Ingezonden persbericht
Perbericht
2 juli 2008
- Vredesactie vzw -
EU Defensiepakket kan Vlaamse wapenexportcontrole ernstige schade berokkenen
Als de Europese Commissie haar zin krijgt, dan verliest Vlaanderen wellicht een groot deel van de huidige controle op wapenexporten. Het voorgestelde Defensiepakket, dat de wapenhandel binnen de EU wil liberaliseren, houdt een aantal ernstige risico's in. Een verplichte verzwakking van het vergunningssysteem, gebrek aan transparantie en het ontbreken van juridisch afdwingbare Europese minimumstandaarden, vormen enkele van de pijnpunten. Op donderdag 3 juli 2008 wordt in de Subcommissie Wapenhandel van het Vlaams Parlement een hoorzitting gehouden over het voorstel. De besprekingen van de richtlijn in het Europees Parlement en de Raad, doorkruisen immers de discussie over een nieuw Vlaams Wapendecreet. Vredesactie vraagt de Vlaamse en federale overheden om een duidelijk standpunt in te nemen en pleit voor waterdichte en strenge nationale en Europese wapenwetgevingen.
De grote lijnen van het voorstel
De Commissie wil de militaire integratie binnen Europa bevorderen door de wapenhandel tussen de lidstaten van de EU te liberaliseren en de praktijken op vlak van overheidsopdrachten voor militair materiaal en -diensten te harmoniseren. De Europese wapenindustrie moet een duwtje in de rug krijgen door een makkelijker handelsverkeer in militair materiaal binnen de EU. Voor leveringen tussen de lidstaten wordt het systeem van vergunningen sterk versoepeld. Er wordt vanuit gegaan dat er minder controle nodig is tussen partners die elkaar vertrouwen. Zo wordt het systeem van individuele vergunningen grotendeels vervangen door algemene of globale vergunningen. Een soort 'carte blanche' voor leveringen binnen de EU, waarbij de controle op de militaire handel enkel nog achteraf kan plaatsvinden. De voorafgaande controle op wapenhandel wordt grotendeels verschoven naar de buitengrenzen van de EU. Hierbij vergroot de kans dat leveringen naar bedenkelijke bestemmingen zullen gebeuren via de EU landen met de laagste standaarden.
Wat staat er op het spel?
Als het Defensiepakket wordt goedgekeurd, zal de helft van de Vlaamse wapenuitvoer onder dit Europese juridische kader vallen. De lidstaten zijn ook verplicht hun nationale wetgeving aan de EU richtlijn aan te passen.
Zo vergroot de kans dat ons land betrokken wordt bij controversiële wapenleveringen. Het huidige niveau van transparantie komt in gevaar en veel handelsstromen kunnen niet meer vooraf worden gecontroleerd. Een afstemming van wapenhandel op het ontwikkelings-, veiligheids- en buitenlands beleid wordt zo nog moeilijk dan voorheen.
België kan een actieve rol opnemen in deze discussie en de uitholling van de Europese wapenhandelwetgeving tegengaan.
De minimumvoorwaarde
De verzwakking van de nationale wetgevingen wordt niet gecompenseerd door een sterker Europees Beleid. De grondslag van zo'n beleid is nochtans al gelegd. Tien jaar geleden werd de EU Gedragscode voor wapenexporten goedgekeurd. Deze code voorziet in een aantal voorwaarden om te voorkomen dat wapenexporten door EU lidstaten bijdragen tot het schenden van mensenrechten of de vrede, veiligheid en stabiliteit ondermijnen. Sinds het aannemen van deze code is er in veel landen al meer openheid gekomen over wapentransfers. België was het eerste land dat de EU code inschreef in haar wapenwetgeving. Het EU Defensiepakket draait echter de klok terug. De wapenhandel binnen de EU wordt vrijgemaakt zonder garanties op vlak van transparantie of referentie naar de EU gedragscode. Hoewel de code een aantal zwakheden vertoont, is het juridisch bindend maken ervan een minimumvereiste voor een verdere discussie over de regels voor wapenhandel binnen de EU.
Ingezonden persbericht