PH.Nieuwsbrief 307.10


Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


AB KLINK: EIGEN RISICO OMLAAG VOOR GESCHOOLDE CHRONISCH ZIEKE


De Zorgverzekeringswet maakt het mogelijk om chronisch zieken die zich scholen over hun ziekten en over de omgang daarmee geen eigen risico in rekening te brengen. Het wachten is op een zorgverzekeraar die hiermee aan de slag gaat. Woorden van deze strekking sprak VWS Minister Ab Klink tijdens zijn hoorcollege op het UMC Utrecht op woensdag 11 juni. Op het congres Recente Ontwikkelingen in de bekostiging van ketenzorg op 4 juli gaat het Julius Centrum hierop door. Dan legt gezondheidseconoom Evert Jan van Lente uit hoe goed dit systeem werkt in Duitsland. Daar kunnen chronisch zieken zich inschrijven voor Disease management programma's die gericht zijn op de genoemde scholing. Bovendien zeggen zij therapietrouw toe bij medicatie en controlebeurten. In ruil daarvoor hoeven zij niet te betalen voor bezoeken aan de eerstelijn, wat bij de oosterburen gebruikelijk is. Het resultaat: vele diabetes en COPD patiënten schreven zich in en HbAic respectievelijk longfuncties werden gunstiger. Op hetzelfde congres werkt ondergetekende de suggestie uit van Ab Klink. Wil je kennis nemen van de lezing van Minister Klink? Surf dan naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing en naar Power Point presentaties van gehouden congressen. Wil je naar het genoemde congres net als 150 andere zorgverzekeraars, projectleiders, onderzoekers en beleidsmedewerkers? Surf naar de genoemde website en klik door op nascholing en op congres Recente Ontwikkelingen in de bekostiging van ketenzorg. De naar Duitsland geëmigreerde Nederlander Evert Jan van Lente is al één dag eerder in Utrecht. Hij werkt bij de Zorgverzekeraar AOK met 25 miljoen (!) verzekerden. Wil je hem interviewen of apart spreken? Stuur een mail naar congresorganisator Clarine Sies op C.P.Sies@umcutrecht.nl


PARTICIPATIEMODEL VAN COR SPREEUWENBERG IS HOOGST ACTUEEL


In 1981 promoveerde Cor Spreeuwenberg op het proefschrift Huisarts en Stervenshulp. Hij pleitte daarin voor het door hem ontwikkelde participatiemodel. In dit model vragen artsen niet alleen aan de patiënt om geïnformeerde toestemming voor een specifieke behandeling (informed consent). Zij doen ook niet zonder meer wat de patiënt vraagt: een arts is geen kelner. Nee, in het participatiemodel leggen artsen diverse opties voor, bespreken die, geven voorkeuren aan en komen samen met de patiënt tot een besluit. Dit model is thans actueler dan ooit, nu patiëntengroepen in binnen- en buitenland het recht op informed consent willen uitbreiden tot het recht op participatie in de besluitvorming. In het Liber Amicorum voor Cor Spreeuwenberg die op vrijdag 13 juni als hoogleraar vertrok bij de Universiteit Maastricht, werkt Guy Widdershoven het participatiemodel van Spreeuwenberg uit. Widdershoven is hoogleraar Ethiek van de Gezondheidszorg aan de Universiteit Maastricht en directeur van de Netherlands School of Primary CaRe Research (onderzoekschool CaRe). En hij heeft gelijk: Spreeuwenberg was in 1981 met zijn participatiemodel zijn tijd ver vooruit. Het boek met enkele inhoudelijke bijdragen en vele goede herinneringen van vrienden van Spreeuwenberg is uitgebracht bij Vilans en daar ook vast wel te bestellen of te downloaden. De achterflap van het Liber Amicorum is daarover niet duidelijk. Het website adres van Vilans is www.vilans.nl


