SGP
03 - 07 - 08 | Plenair debat toekomst AWBZ
Plenair debat toekomst AWBZ
B.J. van der Vlies
3 juli 2008
Voorzitter, de AWBZ is constant in beweging. Al jaren worden er
wijzigingen doorgevoerd en als we de plannen nu zien, dan is ook het
komende decennium geen rust verzekerd op dit front. Gezien de grote
bureaucratie en stroperigheid is dit te begrijpen. Toch wil de
SGP-fractie vandaag een klemmend beroep doen op de staatssecretaris om
hier zorgvuldig mee om te gaan. Het gaat immers om goede zorg voor de
meest kwetsbare mensen in onze samenleving.
Visie na 2012
In dit licht moet het ons allereerst van het hart dat wij een goede
toekomstvisie missen voor de langere termijn. Onduidelijk is op welke
manier de staatssecretaris ook in de toekomst de financiering denkt te
kunnen garanderen. Wat gaat er na 2012 gebeuren?
Duidelijkheid nodig
Er wordt wel het nodige gesproken over consequenties voor de
omliggende sectoren. Zo lijkt er een verschuiving plaats te gaan
vinden tussen extramuraal en intramuraal. Die komt niet goed aan bod.
De relatie met andere sectoren komt niet goed uit de verf. AWBZ, ZVW,
WMO, jeugdzorg, onderwijs, eigen verantwoordelijkheid en informele
zorg/mantelzorg: na het lezen van de brief wordt niet echt duidelijk
wat nu precies onder welke regels komt te vallen. Ook zien we
bijvoorbeeld geen analyse van de zorg die voortaan door mensen zelf
geregeld moet worden en van de effecten op mantelzorgers en
vrijwilligers. Graag alsnog zoân visie.
Gemeenten krijgen meer taken: dat is duidelijk. Maar hoe zij dat
moeten realiseren en wat zij precies voor taken krijgen, dat is
volledig onduidelijk. Maar hoe kunnen gemeenten dan per 1 januari a.s.
alles goed geregeld hebben? Heeft er wel onderzoek plaatsgevonden naar
de aard en omvang van de extra taken voor gemeenten? Wij krijgen nu de
indruk dat gemeenten alles snel even moeten regelen, terwijl de
voorbereiding van beleid en uitvoering veel meer tijd kost. Graag een
reactie.
Begeleiding
Op het terrein van de ondersteunende en activerende begeleiding
verandert er behoorlijk wat. Dat oneigenlijk gebruik wordt aangepakt
is een goede zaak. Er moet dan ook een heldere definitie van de nieuwe
functie begeleiding komen. Wat nu plaatsvindt is een schrappen van
bepaalde doelgroepen, maar zou het niet minstens zo goed zijn om
verbeteringen of aanscherpingen in de diagnostiek toe te passen? Er
mag niet zomaar geschrapt worden, zonder dat zicht is op het precieze
gebruik van de bestaande functies.
Begeleiding wordt gekoppeld aan âernstig regieverliesâ. De betekenis
daarvan is ons nog niet echt duidelijker geworden. Betekent dat dat
mensen die zich net niet helemaal zelfstandig kunnen redden, dat
voortaan toch maar wel zelf moeten doen? Hoe verhoudt zich dit tot het
beleid dat gehandicapten voluit mee mogen doen? Oorspronkelijk was
deze functie immers gekoppeld aan de zorg voor gehandicapten. Na de
verbreding van de functies kwamen meer groepen in aanmerking. Nu lijkt
het erop dat de oorspronkelijke groep het nakijken heeft.
De problemen lijken zich toe te spitsen op de enorme toename van het
gebruik door jongeren. Afschaffing betekent echter niet dat die
jongeren uit de problemen zijn. We missen een goede analyse van de
oorzaken waarom jongeren ineens zoveel zorg nodig hebben. Zit daar
niet vereenzaming achter? En beleidsmatig: de problematiek wordt zo
voluit afgewenteld op andere sectoren. En hoe verhoudt deze maatregel
zich tot het gezinsbeleid van het kabinet?
Persoonsgebonden budget
Bij het persoonsgebonden budget wil de staatssecretaris stevig gaan
snijden. Hiermee komen veel mensen in de knel die nu op deze manier
goede zorg kunnen krijgen. Hoe denkt de staatssecretaris de grote
problemen bij het missen van goede begeleiding op te kunnen vangen?
Het SER-rapport stelde juist dat het PGB wettelijk verankerd moest
worden. Is de staatssecretaris dat ook van plan om zo een volwaardig
alternatief te bieden voor naturazorg? Nu wordt er veel te veel naar
de getalletjes gekeken zonder de onderliggende problematiek in kaart
te brengen.
Ook vragen wij de aandacht van de staatssecretaris voor continuïteit
van het Fokuswonen na 2012. Die is nu nog niet gegarandeerd.
Financiën
Belangrijke problemen in de AWBZ worden veroorzaakt door de
budgetplafonds en de regionale verdeling van de budgetten. De SGP
vindt het een slechte zaak dat de regering toch met deze systematiek
wil blijven werken. Het principe dat het geld de zorgvrager volgt,
komt hiermee in de knel. Hoe wil de staatssecretaris toch voorkomen
dat er cliëntenstops en verdeelproblemen ontstaan? Wat gebeurt er als
een zorgkantoor geen zorg in wil kopen bij de aanbieder die verzekerde
wil? Waarom wordt er niet gewerkt met declaraties achteraf?
Dak- en thuislozen
Op diverse manieren wordt ervoor gezorgd dat dak- en thuislozen opvang
en reïntegratie krijgen. We missen een goede analyse van de gevolgen
van de ingrepen in het pakket voor deze kwetsbare groep. Tot nu toe is
de psychiatrische problematiek bij gemeenten onvoldoende in beeld.
Zeker gezien de krappe ingangsdatum. Graag goede waarborgen hiervoor!
Nieuwbouw
De regering wil instellingen risicodragend maken en het bouwregime
afschaffen. Is daar al grondig onderzoek naar gedaan? Tegelijkertijd
is nu niet echt duidelijk wat dat gaat betekenen voor het tarief. We
vernemen veel berichten dat instellingen nu nieuwbouw juist uitstellen
omdat er te grote onzekerheid is.
Personeel
Het personeelsbeleid vraagt voor de toekomst zelfs dat ongeveer 1 op
de 4 werknemers in de zorg werkt. Hiervoor maakt de staatssecretaris
gebruik van een regionale arbeidsmarktstrategie. Maar wat betekent dit
voor het beschikbare personeel over pakweg 5 of 10 jaar?
In hoeverre maakt ook een verbetering van de samenwerking tussen
bijvoorbeeld huisarts en verpleegkundige deel uit van de plannen?
Juist bij zulke bezuinigingen moet er wel een goede basiszorg
beschikbaar zijn.
Communicatie en tijdpad
De grote veranderingen die op stapel staan zullen voor veel onrust
zorgen. Communicatie richting burgers is daarom erg belangrijk. Ook
missen wij een duidelijk tijdpad van de veranderingen die op stapel
staan. Kan de staatssecretaris alsnog een duidelijke visie geven wat
er wanneer verandert en voor wie in de samenleving dat consequenties
heeft? Op dit moment kunnen we dat beeld nog niet duidelijk krijgen.
Datzelfde geldt voor het toekomstige beschikbare budget.
Ik herhaal het nog maar eens: wijzigingen moeten zorgvuldig zijn en de
consequenties goed overwogen. Nu hebben wij nog sterke twijfels bij de
kwaliteit van de plannen.
Plenair debat toekomst AWBZ