Land wordt een steeds schaarser goed
25/06/2008 16:09
Planbureau voor de Leefomgeving
De groeiende wereldbevolking en de toename van de welvaart leiden onherroepelijk tot meer vraag naar landbouwgrond, verstedelijking en een stijgende vraag naar hout en andere gewassen voor energie. Land wordt daarmee een steeds schaarser goed en de druk op natuurlijke gebieden wordt steeds groter. Hierdoor stijgen de voedselprijzen, maar ook zal wereldwijd het verlies aan biodiversiteit doorgaan. Dat blijkt uit de publicatie "Lessen uit mondiale milieuverkenningen" door het Planbureau voor de Leefomgeving, die vandaag verschijnt. Dit rapport is gebaseerd op de mondiale verkenningen van UNEP, IPCC, OECD en IAASTD die het afgelopen jaar verschenen. Het Planbureau voor de Leefomgeving is nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van deze vier verkenningen.
Spanningen
De doelstellingen die wereldwijd zijn afgesproken (o.a. beperking klimaatverandering, armoedebestrijding, voedselzekerheid, behoud biodiversiteit) leiden tot claims op landgebruik die steeds meer spanning veroorzaken. Een hogere voedselproductie leidt tot een afname van natuurlijke gebieden, tenzij de landbouwproductiviteit sterk wordt opgevoerd. Voor biodiversiteit is een duidelijke strategie nodig, zowel door prioriteitsstelling bij de bescherming van natuurgebieden als door duurzaam beheer in productiegebieden. In de verkenningen worden maatregelen voorgesteld die kunnen leiden tot een compactere en duurzame landbouw. Op de vraag hoe door beleid de verschillende doelen zoveel mogelijk in samenhang kunnen worden bevorderd, wordt in de verkenningen niet ingegaan. In het internationale beleid zijn er geen mechanismen om integrale afwegingen over landgebruik te maken, maar de toenemende concurrentie om land lijkt dit wel te vragen. Bijvoorbeeld in het kader van de Europese landbouwhervormingen zou Nederland erop kunnen inzetten dat de EU zich hiervoor sterk gaat maken. Ook kunnen gevolgen voor landgebruik binnen en buiten Europa beter worden meegenomen bij impact-assessments van voorgenomen beleid op verschillende terreinen.
Uitkomsten
De vier verkenningen hebben heel verschillende invalshoeken, maar geven een opmerkelijk eensluidend beeld van de mondiale uitdagingen op het gebied van duurzame ontwikkeling. Vóór 2015 lukt het niet om honger en armoede in alle landen te halveren (de VN Millenniumdoelstelling). Het tempo waarin natuur verloren gaat wordt vóór 2010 niet omgebogen (het doel zoals overeengekomen in het Biodiversiteitsverdrag) en klimaatverandering blijft niet binnen veilige grenzen (het lange termijn doel in het Klimaatverdrag). Belangrijkste uitdaging is het realiseren van wereldwijde coalities voor de aanpak van deze mondiale duurzaamheidsproblemen.