MINISTERIES PRATEN OP 27 JUNI OVER GEZONDHEIDSONDERWIJS


Op 8 april organiseerde het Julius Centrum een congres over recente ontwikkelingen in het gezondheidsonderwijs op middelbare scholen. Een van de conclusie was dat de Ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en van VWS, middelbare scholen, GGD'en, RIVM, NIZW en universiteiten gedeelde belangen hebben bij het van de grond krijgen van gezondheidsonderwijs op middelbare scholen. Aan de ene kant is er het belang van de betere leerprestaties: een gezond kind heeft betere rapportcijfers. Aan de andere kant is er het belang van de bevordering van de gezondheid: lang zullen onze kinderen zonder gezondheidsproblemen en chronische aandoeningen leven. Als resultaat van de conclusies van 8 april vindt er op 27 juni, 1000- 1230 uur een workshop plaats op het Ministerie van OCW met 26 medewerkers van genoemde instanties en instellingen. Ondergetekende zit de workshop voor en directeur generaal basis- en middelbaar onderwijs Josë Lazeroms opent deze. De groep gaat op zoek naar gedeelde belangen, gezamenlijke ambities en win-win-situaties. Er zij nog vier plaatsen beschikbaar. Wil je aanstaande vrijdag deelnemen aan deze workshop en kun je vanuit je werk bijdragen aan het welslagen ervan? Meld je aan bij Annet Esser op A.F.Esser@umcutrecht.nl


STAGIAIR GEZOCHT VOOR STUDIE OVER OVERGEWICHT EN EETGEWOONTEN VAN SCHOLIEREN


Op een middelbare scholengemeenschap in de regio Midden Nederland is een lesprogramma ontwikkeld, gericht op kennis en preventie van zeven ongezonde leefstijlen: te weinig bewegen, roken, overmatig alcoholgebruik, verkeerde voeding, internetverslaving, te weinig ontspanning en ongewenste seksualiteit. Voorafgaand aan het lesprogramma hebben alle leerlingen van deze middelbare school (ruim 1100) een uitgebreide vragenlijst ingevuld die kan worden gezien als een nulmeting. Deze vragenlijst omvat onderdelen die gericht zijn op de verschillende leefstijlen en factoren waarvan wordt verondersteld dat ze aan deze leefstijlen gerelateerd zijn. De leerlingen vullen de vragenlijst jaarlijks in zodat kan worden onderzocht in hoeverre de interventies (onder meer het nieuwe gezondheidsonderwijs en de inrichting van de schoolkantine) effectief zijn in het bevorderen van een gezonde leefstijl.

Een onderdeel van de vragenlijst, de Eating Disorders Examination Questionnaire (EDEQ) gaat over voeding, overgewicht en de mate waarin men hiermee bezig is. Deze geeft een indicatie voor het al dan niet aanwezig zijn van eetstoornissen als bulimia nervosa en binge eating. Voor deze studie zoeken wij een afstudeerder. In dit onderzoek is het de bedoeling dat de effecten van het gezondheidsonderwijs op de resultaten van de EDEQ worden beschreven. Het is de bedoeling dat deze studie zal uitmonden in een Engels- of Nederlandstalige publicatie. Voor deze studie zoeken wij een afstudeerder geneeskunde (zesdejaars voor drie maanden), diëthetiek, verplegingswetenschappen, gezondheidswetenschappen of vergelijkbare studierichting. Heb je belangstelling? Meld je aan bij Juliusonderzoeker dr Rob de Leeuw via j.r.j.deleeuw@umcutrecht.nl


VERLOSKUNDIGE ZORG STAAT OP DE TOCHT


Voor kleine en grote ziekenhuizen is de verloskundige zorg thans een grote verliespost. De dekking van de kosten uit DBC's is verre van toereikend voor deze niet te plannen 7 x 24 uursdienst. Daardoor gaan ziekenhuizen in de komende jaren hun verloskundige zorg concentreren op enkele plekken in een regio. Maar dan kan die minder functioneren als vangnet bij thuisverlossingen wanneer tijdens de baring toch ziekenhuisgebonden zorg nodig blijkt. Want dan worden de afstanden te groot en de files te lang om tijdig het ziekenhuis te bereiken. Dit alarmsignaal gaf UMC Utrecht hoogleraar verloskunde Gerard Visser af tijdens een voordracht bij het Traumacentrum Utrecht op maandag 16 juni. Enkele maanden geleden publiceerde Visser in Medisch Contact een aandacht trekkend artikel waarin hij en zijn collega's aantonen dat de verloskundige zorg buiten kantooruren van mindere kwaliteit is dan die op werkdagen tussen acht en vijf. Op 16 juni pleitte Visser voor regionale verloskundige ketenzorg, extramurale vroedvrouwen en intramurale gynaecologen en samenwerking tussen ziekenhuizen.


