VNG over AWBZ: overhaaste overdracht is onverantwoord!
01.07.2008
De plannen van het kabinet om aanspraken uit de AWBZ te schrappen
moeten niet overhaast worden genomen. Volgens de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn gemeenten bereid om nieuwe taken uit
te voeren die door het kabinetsbeleid op hun af komen, maar hebben ze
daarvoor voldoende voorbereidingstijd, gegevens over de betreffende
doelgroepen en voldoende financiële middelen nodig. In het belang van
de burger staat een zorgvuldig proces voorop. Het lijkt erop dat het
kabinet eerst wil bezuinigen in de AWBZ en pas daarna wil nadenken
over de overdracht aan gemeenten.
De VNG reageert hiermee op de voorstellen van het kabinet om versneld
maatregelen te nemen tegen de stijgende kosten van de AWBZ. Per 1
januari 2009 verdwijnt de psycho-sociale grondslag voor alle vormen
van begeleiding. Ook worden de op participatie gerichte
AWBZ-activiteiten geschrapt en ontvangen de zogeheten lichte gevallen
geen begeleiding meer. Het plan is om bestaande ABWZ-cliënten nog een
jaar respijt te geven. Nieuwe cliënten moeten zich vanaf 1 januari
2009 tot de gemeente wenden.
De VNG heeft groot bezwaar tegen deze overhaaste werkwijze omdat het
tijdpad te kort is. Gemeenten kunnen niet binnen een paar maanden op
een fatsoenlijke wijze beleid voor deze nieuwe doelgroep maken. Nieuw
beleid maken is geen kwestie van kopiëren van de oude AWBZ-regels. De
Wmo is immers geen lokale AWBZ. En gemeenten moeten bij het maken van
nieuw beleid ook de lokale cliëntenorganisaties betrekken. Ons bezwaar
tegen het korte tijdpad is door ervaring ingegeven. Het schrappen van
dezelfde grondslag (psycho-sociaal) voor een deel van de
Ondersteunende Begeleiding per 1 januari 2008 heeft een oerwoud aan
problemen in de AWBZ zichtbaar gemaakt. Het bleek voor het Rijk
onmogelijk om gemeenten duidelijk te maken hoeveel mensen in het
verleden aanspraak maakten op begeleiding op deze grondslag en hoeveel
geld daarmee gemoeid was. Het Rijk kon niet aangeven welke productie
zij van de aanbieders afnam. Uiteindelijk bleken alleen de
zorgaanbieders zelf enige cijfermatige onderbouwing te kunnen leveren.
Voor bepaalde onderdelen bleek zelfs dat niet mogelijk. De VNG vreest
dat een overhaaste invoering leidt tot een herhaling van problemen.
Een ander belangrijk bezwaar is het feit dat de maatschappelijke
consequenties van de pakketmaatregel niet goed in beeld zijn. De
functie begeleiding in de AWBZ blijkt een grabbelton van activiteiten,
waar in de loop van jaren talloze onbenoembare zaken in zijn gestort.
Het ontvlechten van deze bonte verzameling moet zorgvuldig gebeuren.
Wat moet de burger voortaan zelf regelen? Wat moet voortaan door het
onderwijs, de jeugdzorg en de gemeenten worden gedaan? Voorkomen moet
worden dat bepaalde groepen in problemen komen doordat zij in de
huidige AWBZ onzichtbaar zijn. Botweg schrappen of te weinig middelen
overdragen aan de andere sectoren leidt tot vergroting van
maatschappelijke problemen.
Het spreekt voor zich dat als het kabinet beslist om burgers voor
geschrapte AWBZ-taken naar gemeenten te verwijzen, gemeenten ook
voldoende middelen ontvangen om zo'n nieuwe taak adequaat op te
pakken. Hiervoor bestaan vaste regels, voortvloeiende uit artikel 2
van de Financiële verhoudingswet.
Sinds 2006 geven gemeenten aan dat zij in het kader van de Wet
maatschappelijke ondersteuning (Wmo) graag integrale hulp en
ondersteuning aan hun burgers willen bieden. Grote delen van de
AWBZ-functie Ondersteunende Begeleiding passen heel goed in de Wmo en
zouden door gemeenten kunnen worden uitgevoerd. De huidige voorstellen
van het kabinet zijn echter niet goed doordacht: ze zijn vooral door
geldzorgen ingegeven en dreigen overhaast te worden doorgevoerd.
Den Haag, 1 juli 2008
Vereniging Nederlandse Gemeenten