Boek over Haagse jaren Spinoza
In de serie Den Haag, stad van Vrede en Recht is een boek verschenen
over de Haagse jaren van de filosoof Baruch de Spinoza.
Auteur van het boek is Wiep van Bunge, hoogleraar Geschiedenis van de
wijsbegeerte aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.
Spinoza werd in 1632 geboren in een Amsterdams koopmanshuis aan de
Houtgracht. Hij was de zoon van een noten- en vruchtenhandelaar uit
Portugal en volgde zijn vader op in het bedrijf. De zaken liepen
slecht en Spinoza moet ongelukkig zijn geweest met de situatie waarin
hij zich bevond. De firma stevende af op een faillissement. Al in die
periode moet hij gewerkt hebben aan zijn filosofie. In 1656 werd hij
door de Joodse gemeente in Amsterdam in de ban gedaan. De exacte reden
is niet bekend.
Na eerst gewoond te hebben in Rijswijk en Voorburg, koos Spinoza
uiteindelijk voor Den Haag omdat de stad toen al internationale
contacten had. Vanuit Den Haag onderhield Spinoza een uitgebreid
netwerk met wetenschappers in Nederland en het buitenland.
Hij vond in Den Haag de plek waar hij in alle rust kon werken aan de
voltooiing van zijn levenswerk: de Ethica. Hij woonde in die tijd in
een dakkamer aan de Haagse Paviljoensgracht en verdiende zijn brood
door te werken als lenzenslijper.
Kern
De kern van Spinozas filosofie was baanbrekend. Spinoza dringt door
tot de kern van onderwerpen die nu nog volop in discussie staan:
verhouding tussen kerk en staat, burger en politiek, macht en
vrijheid. Hij brak een lans voor de vrijheid om te filosoferen, die
hij zag als een voorwaarde voor een vreedzame samenleving.
Zowel de geschiedenis als de actualiteit tonen aan dat waar de rede
tot zwijgen wordt gebracht, het al snel gedaan is met de vrijheid van
het individu. In mijn ogen hebben deze stellingen tot op heden niet
aan kracht ingeboet, aldus van Aartsen in zijn voorwoord.
De band van Spinoza met Den Haag is daarmee niet alleen historisch van
aard, maar ook juist en actueel. Als internationale stad van vrede en
recht draagt Den Haag Spinozas opvatting uit dat het doel van de
politiek de vrijheid is.
Het boek Filosoof van Vrede is te verkrijgen in verschillende
boekhandels in Den Haag.
Gemeente Den Haag