Nederlands Vaccinatie Instituut
Pleister tegen reizigersdiarree
zaterdag, 21 juni 2008
Elk jaar krijgen zo'n 27 miljoen reizigers diarree in landen waar
bepaalde bacteriën veel voorkomen. De boosdoener is vaak een
ETEC-bacterie, die in besmet voedsel of drank zit. Een Amerikaanse
vaccinproducent Iomai heeft nu een medische pleister ontwikkeld die de
reizigersdiarree tempert. De vaccinpleister voorkomt niet dat mensen
diarree krijgen, maar de ziekte verloopt wel minder ernstig, zo blijkt
uit een publicatie in The Lancet.
De bacterie waartegen het vaccin werkt, is de zogeheten
enterotoxine-vormende Escherichia coli (ETEC): een gevaarlijke variant
van een normale darmbacterie E. coli. De bacterie wordt overgebracht
door vervuild water en voedsel en is een van de belangrijkste
veroorzakers van reizigersdiarree, ook wel 'turista' genoemd. 40% van
de ziektegevallen wordt veroorzaakt door een ETEC-bacterie. De
belangrijkste symptomen zijn een frequente, waterige ontlasting,
krampen en misselijkheid. Zonder behandeling verdwijnen de klachten
meestal binnen de 5 dagen. Zo'n 15 % van de patiënten is ernstiger
ziek en heeft ook last van koorts, braken en bloederige ontlasting.
Turista geeft reizigers vooral veel ongemak en vergalt hun vakantie,
maar de gevolgen voor baby's in ontwikkelingslanden zijn soms veel
erger. Volgens de wereldgezondheidsorganisatie WHO krijgen jaarlijks
210 miljoen kinderen diarree door de E. coli, en sterven er ongeveer
350.000.
Minder diarree
De vaccinpleister tegen de reizigersdiarree leverde veelbelovende
resultaten in het klinisch onderzoek, zo blijkt uit onderzoek dat op
14 juni verscheen in het medisch tijdschrift The Lancet. De vaccinatie
voorkomt niet dat mensen diarree krijgen, maar de ziekte verloopt wel
minder ernstig. De vaccinpleister werd in de Verenigde Staten getest
op 170 gezonde reizigers tussen de 18 en 64 jaar die voor een week of
twee op reis gingen naar Guatemala en Mexico. Van de 59 proefpersonen
die het experimentele vaccin kregen, kreeg er slechts 1 ernstige
diarree, tegenover 12 van de 111 reizigers die een placebo kregen.
Degenen die na vaccinatie toch ziek werden, hadden duidelijk een
minder erge vorm van turista en hun buikloop duurder minder lang. Bij
de 3 gevaccineerden patiënten die ziek waren geworden, duurde de
diarree gemiddeld maar een halve dag, terwijl de 23 mensen uit de
placebogroep zeker twee dagen ziek waren.
Pleister plakken
De proefpersonen kregen twee keer een dosis vaccin via de huid. De
ronde pleister, vijf centimeter in doorsnee, moest twee keer zes uur
gedragen worden: op elke arm eenmaal. De pleister bevat een van de
gifstoffen die de ETEC-bacterie uitscheidt. Wie in aanraking komt met
dat toxine, maakt antistoffen aan en wordt zo tegen infectie
beschermd. Het is echter schadelijk om het toxine te eten of
ingespoten te krijgen. Via de huid kan het blijkbaar wel. De
meerderheid van de proefpersonen kreeg er een beetje jeuk en uitslag
van. Ernstigere bijwerkingen waren er niet.
De Amerikaanse vaccinproducent Iomai is van plan in 2009 verder te
gaan met een fase 3-onderzoek met de vaccinpleister. In de eerste
plaats richt het bedrijf zich op reizigers, omdat dat financieel
interessanter is, maar het bedrijf is vastbesloten om daarna de
overstap te maken naar een vaccin voor baby's. Dan moet de pleister
wel ten minste een jaar bescherming bieden, iets wat nu nog niet is
onderzocht.
Bronnen:
Artikel The Lancet, 14 juni 2008
Use of a patch containing heat-labile toxin from Escherichia coli
against travellers\' diarrhoea: a phase II, randomised, double-blind,
placebo-controlled field trial. Frech SA, Dupont HL, Bourgeois AL,
McKenzie R, Belkind-Gerson J, Figueroa JF, Okhuysen PC, Guerrero NH,
Martinez-Sandoval FG, Meléndez-Romero JH, Jiang ZD, Asturias EJ,
Halpern J, Torres OR, Hoffman AS, Villar CP, Kassem RN, Flyer DC,
Andersen BH, Kazempour K, Breisch SA, Glenn GM. Lancet. 2008 Jun
14;371(9629):2019-25.
Persbericht Ioma, 11 juni 2008, Iomai Announces Publication in The
Lancet of Phase II Study Demonstrating Significant Efficacy of
Travelers\' Diarrhea Vaccine
Artikel NRC, 12 juni 2008, Pleister voorkomt reizigersdiarree