Vlaamse Overheid
van gelijke kansen
Onderwijsdecreet 18 zet 2008-2009 in teken van gelijke kansen
Frank Vandenbroucke vice-minister-president van de Vlaamse Regering en
Vlaams minister van Werk, Onderwijs en Vorming
woensdag 25 juni 2008
Vandaag stemt het Vlaams parlement Onderwijsdecreet 18. Dat
verzameldecreet bevat de noodzakelijke bepalingen om tal van nieuwe
maatregelen te laten ingaan tijdens het komende school- en
academiejaar. Blikvangers zijn dit jaar de maatregelen die gericht
zijn op meer gelijke kansen, nl. de verdeling 21 miljoen extra
middelen voor zorg, de versterking van het pakket GOK-uren en het
optrekken van de schooltoelagen. Maar het decreet bevat ook tal van
andere grote en kleinere maatregelen. Verschillende maatregelen zijn
een uitvoering van de meest recente onderwijscao's.
LEERPLICHTONDERWIJS
Uitbreiding budget zorg in basisonderwijs
Volgend schooljaar stijgt het budget voor zorguren in basisonderwijs
van 29 naar 50 miljoen euro. Zorguren zijn bestemd voor leerlingen met
functiebeperkingen. Dit decreet bepaalt hoe de middelen verdeeld en
gebruikt worden. Tegelijk wordt het hele mechanisme van de
puntenenveloppen voor "zorg" vereenvoudigd en geïntegreerd in één
enveloppe die toegekend wordt aan de scholengemeenschappen.
Met de ene enveloppe kunnen scholengemeenschappen basisonderwijs de
volgende opdachten aanpakken:
- de coördinatie van alle zorginitiatieven op het niveau van de school
en de scholengemeenschap;
- het ondersteunen van het onderwijzend personeel;
- het begeleiden van leerlingen;
- de bevordering van de kleuterparticipatie.
Extra GOK-uren voor basis- en secundair onderwijs
Vanaf 1 september 2008 gaat het aantal uren voor gelijke
onderwijskansen (GOK) in het basis- en secundair onderwijs fors
omhoog. GOK-uren zijn extra uren die scholen ontvangen op basis van
hun kansarmoedeprofiel en waarmee ze leraren kunnen aanwerven om een
gelijkekansenbeleid te voeren. Het totale GOK-budget stijgt van 83,1
miljoen euro dit schooljaar naar 101 miljoen volgend schooljaar. Dat
is een toename van meer dan 20% en stemt overeen met 200 extra
voltijdse jobs in het basisonderwijs en 280 extra voltijdse jobs in
het secundair onderwijs.
De uitbreiding van de middelen gaat gepaard met een vereenvoudiging
van het systeem voor het secundair onderwijs. Voortaan zullen in de
tweede en de derde graad dezelfde indicatoren gehanteerd worden als in
de eerste graad. Dat moet leiden tot een meer samenhangende aanpak en
perverse effecten vermijden (scholen kregen tot nu minder in de tweede
graad, naarmate ze meer succes boekten in de eerste graad).
Optrekken van de schooltoelagen
De schooltoelagen voor het kleuter- en leerplichtonderwijs zullen
volgend schooljaar hoger liggen dan oorspronkelijk was voorzien. Het
bedrag per kleuter wordt opgetrokken van 45 naar 80 euro. Voor een
kind in het lager onderwijs stijgt de gemiddelde toelage van 77 naar
116 euro. De gemiddelde toelage voor een leerling voltijds secundair
gaat van 240 naar 377 euro, in deeltijds secundair gaat ze dan van 149
naar 234 euro.
Experimenten rond aanmeldingsprocedures bij inschrijvingen
Het decreet laat toe dat de komende twee jaar lokaal geëxperimenteerd
wordt met de aanmeldingsprocedures die gebruikt worden bij de
inschrijvingen. Het is de bedoeling om via deze experimenten
alternatieven te ontwikkelen voor de wachtrijen die vandaag aan
sommige schoolpoorten ontstaan en die soms met kampeertoestanden
gepaard gaan.