AFSTUDEERDERS GEZOCHT VOOR KWALITATIEF ONDERZOEK IN EERSTELIJN


Vier jaar geleden gingen vijftien Physician's Assisants (PA's) werken en in opleiding bij even zoveel huisartsen. Inmiddels zijn deze PA's afgestudeerd en doen zij goed werk in de eerstelijn: de meeste zijn blijven werken bij hun huisarts of stapten over naar andere huisartsen. Het Julius Centrum heeft deze nieuwe functie van PA geëvalueerd op vele aspecten. Wat thans nog ligt, zijn interviews met de genoemde huisartsen en PA's die Julius onderzoeker Anne Simkens afnam bij de PA's en de huisartsen. Zij deed dat tweemaal: aan het begin van de opleiding en bij het eind. In totaal zijn er tegen de vijftig interviews volledig uitgetypt. Heel boeiend is het om te zien hoe de samenwerking tussen PA's en huisartsen zich ontwikelde, ambities werden herzien en beide partijen van elkaar leerden hoe te delegeren. Wij zoeken nu één of twee afstudeerders geneeskunde, verplegingswetenschappen, gezondheidswetenschappen of sociale wetenschappen die de interviews willen analyseren met methoden van kwalitatief onderzoek. Heb je belangstelling? Mail dan naar Julius onderzoeker dr. Rob de Leeuw op R.J.R.deLeeuw@umcutrecht.nl Hij begeleidt je graag. Ook zoeken wij voor het Almeerse project Inventarisatie Kwaliteit van Informatiematerialen voor COPD patiënten een afstudeerder. Mail hiervoor naar ondergetekende. Beide projecten kunnen desnoods deze maand al van start.


MASTERCLASS WIL NIEUWE MEDISCHE BEROEPEN EN NIET ALLEEN SAMENWERKING


Een alternatief voor multidisciplinaire samenwerking is het creëren van een nieuw beroep. Zo hebben kinder revalidatie-artsen behoefte aan een Physician's Assistant met medische kennis op hun vakgebied en met verstand van fysiotherapie, verpleegkunde, paedagogiek en regelgeving. Zulke zorgverleners voorkomen tijdrovend en moeilijk planbaar multidisciplinair overleg. Maar in de vaak verzuilde zorginstellingen is het o zo moeilijk om dergelijke functies te introduceren. Deze boodschap hadden verschillende deelnemers, waaronder een kinder revalidatiearts, van de Masterclass Disease Management op woensdag 18 juni. Zij hielden die dag hun eindpresentatie in groepjes van drie tot vier personen onder leiding van de docenten Leo Kliphuis, Henk van der Steeg, Els de Bruin en ondergetekende. Mij viel op dat tal van masterclass deelnemers zoeken naar nieuwe beroepen: duizendpoten die over veel verschillende kennis beschikken rond een specifieke patiëntengroep. Ik maakte tijdens de Masterclass afsluiting een vergelijking met de huizenmakelaars. Die moeten beschikken over kennis op terreinen van bouwkunde, hypotheken, rechten en marketing. Pas in een laat stadium verwijzen zij naar specialisten zoals notarissen, echte hypotheekverleners en aannemers. De deelnemers van de Masterclass Disease Management bleken zeer lovend over hun cursus vanwege de goede mix van kennisoverdracht, vaardigheidstrainingen, onderlinge discussie en het enthousiasme van de docenten. In november begint de tweede Masterclass. Wil je daaraan deelnemen? Stuur nu alvast een mail naar Masterclass organisator Margriet Hageman op G.M.C.Hageman@umcutrecht.nl Er zijn maximaal zestien plaatsen beschikbaar.


MATHIEU WEGGEMAN GEEFT GEEN LEIDING MEER AAN PROFESSIONALS


Leiding geven aan professionals? Niet doen! Dat is de titel van het nieuwe boek van de Eindhovense hoogleraar organisatiekunde Mathieu Weggeman. Hij wil af van managers die artsen controleren en om prestatie indicatoren vragen. Hij pleit voor faciliterende managers die hun professionals niet lastig vallen met formulieren, rapportschrijverij, regels en procedures. Dan komt de productiviteit vanzelf, aldus Weggeman. Het 300 pagina's tellende boek gebruiken Juliusdocent dr. Henk van der Steeg en ondergetekende bij het scholen van medisch specialisten in opleiding (AIOS) en in diverse Masterclasses zoals die over Disease management (zie bericht hierboven). Het boek voldoet uitstekend in deze opleidingen. Het kreeg de eretitel Managementboek van het jaar 2008. Weet je nog niet wat je wilt lezen in je zomervakantie? Lees dit boek! Ja doen!het ISBN nummer is 97890 5594 3534.


VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar PH.Nieuwsbrief@planet.nl Bij afmelding of wijziging graag vermelden welke versie (bv 293.1, 293.2, etc) je ontving.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.intergratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.
Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356