederland en mede-oprichter van het Nederlands Huisartsen Genootschap. Aan de Utrechtse faculteit nam hij tal van initiatieven, onder meer om academische gezondheidscentra op te richten. Ook zocht hij de samenwerking met Sociale Geneeskunde en Ziekenhuiswetenschappen. In de jaren zeventig van de vorige eeuw wou hij al een soort Julius Centrum. Ondergetekende heeft veel steun ervaren van Van Es. Hij kon zo mooi en scherp schrijven: levendig en met interpuncties!! Ik heb veel van hem geleerd. Mijn gedachten gaan uit naar de familie bij het verwerken van het verdriet.


KAISER PERMANENTE PATIËNTEN BEHOEVEN MINDER ZORG


Gedurende de laatste vijf jaar van hun leven behoeven patiënten van Kaiser Permanente (KP) minder zorg dan een vergelijkbare controlegroep. Dat komt omdat de KP artsen in loondienst zijn en niet door een verrichtingentarief worden verleid tot overproductie. In tegenstelling tot hun Amerikaanse collega's ontvangen de KP artsen 85 -90% van hun inkomen als salaris en een betaling per verrichting voor de rest van hun inkomen. Patiënten en familie bij KP zijn positief over de verleende zorg in de laatste levensfase. Al deze informatie verstrekte Paul Wallace, vroeger hematoloog en thans directeur zorginnovatie bij KP. Hij deed dat op het congres Recente Ontwikkelingen in de bekostiging van ketenzorg, dat op 4 juli plaatsvond op de Universiteit Utrecht. De resultaten verschenen onlangs in een leidend Amerikaans tijdschrift. Wallace's Power Point schema's plus toelichtende teksten tref je aan op www.integratedcare.nl onder de subpage pilot presentaties ketenzorg. Je treft daarin ook een verwijzing naar het genoemde artikel aan. Het is onze webmaster Dick Hageman gelukt om schema's en geluid synchroon op te slaan op de genoemde website.


NEDERLAND LOOPT ACHTER MET FINANCIËLE EXPERIMENTEN IN DE ZORG


Sinds de jaren negentig evalueert ons land vele zorginnovaties zoals verschuivingen van tweedelijn naar eerstelijn, nieuwe richtlijnen, nieuwe beroepen, nieuwe ICT toepassingen en educatieve programma's voor patiënten. Dat is allemaal prima en moet beslist doorgaan. Wat ontbreekt, zijn experimenten met andere bekostiging die vooruitlopen op een, bij gebleken succes, nationale invoering. We kennen op dit moment eigenlijk alleen het experiment met keten DBC's. Op een aantal andere terreinen zijn experimenten ook mogelijk: 1. Pay for Performance voor huisartsen en medisch specialisten 2. een business case approach met PMPM kosten 3. een abonnementstarief voor chronische zieken 4. een korting op de nominale premie voor chronische zieken die meedoen in een Disease management Programma. Dit pleidooi hield ondergetekende op het congres Recente Ontwikkelingen in de bekostiging van ketenzorg, dat op 4 juli plaatsvond op de Universiteit Utrecht. De resultaten mijn Power Point schema's plus toelichtende teksten tref je aan op www.integratedcare.nl onder de subpage pilot presentaties ketenzorg.


MULTIDISCIPLINAIRE COPD RICHTLIJN BESCHIKBAAR


Huisartsen, longartsen, longverpleegkundigen, fysiotherapeuten en andere beroepsgroepen zijn het eens geworden over een concept richtlijn voor multidisciplinaire diagnostiek en behandeling van Astma/COPD patiënten. Deze richtlijn is bedoeld om te gebruiken als uitgangspunt voor 1. het professioneel handelen 2. de educatie aan patiënten 3. de inrichting van Disease Management Programma's. Hopelijk gaat deze richtlijn ook gelden voor het inkoopbeleid van zorgverzekeraars. De richtlijn wordt thans voorgelegd aan de achterbannen van de opstellers. Deze mededelingen deed Reinout van Schilfgaarde, oud chirurg en voorzitter van de Nederlandse Diabetes Federarie en ook van de Stichting ketenkwaliteit COPD. Hij deed dat op het congres Recente Ontwikkelingen in de bekostiging van ketenzorg, dat op 4 juli plaatsvond op de Universiteit Utrecht. Zijn Power Point schema's plus toelichtende teksten tref je aan op www.integratedcare.nl onder de subpage pilot presentaties ketenzorg. De tekst van de concept richtlijn tref je aan op www.ketenkwaliteitcopd.nl


NETWERKZORG IS EEN BETER WOORD DAN KETENZORG


Het woord ketenzorg suggereert dat de zorg schakel voor schakel wordt verleend ofwel dat er lineariteit bestaat tussen preventie, eerstelijn en tweedelijn. Dat is niet zo. Soms vindt preventie plaats in de tweedelijn. Soms gaat de patiënt heen en weer tussen eerste- en tweedelijn. Daarom is het woord ketenzorg niet goed. Beter is het om van netwerkzorg te spreken. Dit pleidooi hield UMC Utrecht voorzitter en internist Geert Blijham bij de afsluiting van het congres Recente Ontwikkelingen in de bekostiging van ketenzorg, dat op 4 juli plaatsvond op de Universiteit Utrecht. Hij kreeg onverwachte steun van de Duitse gezondheidseconoom Evert Jan van Lente (zie ook het eerste bericht van deze Nieuwsbrief). Want de Duitse vertaling voor ketenzorg is Sorgevernetzung. Blijhams Power Point schema's plus toelichtende teksten tref je aan op www.integratedcare.nl onder de subpage pilot presentaties ketenzorg


