26 jun 2008

D e bodemvisserij op de Noordzee werd de afgelopen vijftig jaar gekenmerkt door een wapenwedloop tussen de Nederlandse vissers. âHet lijkt verdacht veel op de evolutionaire dynamiek van predator-prooirelatiesâ, aldus visserijbioloog prof. Adriaan Rijnsdorp van Wageningen Imares, onderdeel van Wageningen UR. âDe specialisatie van de visserijvloot is zelfs zo doorgevoerd dat die nu dreigt uit te sterven.â

De wedloop in schepen, vistuig en motorvermogen van de Nederlandse vissers op platvis vertoont een opmerkelijke cyclisch patroon van zes tot zeven jaar in investeringen en winst, zo beschrijven onderzoekers van Wageningen Imares en LEI in het komende Journal of Sea Research. âJe kunt het als de tongvariant van de varkenscyclus zien. Alleen hebben we nog geen idee hoe we de cyclus precies moeten verklaren. Het is een complex samenspel van innovaties, investeringen, concurrentie, beleidsmaatregelen en ecologische factorenâ, aldus Rijnsdorp.

Opmerkelijk is bijvoorbeeld de opmars van de boomkor in de jaren vijftig en zestig. Dit nettype werd tot die tijd eigenlijk alleen gebruikt in de garnalenvisserij. Rijnsdorp: âEen extreem strenge winter zorgde ervoor dat er in 1956 juist veel jonge tong werd geboren. Dat leidde twee jaar later tot een explosie van oogstbare vis en vissers ontdekten dat je die met een boomkor goed kon vangen. Mede dankzij de lage olieprijs en de belastingsregels ontstond een investeringsgolf waar iedereen in meeging. De boomkorren werden steeds breder om ook schol efficiënt te bevissen, en het motorvermogen ging met sprongen omhoog.â

Geen gevaarloze wedloop, want door het zware tuig en de vele pkâs zonken er in zwaar weer regelmatig boomkortrawlers en verloren tientallen vissers hun leven. âDe visserij is altijd al een risicovolle bedrijfstak, maar dit was extreem. Pas door aanpassingen in het vistuig werden de schepen weer stabielerâ, aldus Rijnsdorp.

Dat veel vissers meegingen in de risicovolle wedloop was volgens hem een logisch en rationeel proces. âDe schepen die innoveerden haalden meer vis binnen. Vissers die niet meededen zagen als gevolg van de dynamiek in de vloot hun vangsten teruglopen. Je deed mee of je werd weggeconcurreerd.â / Gert van Maanen

Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Het wordt u aangeboden door de afdeling Corporate Communicatie. Meer informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail: resource@cereales.nl. Zie archief (inclusief Wb-artikelen) op http://www.resource-online.nl.