Passagier en milieu slechter af door staatskasvullende ticketheffing
01/07/2008 11:38
Platform Nederlandse Luchtvaart
De ticketheffing, door sommige politici misleidend 'milieuheffing' genoemd, is een feit. Passagiers die binnen Europa reizen zijn vanaf vandaag ruim 11 euro meer kwijt aan hun vliegticket, intercontinentale vluchten zijn 45 euro duurder dan voor de invoering van de heffing. Dat zou minder erg zijn als het milieu er daadwerkelijk beter van wordt, maar niets is minder waar. De opbrengst verdwijnt rechtstreeks in de staatskas en wordt niet besteed aan milieudoelen.
Het milieu is om twee redenen niet gebaat bij de ticketheffing. Ten eerste blijft de vraag naar luchtvervoer bestaan en zal er dus niet minder gevlogen worden. De Nederlander wil vliegen en vertrekt steeds vaker vanaf buitenlandse luchthavens. D-Reizen ziet nu al een stijging van meer dan 200% van het aantal Nederlandse boekingen via Duitse luchthavens en een stijging van 60% voor de Belgische luchthaven Zaventem. De langere afstand naar het vliegveld zal overbrugd gaan worden met de auto. Deze is bij een gemiddelde bezettingsgraad vervuilender dan het vliegtuig.
Een tweede reden is dat de ticketheffing luchtvaartmaatschappijen helemaal niet stimuleert om nóg zuiniger te gaan vliegen. Vanwege hun maximale startgewicht hebben vliegtuigen vanuit zichzelf al een maximale prikkel om zo zuinig mogelijk te vliegen. Het totale gewicht van een vliegtuig bestaat uit het toestel zelf, betalende lading (passagiers en vracht) en brandstof. Het eerste staat vast, de andere twee zijn variabel. Elke kilo minder brandstof betekent dus een extra kilo betalende lading.
In plaats van het onnodig duurder maken van de vliegtickets zou Den Haag haar aandacht beter kunnen richten op de opname van luchtvaart in een open emissiehandelssysteem (EU ETS). Omdat de verwachte groei van de luchtvaartsector op de korte en middellange termijn groter is dan de technologische verbeteringen, zal luchtvaart waarschijnlijk een kopende partij worden. Dit leidt tot verbeteringen in die sectoren waar tegen lagere kosten veel meer winst te behalen is op het gebied van CO2-reductie. Ook de invoering van een Single European Sky en daardoor een efficiënter gebruik van het Europese luchtruim zet aanzienlijk meer zoden aan de dijk. Onder het mom van het milieu wordt met de ticketheffing enkel en alleen de schatkist aangevuld.
Ook economisch gezien zal de ticketheffing niet zonder gevolgen zijn; Schiphol verwacht dit jaar 50.000 vluchten minder en Eindhoven Airport en Maastricht Aachen Airport zien buitenlandse luchtvaartmaatschappijen vertrekken of hun voorgenomen uitbreidingen schrappen waardoor honderden zo niet duizenden banen verloren gaan. KLM-directeur Peter Hartman acht het waarschijnlijk dat vluchten worden verplaatst van Schiphol naar Parijs. Onderzoek door Stratagem wees eerder al uit dat invoering van de heffing de Nederlandse economie jaarlijks 1 miljard schade oplevert. Met name doordat een fors aantal verbindingen vanuit Nederland zal verdwijnen. Het CPB voorziet een daling van het passagiersaantal op de Nederlandse vliegvelden van 15% en daarmee een economische schade van 1 miljard euro. De opbrengst van de ticketheffing wordt hiermee meer dan teniet gedaan en het geld wordt in plaats van in Nederland nu in het buitenland verdiend. Minister Bos zadelt zijn opvolger daarmee met een groot probleem op.
Het is duidelijk dat bij de invoering van de ticketheffing het milieu niet de primaire drijfveer is geweest voor de minister van Financiën. Dat over de economische gevolgen van de invoering niet goed is nagedacht, moge ook duidelijk zijn. Er zijn twee motieven denkbaar waarom de minister deze maatregel toch invoert: luchtvaart hoe dan ook beperken en luchtvaart gebruiken als melkkoe. Het zou minister Bos sieren als hij daar gewoon voor uit zou komen. Het is bovendien wel zo verstandig dergelijke verstrekkende politieke keuzes vooraf te laten gaan door een gedegen analyse van de gevolgen voor luchtvaart als infrastructuur en de bewuste acceptatie van die gevolgen voor de Nederlandse economie, onze samenleving en het milieu. Daar is overduidelijk geen sprake van geweest.
http://www.pnl.nl