Over de procedure en de duur van de aanmeldingsperiode moet een
akkoord bestaan in het Lokaal Overleg Platform. Er moet ook een reeks
wettelijke voorwaarden gerespecteerd worden, zoals:
- de filosofie van het 'gelijke onderwijskansendecreet' dat de gelijke
behandeling van alle leerlingen bij de inschrijving verzekert;
- De procedures moeten vertrekken van een systeem van "rangorde zonder
uitsluiting". Het mag met andere woorden niet gaan om een 'binair'
systeem waarbij één groep voorrang krijgt op een andere.
- De criteria moeten objectief te rechtvaardigen zijn, in verhouding
staan tot de vooropgestelde doelen en moeten gekozen worden met
respect voor de non-discriminatieregels.
- Aangezien men enkel in het basisonderwijs een redelijke spreiding
kent van de scholen is het hanteren van het criterium "buurt" of
"afstand tot de school" een criterium dat niet kan worden weerhouden
in het secundair onderwijs.
Modularisering beroepsonderwijs
Het experiment modulair beroepsonderwijs wordt verlengd voor het
gewoon en buitengewoon onderwijs. Modulair onderwijs deelt een
opleiding op in stukjes die afzonderlijk geattesteerd worden en soepel
gecombineerd. We testen uit of we op deze wijze moeilijke
leerlingengroepen beter kunnen motiveren en doen uitstromen met meer
studiebewijs.
Voor de verlenging wordt 824000 euro uitgetrokken. Met dat geld kunnen
de scholen die nu al in het experiment zaten ook de volgende twee
jaren verderwerken. Ze krijgen 4u per studiegebied dat meedoet en 0,1u
per leerling die betrokken is.
Ondersteuning autisme in buitengewoon onderwijs
Voor de periode 2008-2011 komt er een extra pakket uren voor de
begeleiding van scholen voor buitengewoon onderwijs die werken met
jongeren met autisme. Deze ambten worden in de eerste plaats ingevuld
door orthopedagogen en psychologen.
Er zal een convenant opgesteld worden met de het Gemeenschapsonderwijs
en de koepels waarin de doelstellingen en engagementen bepaald zullen
worden. De actie bestaat uit het detacheren van 22,5 voltijdse
opdrachten die instaan voor de begeleiding van in hoofdzaak type 3
scholen.
Leerlingenvervoer buitengewoon onderwijs
Voortaan wordt het mogelijk dat kinderen op een andere plaats dan hun
woon- of verblijfplaats kunnen worden opgehaald, bv. bij de
grootouders of andere familieleden en dat hun rechten vanop die
ophaalplaats wordt bekeken.
Verder wordt verduidelijkt dat het collectieve leerlingenvervoer aan
enkele kwalitatieve en kwantitatieve eisen dient te voldoen: het
vervoer dient steeds te gebeuren onder toezicht van een busbegeleider,
met voldoende vervoerscapaciteit. Er wordt bv. gesteld dat de bussen
die gebruikt worden voor het leerlingenvervoer een minimaal aantal
gewone zitplaatsen, zoals vastgesteld bij de originele technische
keuring, moeten hebben. Bij vervoer van rolstoelgebruikers kan hier
uiteraard van worden afgeweken.
Inspraak personeel op niveau scholengemeenschap
Het decreet regelt voor het eerst juridisch hoe de inspraak op het
niveau scholengemeenschap moet verlopen. Het voert zo een belangrijke
afspraak uit cao VIII uit. Het overleg op niveau scholengemeenschap
is bevoegd om te onderhandelen over de aangelegenheden waarvoor de
scholengemeenschap bevoegd is voor zover deze aangelegenheden te maken
hebben met de arbeidsomstandigheden personeel van de onderliggende
scholen en/of van de scholengemeenschap zelf.
De leden van het overleg hebben een informatierecht met betrekking tot
alle aangelegenheden waarvoor de scholengemeenschap bevoegd is. Ze
hebben ten minste jaarlijks recht op inlichtingen in verband met de
tewerkstelling.
Er zijn ook een aantal bepalingen opgenomen inzake bemiddeling van
centrale instanties bij lokale conflicten van collectieve aard in
scholen.
ONDERSTEUNENDE STRUCTUREN
Kwaliteitszorg in centra voor leerlingenbegeleiding
Het is de bedoeling om het systeem van doorlichtingen te
vereenvoudigen tot een model met twee pijlers. De eerste pijler is de
interne kwaliteitszorg. De tweede pijler is de externe evaluatie door
doorlichtingen. De inspectie zal de doorlichting, samen met externe
deskundigen, uitvoeren. Ook het decreet inspectie en begeleiding wordt
in deze zin aangepast.
Begeleidingsdiensten slaan handen in elkaar voor kleuterparticipatie
Om de taalvaardigheid van de kleuters te verhogen wordt
onderwijskundige ondersteuning van het onderwijspersoneel uitgebouwd.
Deze "tweedelijnsondersteuning" zal vooral bestaan uit een intensieve
begeleiding van de kleuteronderwijzer en gericht zijn op hun
pedagogisch didactisch handelen. De vzw SNPB (Samenwerkingsverband
Netgebonden Pedagogische Begeleidingsdiensten) zal deze
tweedelijnsondersteuning concreet vormgeven en krijgt daarvoor
jaarlijks een subsidie.
DEELTIJDS KUNSTONDERWIJS
Soepeler organisatie schooljaar deeltijds kunstonderwijs
Er wordt nu voor het eerst voorzien in overdracht van lestijden naar
het volgende schooljaar voor het deeltijds kunstonderwijs. Dit houdt
een vereenvoudiging in voor de scholen omdat ze nu beter kunnen
inspelen op de noden per schooljaar. De voorwaarden zijn dat de over
dracht maximum 2% van het urenpakket kan bedragen en dat dit aantal
uiterlijk 1 november wordt vastgelegd. Dit maakt de regelgeving
identiek aan deze in het gewoon secundair onderwijs.
VOLWASSENENONDERWIJS
Technische aanpassingen aan hervorming volwassenenonderwijs
Het decreet bevat een aantal technische aanpassingen om de introductie
van het nieuwe decreet volwassenenonderwijs te ondersteunen:
- de 70% effectieve aanwezigheid bij het aanduiden van de regelmatige
aanwezige cursisten in het volwassenenonderwijs, wordt omwille van de
administratieve planlast geschrapt;
- er is een vrijstelling van het inschrijvingsgeld in het CVO
volwassenenonderwijs voor leerlingen die reeds ingeschreven zijn in
het deeltijds beroepsonderwijs;
- de consortia worden meegenomen in de organisatie van de
ICT-coördinatie in het volwassenenonderwijs;
- de overheveling van de afdeling volwassenenonderwijs van het KTA
Moeskroen naar het CVO Vlaamse Ardennen wordt geregeld;
- er is een mogelijkheid voorzien om twee halftijdse directeurs aan te
stellen in een centrum voor volwassenenonderwijs;
- er worden toelatingsvoorwaarden ingeschreven voor taalopleidingen;
In principe moet een cursist de basiscompetenties hebben van de
voorgaande opleiding.
HOGER ONDERWIJS
Stabielere loopbanen
Er wordt binnen het zelfstandig academisch personeel van de
universiteiten een stelsel van "tenure track" ingevoerd voor docenten.
Dit statuut moet een duidelijker loopbaanperspectief bieden voor jonge
wetenschappers die zich nu vaak lang in onzekere statuten bevinden.
Het gaat om een tijdelijke aanstelling die beperkt is tot maximaal
vijf jaar, maar met uitzicht op een vaste benoeming als hoofddocent.
Dit concept is ontwerpen samen met de Vlaamse Minister van Wetenschap
en Innovatie.
