Nieuws
Lichtende nachtwolken boven Nederland
02 juli 2008 - Woensdagochtend in alle vroegte zijn boven ons land
zeer fraaie lichtende nachtwolken waargenomen. Waarnemer Peter Paul
Hattinga Verschure, expert op het gebied van lichtverschijnselen aan
de hemel, legde de wolken op de foto vast.
Lichtende nachtwolken zoals zelden in ons land te zien (foto: Peter
Paul Hattinga Verschure, Deventer, 2 juli 2008)
Lichtende nachtwolken zoals zelden in ons land te zien
Volgens Hattinga Verschure waren de lichtende nachtwolken op 2 juli te
zien tussen kwart voor drie en kwart voor vijf in de ochtend, als een
lichtende wolkensluier met ribbeltjes en strepen. Tegen half vijf
waren ze over bijna de gehele hemel te zien, dus ook in zuidelijke
richting. Het bijzondere was niet alleen dat ze zo helder waren, maar
ook dat er zoveel vormen in te zien waren en dat snelle
vormveranderingen plaatsvonden. Dat lijkt te wijzen op sterke
luchtstromingen in de ijle bovenlaag van de atmosfeer op ruim tachtig
kilometer hoogte, waar de lichtende nachtwolken zich bevinden. De
afgelopen dagen zijn al vaker lichtende nachtwolken waargenomen.
Meteoroloog Jacob Kuiper van het KNMI maakte filmopnamen (zie onder
Externe links).
Nader Verklaard
Lichtende nachtwolken komen voor op ongeveer 80 kilometer hoogte, veel
hoger dan gewone wolken, die hooguit zo'n 20 kilometer hoogte
bereiken. Na zonsondergang weerkaatsen die hoge wolken nog een tijd
zonlicht.
Het ontstaan van deze prachtige nachtwolken houdt verband met talrijke
uiterst kleine deeltjes in de bovenste lagen van de atmosfeer. Dat kan
bijvoorbeeld stof zijn afkomstig van meteorieten. Zulke deeltjes
alleen zijn echter niet voldoende: ook is waterdamp nodig en zeer lage
temperaturen tussen -90 en -145 graden Celsius zijn een voorwaarde. Op
de deeltjes zet zich dan een laagje ijs af, net als rijp op het
aardoppervlak. Door het ijs dat de deeltjes omhult wordt zonlicht
gespiegeld.
Wie de lichtende nachtwolken een tijd observeert zal zien dat de
vormen relatief snel veranderen. Op de hoogte waar de wolken zich
ophouden komen zeer sterke luchtstromingen voor. In horizontale
richting stroomt de lucht met snelheden van gemiddeld 150 km/u en soms
wel 500 tot 700 km/u. Daarmee samenhangend doen zich ook sterk dalende
en stijgende luchtstromingen voor, waardoor de wolken een bijzonder
turbulent aanzien krijgen. De karakteristieke golven en ribbels
verdwijnen weer even snel als ze zijn gekomen.
Meer onder Nader Verklaard.
Eerste uitgave: 02-07-08
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut