Aan
de voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA DEN HAAG
Contactpersoon Doorkiesnummer
- -
Datum Bijlage(n)
26 juni 2008 2
Ons kenmerk Uw kenmerk
V&W/DGP-2008/5363 -
Onderwerp
Toekomstvisie Taxibeleid
Geachte voorzitter,
Tijdens het Algemeen Overleg met uw Kamer op 4 oktober 2007, heb ik toegezegd dat ik
u voor de zomer van 2008 in hoofdlijnen mijn visie op het toekomstige taxibeleid zal
aanbieden. Met deze brief geef ik invulling aan die toezegging.
Op gezamenlijk initiatief van mij en KNV Taxi hebben vertegenwoordigers van de
taxibranche, reizigersorganisaties, vakbonden, gemeenten zorgverzekeraars en
rijksoverheid een analyse gemaakt van het huidige functioneren van het taxivervoer in
Nederland en oplossingsrichtingen geformuleerd voor een beter werkende taximarkt. Een
daartoe ingestelde `Taskforce Taxi' richtte zich op het verbeteren van de kwaliteit van het
straattaxivervoer en een `Ronde Tafel' onderzocht het verbeteren van het contractvervoer.
Beide stonden onder het gewaardeerde voorzitterschap van prof. Hugo Roos.
Hierbij bied ik u de rapporten van de Taskforce `Toekomst voor de taxi' en de Ronde Tafel
`Handreikingen voor hoogwaardig contractvervoer' aan. Ik ben verheugd dat zowel voor
de straattaxi als voor het contractvervoer draagvlak is gecreëerd voor een aanpak gericht
op een beter functionerende taximarkt.
Duidelijk is dat de liberalisering van de (met name straat-)taximarkt niet heeft gebracht
wat er van werd verwacht. De methode om de taximarkt in de toekomst goed te laten
functioneren is het reguleren van de (straat)taximarkt door sterk te sturen op de kwaliteit
van het taxivervoer. Sturen op kwaliteit door zowel het Rijk, de gemeenten als door de
taxibranche zelf.
Postadres Postbus 20901, 2500 EX Den Haag Telefoon 070 351 61 71
Bezoekadres Plesmanweg 1-6, 2597 JG Den Haag Fax 070 351 78 95
bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)
V&W/DGP-2008/5363
Voordat ik de hoofdlijnen van mijn aanpak voor een betere taximarkt uiteen zet, geef ik u
een korte samenvatting van de rapporten van de Taskforce en de Ronde Tafel.
I De rapporten van de Taskforce en Ronde Tafel kort samengevat
Sinds 1 januari 2000 is de Nederlandse straattaximarkt geliberaliseerd. Doelstelling was
een toename van het taxigebruik door een heldere prijs/kwaliteitverhouding en door
marktwerking en concurrentie. De Taskforce onderscheidt binnen de straattaximarkt twee
duidelijke deelmarkten: de opstaptaxi (op de standplaatsen en bij aanhouden op straat) en
de beltaxi (de vooraf (telefonisch) gereserveerde taxi).
De liberalisering heeft volgens de Taskforce voor het straattaxivervoer slechts ten dele de
gewenste en verwachte effecten opgeleverd. Ondanks een groot aantal toetreders op de
markt zijn de tarieven niet gedaald en is het totale aantal taxiritten niet gestegen. Het
kwaliteitsoordeel van gebruikers is gelijk gebleven, maar de waardering door niet-
gebruikers, potentiële klanten, is afgenomen.
De klant heeft nog te weinig inzicht in de kwaliteit van de taxi's en kan daardoor geen
goede keuze maken. Door een gebrek aan herkenbaarheid kan de goede of slechte
reputatie van een taxiondernemer of chauffeur ook geen rol spelen in het keuzeproces,
waardoor het opbouwen van een goede naam niet wordt gestimuleerd. Hieruit kan
worden afgeleid dat de straattaximarkt een markt is met gebreken.
De analyse van de Ronde Tafel over de situatie in het contractvervoer geeft aan dat het
beeld van en de discussie over de kwaliteit van het contractvervoer vooral wordt bepaald
door incidenten. Marktwerking door aanbesteding en contractering wordt dikwijls als de
oorzaak voor geconstateerde problemen genoemd, omdat kostenbesparingen meer
aandacht zouden krijgen dan het waarborgen van kwaliteit.
De conclusie van de Ronde Tafel is dat waar de kwaliteit van de dienstverlening in het
contractvervoer tekort schiet, dit vooral samenhangt met:
· tekortschietende vaardigheid bij aanbesteding en contracteren;
· omgevingsfactoren, zoals krapte op de arbeidsmarkt, vertraging door congestie
op de weg en schaarste van materieel;
· een onevenwichtige afweging van de belangen van de contracterende partijen en
van de gebruikers.
II Aanpak van het straattaxi- en contractvervoer
Hoofdlijnen
Het taxivervoer is ten onrechte beschouwd als een uniforme markt. Ik kies nu voor een
nieuwe aanpak. Voor mijn toekomstig beleid maak ik onderscheid tussen de verschillende
deelmarkten met verschillende typen aanbieders en klanten, die ieder een specifieke
benadering vragen. Ik kies voor een aanpak gericht op het straattaxivervoer en een
aanpak gericht op het contractvervoer, waardoor ik de specifieke problemen in de
verschillende markten gerichter kan benaderen. Het straattaxivervoer (de standplaatstaxi,
de beltaxi en het aanhouden van een taxi) is wezenlijk verschillend van het
contractvervoer, dat gericht is op het onder contract vervoeren van scholieren, ouderen,
---
V&W/DGP-2008/5363
etc. Uit de analyse van de Taskforce blijkt dat de knelpunten in het straattaxivervoer
vooral optreden in enkele grote steden. Deze knelpunten zijn van een andere orde dan de
problemen in het contractvervoer.
Een centralistische benadering door de rijksoverheid past niet bij dit gedifferentieerde
beeld. Daarom streef ik ernaar om in het straattaxivervoer, waar mogelijk, bevoegdheden
en verantwoordelijkheden te beleggen bij decentrale overheden. Zo geef ik gemeenten de
mogelijkheid om maatwerk te leveren en in te spelen op lokale problemen. Tegelijkertijd
zorg ik ervoor dat op landelijk niveau basisvereisten blijven gelden.
Het contractvervoer is grotendeels gedecentraliseerd naar met name gemeenten en
zorgverzekeraars.
Daarnaast vind ik een steviger rol van de brancheorganisaties van vervoerders wenselijk,
met name in de sturing op kwaliteit van de dienstverlening, chauffeursgedrag en imago.
Deze aspecten hebben een minder sterke relatie met de borging van publieke belangen
(veiligheid, betrouwbaarheid, beschikbaarheid en betaalbaarheid), maar zijn voor de
taxigebruiker zeker van even groot belang.
De analyse van de markt, de belangen van de consument, en van de diverse overheden en
andere opdrachtgevers, alsook van de individuele ondernemer hebben geleid tot een
samenhangend maatregelenpakket. Dit pakket licht ik onderstaand kort toe. Bij de verdere
uitwerking van dat pakket zal ik zeker gebruikmaken van de ervaringen die nu met het
Taxiconvenant in de 4 grote steden worden opgedaan.
Straattaxivervoer
Gemeenten ruimte geven voor maatwerk in het taxibeleid
Ik wil het voor gemeenten mogelijk maken om maatwerk toe te passen bij het taxibeleid.
Zo wil ik de mogelijkheden voor het verlenen van concessies op standplaatsen via
aanbestedingen, zoals nu bijvoorbeeld op Schiphol, in de WP2000 opnemen. Daarmee
wordt het voor gemeenten mogelijk om bijvoorbeeld aanvullende eisen te stellen aan
degenen die vanuit standplaatsen werken. Daarnaast wil ik in de Wp2000 mogelijkheden
verruimen om vergunningseisen te stellen aan standplaatsen, aan het aanbieden van
vervoer bij grootschalige evenementen (bijv. popconcerten of grote sportevenementen),
etc. In het huidige Taxiconvenant dat ik met de 4 grote steden heb afgesloten, worden
deze mogelijkheden al verder verkend.
Gemeenten de mogelijkheid bieden om groepsvorming (eventueel verplicht) in te voeren.
Groepsvorming houdt in dat ook zelfstandigen zonder personeel (ZZPers) een
samenwerkingsverband aangaan. Zo wordt een individuele chauffeur herkenbaar via zijn
eigen organisatie en aanspreekbaar op de kwaliteit van de dienstverlening. Groepsvorming
veroorzaakt een prikkel om de goede naam hoog te houden via eigen kwaliteitsnormen en
gedragscodes. Door gemeenten kunnen aan groepsvorming privileges worden gekoppeld,
zoals toegang tot bepaalde standplaatsen, gebruik van bus- en trambanen e.d. Dergelijke
privileges kunnen leiden tot vrijwillige groepsvorming, waardoor een verplichting mogelijk
achterwege kan blijven.
---
V&W/DGP-2008/5363
Nader juridisch onderzoek is nodig naar de vraag of het mogelijk is om tot verplichte
groepsvorming te komen.
De Boordcomputer Taxi vergroot de transparantie van de tariefstructuur
In nauw overleg met alle betrokkenen (taxiondernemers, chauffeurs en
consumentenorganisaties) werk ik aan de voorbereiding van de invoering van de
Boordcomputer Taxi. Met deze boordcomputer worden de ritadministratie en de rij- en
rusttijden digitaal geadministreerd en krijgt de klant een bon met prijsgegevens en
informatie over de klachtenprocedure. Met de Boordcomputer Taxi zal de kans op
administratieve fouten kleiner worden en ontstaat grotere duidelijkheid voor de klant.
De eerste uitkomsten van de evaluatie (een `mid-term review') van de in januari 2007
van kracht geworden tariefstructuur van de straattaxi zal ik vergelijken met een door de
Taskforce geopperd zogenaamd `dubbelsysteem' dat bestaat uit de componenten tijd-,
afstand- en instaptarief
Zoals eerder aangegeven is de evaluatie begin 2009 afgerond, maar de eerste uitkomsten
van deze evaluatie, de mid-term review, komen reeds in september/oktober 2008
beschikbaar. Bij de vergelijking met het dubbelsysteem blijft vanzelfsprekend het
uitgangspunt van transparantie voor de klant gehandhaafd.
Onderzoek naar de relatie tussen oververmoeidheid van taxichauffeurs en de
verkeersveiligheid
Uit de analyse van de Taskforce blijkt dat het verband tussen rij- en rusttijden en de
verkeersveiligheid nog onvoldoende is onderzocht. Nederland is één van de weinige
landen die toeziet op rij- en rusttijden van taxichauffeurs. Ik zal een onderzoek hiernaar
laten uitvoeren.
Introductie van een verbeterde landelijke, laagdrempelige klachtenmogelijkheid
Het huidige landelijk klachtenmeldpunt is onvoldoende toegankelijk voor klanten en geeft
ook te weinig informatie over de klachtenafhandeling. Ik ondersteun daarom het voorstel
van de taxibranche en consumentenorganisaties om te komen tot een nieuw centraal
meldpunt dat door hen wordt opgezet. Bij dit nieuwe meldpunt worden centraal klachten
geregistreerd, maar vindt de afhandeling door de desbetreffende ondernemer zelf plaats.
Het meldpunt voert op de geregistreerde klachten analyses uit en zij houdt ook toezicht
op de goede lokale afhandeling van klachten. Bij dat toezicht krijgen ook de lokale
overheden een rol. Daarmee wordt het voor hen mogelijk om ondernemers en chauffeurs
aan te sporen tot kwaliteitsverbetering.
Vervoerplicht voor de straattaxi wordt wettelijk geregeld
Ik zal in de WP2000 een vervoerplicht voor de straattaxi opnemen. Deze plicht komt erop
neer dat een chauffeur op een standplaats de verplichting heeft om een klant te
accepteren, ongeacht de lengte van de rit.
---
V&W/DGP-2008/5363
Innovatie bevorderen
De introductie van nieuwe soorten voertuigen en chauffeursdiensten vind ik van belang
voor mogelijke kwaliteitsverbeteringen in de branche. Nu zijn dat bijvoorbeeld de
initiatieven van tuktuk en chauffeursdiensten. Ik wil de regels voor deze nieuwe
initiatieven zoveel mogelijk laten aansluiten bij de Wp2000, voor zover handhaafbaar en
uitvoerbaar.
Bevorderen van gekwalificeerd personeel zonder onnodige administratieve lasten
Vakbekwaamheideisen moeten worden gesteld aan de chauffeurs en niet aan de
ondernemers. De ondernemersvergunning zal op dat punt worden aangepast. Voor de
chauffeurs blijft de pas gehandhaafd. Dit betekent dat de Verklaring Omtrent het Gedrag
(VOG) en de medische verklaring voorwaarden blijven voor het verkrijgen van een
chauffeurspas. Wel wil ik bezien of bij het onderdeel `vakbekwaamheid' maatwerk
geboden kan worden. Omdat goed gekwalificeerd personeel onvoldoende beschikbaar is,
wil ik onderzoeken of ik het bestaande leer-werktraject (LWT) verruim tot alle chauffeurs
in loondienst. Dit zou betekenen dat chauffeurs in loondienst alvast als chauffeur aan het
werk gaan, voordat zij het verplichte chauffeursexamen hebben gehaald. Het bevordert
het vinden van nieuw personeel. Wel moet nog worden onderzocht hoe schijn-
loondienstconstructies kunnen worden voorkomen en in hoeverre een verdere uitbreiding
van het huidige LWT handhaafbaar en uitvoerbaar is. Overigens zal ik ook bekijken of
verder maatwerk in de vakbekwaamheidseisen onderscheiden moet worden naar de
straattaxi en het contractvervoer.
Contractvervoer
De analyse van de Ronde Tafel maakt duidelijk dat de aangrijpingspunten voor
verbeteringen vooral liggen in de wijze van contracteren en toezien op de uitvoering
daarvan door de verantwoordelijke opdrachtgevers. Hoewel de (beperkt) beschikbare
cijfers niet direct aanleiding lijken te geven tot maatregelen in het contractvervoer, ben ik
met mijn collega's van VWS en OCW van mening dat, gezien de ernst van een aantal
klachten, er reden is om te bezien hoe we met een gezamenlijke inzet van alle partijen een
verbetering kunnen bereiken. Samen met mijn collega's ben ik tevreden dat alle partijen
zich willen inzetten om de uitvoeringspraktijk waar mogelijk te verbeteren.
Door het gezamenlijk ontwikkelen van modelovereenkomsten bieden we handreikingen
aan opdrachtgevers en opdrachtnemers om betere afspraken te maken over de kwaliteit
van te leveren prestaties
Ik omarm de aanbeveling van de Ronde Tafel om gezamenlijk te komen tot handreikingen
aan partijen, bijvoorbeeld in de vorm van modelovereenkomsten voor de verschillende
doelgroepenmarkten (met name het leerlingenvervoer, het zittend ziekenvervoer en het
gehandicaptenvervoer).
De modellen bieden een opsomming van kwaliteitsaspecten, waarover opdrachtgevers en
opdrachtnemers afspraken kunnen maken om misverstanden en geschillen in de
uitvoeringsfase te voorkomen en bieden een handreiking aan opdrachtgevers hoe de
kwaliteit van de uitvoering bewaakt kan worden. Het is tevens van belang dat
opdrachtgevers vooraf aangeven welke kwaliteitsgegevens (bijv. punctualiteit, aard en
---
V&W/DGP-2008/5363
omvang van de klachten, uitval) openbaar worden gemaakt. Openbare prestatie-
indicatoren vergroten de transparantie in de markt.
De betrokken departementen en brancheorganisaties zullen de modelovereenkomsten en
handreikingen voor het proces om te komen tot een contract actief onder de aandacht
van de verschillende opdrachtgevers brengen via websites, symposia en kennisdragers.
Vertegenwoordigers van opdrachtgevers kunnen zich, bijgestaan door een kennisplatform,
toeleggen op het delen van kennis, om te zorgen dat goede ideeën ingang vinden waar ze
bruikbaar en uitvoerbaar zijn.
Onjuiste beeldvorming moeten opdrachtgevers en vervoerders tegengaan; zij moeten de
gebruiker duidelijker informeren
Door betere informatie te geven aan gebruikers en hen ook beter te betrekken vóór en
vooral tijdens de uitvoering van het contract, kan voorkomen worden dat onjuiste
verwachtingen ontstaan over de wijze van uitvoering van de vervoersdiensten.
Daarbij is het goed vormgeven van de klachtindiening en de klachtenafhandeling van
belang. Veel ongenoegen bij gebruikers wordt veroorzaakt doordat zij onvoldoende
gehoord worden. Uitgangspunt is dat klachten door de klant bij de vervoerder worden
ingediend. In de Wp2000 is reeds aangegeven dat iedere ondernemer beschikt over een
eigen klachtenregeling. Daarnaast vind ik het van belang dat ook de opdrachtgevers
inzicht hebben in de ingediende klachten.
Gebruikersorganisaties moeten tijdens de fasen van de voorbereiding van aanbesteding,
contracteren en uitvoering en monitoring worden betrokken, zodat zij impulsen kunnen
geven aan het verbeteren van de dienstverlening
Daarnaast zullen handreikingen worden gedaan aan opdrachtgevers voor het betrekken
van de gebruikersorganisaties in de fase voorafgaand aan het contracteren en tijdens de
uitvoering van het contract. Ik vind het van groot belang dat de verschillende
opdrachtgevers en de vervoerders kunnen leren van de ervaringen die worden opgedaan
tijdens de uitvoering van de contracten.
III Vervolgtraject
De met deze brief gepresenteerde visie op het toekomstig taxibeleid is het resultaat van
een traject, waarin met en door alle betrokken partijen intensief overleg is gevoerd. Ik heb
grote waardering voor de inzet van alle betrokken partijen, waardoor ik nu maatregelen
kan presenteren waarvoor een groot draagvlak bestaat.
De komende periode wordt benut voor het uitwerken van verschillende onderdelen van
de visie en het opstarten van de hiervoor genoemde onderzoeken, waarbij ook de
uitvoering en handhaving van maatregelen nader zullen worden beschouwd. Voor het
contractvervoer is een implementatieplan in het najaar gereed, terwijl de resultaten van
onderzoeken naar bijvoorbeeld de effecten van de huidige tariefstructuur van de
straattaxi, maatwerk voor chauffeurseisen en bijzondere diensten en voertuigen naar
---
V&W/DGP-2008/5363
verwachting in het voorjaar van 2009 beschikbaar zijn. Ik hecht er aan om tijdens dit
vervolgtraject met alle betrokken partijen in goed overleg te blijven. Alleen door een
gezamenlijke inzet kunnen we een goed werkende taximarkt realiseren voor klant en
ondernemer.