STADS- EN STREEKZIEKENHUIZEN BETER AF MET ABONNEMENTSTARIEF


In de toekomst heeft Nederland vier soorten ziekenhuizen: 1. Stads- en streekziekenhuizen 2. Focusklinieken voor planbare ingrepen zoals staaroperaties 3. Topziekenhuizen en 4.Academische ziekenhuizen. Voor groep 2 blijven de DBC's bestaan. Groep 3 concurreert niet op basis van DBC's maar om de licenties om gedurende meerdere jaren bepaalde ingrepen te mogen doen. Groep 4 concentreert zich op complexe, niet te protocolleren interventies en ontvangt daarvoor een universitaire toeslag. Groep 1 richt zich vooral op chronische zieken en samenwerking met de eerstelijn. Daar vindt de geïntegreerde zorg plaats. Voor deze groep zou het beste een abonnementstarief per ingeschreven patiënt kunnen gelden. Patiënten zouden zich dan moeten inschrijven bij hun verzekeraar voor het stads- of streekziekenhuis naar keuze, zoals ze dat ook gewend zijn bij hun huisarts. Omdat huisarts en stads(- en streek)ziekenhuis beide een abonnementstarief hebben wordt samenwerking makkelijker. Dit pleidooi hield UMC Utrecht voorzitter en internist Geert Blijham bij de afsluiting van het congres Recente Ontwikkelingen in de bekostiging van ketenzorg, dat op 4 juli plaatsvond op de Universiteit Utrecht. Hij sloot naadloos aan op de andere pleidooien voor episode gebonden betaling, abonnementstarieven en keten DBC's van Paul Wallace, Van Schilfgaarde en mijzelf. Wij hadden onze lezingen onafhankelijk van elkaar voorbereid. Een boeiende, plenaire discussie tussen voor- en tegenstanders van episode gebonden betaling sloot het congres af. Blijhams Power Point schema's plus toelichtende teksten tref je aan op www.integratedcare.nl onder de subpage pilot presentaties ketenzorg evenals die van de andere genoemde plenaire inleiders.


BANKIER WIL AWBZ AANVULLEN


Wie alleen AOW trekt, heeft het niet breed. De meeste Nederlanders hebben daarom een aanvullend pensioen. Wie alleen recht op Awbz zorg, heeft het in de toekomst niet breed. Want deze regering gaat uit van 1% volumegroei in haar begroting 2008. Daarom zullen vele Nederlanders zich willen bijverzekeren. Woorden van deze strekking sprak ik uit in een radio interview. Dat vond plaats enkele weken geleden. Een bankier van een grote bank-verzekeraar hoorde mij op zijn autoradio. Hij nodigde mij uit het verhaal nog een keer te doen voor zijn medewerkers. Aldus geschiedde op maandag 30 juni. Ik heb niet gepleit voor een aanvullende verzekering zoals bij de AOW. Volgens mij is er ruimte voor aanvulling op de Awbz via de kapitaal- en hypotheekmarkt. Ik licht dit toe met een voorbeeld. Mevrouw X is 72 jaar oud en bezit een hypotheekvrij huis. Zij verkoopt dat aan een bank onder voorwaarden, te weten: 1 de oplevering van het huis gebeurt pas als zij overlijdt 2. bij zorgbehoeften betaalt de bank de zorg. Als zij lang leeft met veel zorgbehoeften, heeft de bank pech. 3. Zij ontvangt geen koopsom van de bank. Deze constructie bestaat in de Verenigde Staten. Op mijn voorstel werd op de levendige bijeenkomst uitgebreid ingegaan.


HERSTEL: ER KOMT GEEN ZONMW PROGRAMMA OVER PARALLELLIE VAN BELANGEN


In de vorige PH.Nieuwsbrief stond een bericht dat ZonMw een programma opent om te onderzoeken onder welke voorwaarden verschillende maatschappelijke organisaties (scholen, bedrijven) met verschillende belangen te verenigen zijn voor één belang: het bevorderen van gezonde leefstijlen. Dit nieuws kwam uit een workshop over gezondheidsonderwijs van dertig personen die plaatsvond op het Ministerie van OC&W (zie uitvoerig de vorige nieuwsbrief op www.integratedcare.nl/nieuwsbrieven). Verschillende deelnemers aan die workshop, waaronder ondergetekende, hoorden dit bericht met vreugde aan. Want voor het gezondheidsonderwijs zou zo'n programma goede diensten kunnen bewijzen. Maar de workshopdeelnemers hebben het verkeerd begrepen. De term parallellie van belangen staat in een van de preventiestukken van het Ministerie van VWS. Het is voor het welslagen van de preventie van chronische ziekten dat organisaties zoeken naar die parallellie. Maar een ZonMw programma daarover komt er niet.


LEO KLIPHUIS STAPT OVER VAN VWS NAAR LVG


Op 1 november wordt Leo Kliphuis directeur van de Landelijke Vereniging voor Georganiseerde eerstelijn (LVG) en verlaat hij na zeven jaar het Ministerie van VWS. Zie http://www.lvg.org voor meer informatie. De bedoeling is dat Leo Kliphuis het boegbeeld wordt van de LVG. Sinds enkele jaren staat geïntegreerde eerstelijnszorg weer hoog op de beleidsagenda van het NPCF, LHV, Ministerie van VWS, zorgverzekeraars en Gemeenten. Er zijn 1000 gezondheidscentra in voorbereiding. Ondergetekende feliciteert de LVG en Kliphuis met de benoeming.


VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar PH.Nieuwsbrief@planet.nl Bij afmelding of wijziging graag vermelden welke versie (bv 293.1, 293.2, etc) je ontving.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.intergratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.
Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356