Maatregelen tegen malafide instellingen en valse diploma's
Naast de traditionele universiteiten en hogescholen kunnen ook private
instellingen voor hoger onderwijs onder bepaalde voorwaarden diploma's
uitreiken. Daartoe moeten zij zich eerst laten registreren en
vervolgens hun opleiding(en) aan de kwaliteitscontrole onderwerpen.
Sommige instellingen maakten van die registratie misbruik om zich
alvast als universiteit of hogeschool kenbaar te maken zónder dat hun
opleidingen het kwaliteitslabel hadden gekregen. Een registratie van
een instelling voor hoger onderwijs wordt voortaan slechts toegekend
als:
- ten minste één opleiding de `toets nieuwe opleidingen' door het
Nederlands Vlaams Accreditatieorgaan met positief gevolg heeft
ondergaan.
- bij een buitenlandse instelling geldt daarenboven dat ze reeds in
het land waar haar hoofdzetel is gevestigd moet erkend zijn door de
bevoegde overheid.
De registratie van hoger onderwijsinstellingen vervalt automatisch
indien gedurende een termijn van twee jaar geen enkele geaccrediteerde
of nieuwe opleiding daadwerkelijk aangeboden wordt.
Erkenning en financiering instellingen
De erkenning van de Universiteit Antwerpen Management School als
autonome instelling is nu decretaal verankerd. De UAMS krijgt een
gelijkaardig statuut als de Vlerick Leuven Gent Management School. Aan
die verzelfstandiging is een werkingsuitkering van jaarlijks 1 miljoen
euro gekoppeld.
Ook voor de Evangelische Theologische Faculteit te Leuven en de
Faculteit Protestantse Godgeleerdheid te Brussel wordt in een
structurele financiering voorzien.
De Pop & Rockopleiding van de Provinciale Hogeschool Limburg wordt
ingeschoven in het nieuwe financieringssysteem voor het hoger
onderwijs. De PHL wordt voor deze opleiding gefinancierd op een
gelijkaardige basis als de andere instellingen voor hun hogere
kunstopleidingen.
Beweging in opleidingsaanbod
Eerder was al geregeld dat de opleiding Gezinswetenschappen
overgeheveld wordt naar het hoger onderwijs en zo een bachelorstatuut
krijgt. Nu is bepaald dat ook wie een diploma van deze opleiding
behaalde vóór deze overdracht plaatsvond, zich officieel bachelor mag
noemen.
De onderwijsbevoegdheid van de Hogeschool voor Wetenschap en Kunst
voor de studiegebieden economie en toegepaste taalkunde (opleidingen
in de departementen HONIM en VLEKHO) wordt overgedragen aan de EHSAL.
Deze overdracht kadert in de opstart van de HUB.
In het domein kinesitherapie zijn voortaan associatie-overstijgende
samenwerkingen mogelijk tussen een universiteit en een hogeschool. De
K.U.Leuven en de Provinciale Hogeschool Limburg zijn alvast van plan
om hier gebruik van te maken.
Verbetering van studietoelagen
Behalve de schooltoelagen in het basis- en secundair onderwijs, worden
ook de bedragen voor studenten hoger onderwijs wat verbeterd: het
gemiddelde bedrag stijgt van 1530 naar 1571 euro.
Leerlingen secundair kunnen proeven van hoger onderwijs
Leerlingen van het secundair onderwijs kunnen zich aan een voordelig
tarief (27,5 euro) inschrijven om al een paar vakken te volgen aan een
universiteit of in een hogeschool. De inschrijving mag maximum 10
studiepunten bedragen.
Omdat deze leerlingen nog niet over een diploma secundair onderwijs
beschikken is, voorafgaand aan de inschrijving, toestemming van de
hogeschool of universiteit vereist. Verder is uiteraard ook de
toestemming van ouders en/of schooldirectie noodzakelijk.
Voor meer persinformatie kunt u terecht bij:
Ward Verhaeghe, woordvoerder van minister Vandenbroucke
Tel: 02 552 68 00
GSM: 0476 60 02 15
Email: persdienst.vandenbroucke@vlaanderen.be