Rijksmuseum van Oudheden

De Middeleeuwse school - Presentatie publicatie ''Back to the Schoolyard'' Rijksmuseum van Oudheden - zondag 22 juni

Het Rijksmuseum van Oudheden nodigt u graag uit voor het bijwonen van de presentatie van de publicatie 'Back to the Schoolyard. The Daily Practice of Medieval and Renaissance Education', van de hand van dr. Annemarieke Willemsen, conservator Middeleeuwen bij het Rijksmuseum van Oudheden op zondag 22 juni, 16.00-18.00 uur in de Tempelzaal van het museum.

'Back to the Schoolyard' gaat over het onderwijs in Nederland in de late Middeleeuwen, vanuit een archeologische en (kunst-)historische benadering. Vanaf ongeveer 1300 kwamen de meeste scholen in de Nederlanden in de handen van stadsbesturen. Die maakten er goede en breed toegankelijke scholen van, zodat de 14de, 15de en 16de eeuw een bloeitijd voor het onderwijs werden. Het resultaat was dat meer dan de helft van alle kinderen minstens de basis leerde en dat analfabetisme relatief ver daalde. Een Italiaanse toerist uit die tijd noteerde met verbazing dat 'in de Lage Landen iedereen kan lezen en schrijven, zelfs de boeren'. In de 16de eeuw veranderde het curriculum onder invloed van de Reformatie en de beschikbaarheid van gedrukte teksten. In dit boek wordt de gunstige situatie in de Nederlanden vergeleken met die in de rest van West-Europa.

Naar het onderwijs in de Middeleeuwen en de Renaissance is al veel onderzoek gedaan, maar nooit eerder vanuit het perspectief van hen die het dagelijks meemaakten. Bij recente opgravingen in laatmiddeleeuwse scholen en kosthuizen voor scholieren zijn de voorwerpen teruggevonden die leerlingen en leraren gebruikten bij lezen, schrijven, rekenen en het schoolleven in het algemeen. Door die vondsten te combineren met honderden afbeeldingen van schoolscènes in manuscripten, fresco's, beeldhouwwerk, glas-in-lood en vroege prenten kon de praktijk van het onderwijs worden gereconstrueerd. Het boek geeft een gedetailleerd overzicht van de materiële schoolcultuur, die een bijzonder kijkje biedt in een laatmiddeleeuws klaslokaal.

Om 16.00 uur start de ontvangst met een voordracht van Annemarieke Willemsen over haar boek en het spannende onderzoek dat eraan ten grondslag ligt. Daarna zal zij het eerste exemplaar overhandigen aan Wim van der Weiden, adviseur van ANNO, het promotiebureau voor de Nederlandse geschiedenis.

Indien u bij de presentatie aanwezig wilt zijn, kunt u een bericht sturen via e-mailadres secretariaat@rmo.nl. Voor inhoudelijke vragen is de Annemarieke Willemsen bereikbaar via a.willemsen@rmo.nl of telefoonnummer 071-5 163 168.

Met vriendelijke groet,

Selkit Verberk, Pr, Marketing en Communicatie, Rijksmuseum van Oudheden, Leiden, 071-5 163 164.


---

'Back to the Schoolyard, The Daily Practice of Medieval and Renaissance Education' door dr. Annemarieke Willemsen; 324 bladzijden; 265 afbeeldingen; geheel in kleur; deel 15 in de serie 'Studies on European Urban History', Uitgeverij Brepols Turnhout; ISBN 978-2-503-52599-0; winkelprijs ¤ 68, te koop in de winkel van het Rijksmuseum van Oudheden.

Beschikbaar beeldmateriaal: 1) Schooltje afgebeeld in getijdenboek Catharina van Kleef, Utrecht ca 1450. Foto: Pierpont Morgan Library, NY (zie ingevoegd beeld); 2) Jezuskind in slaap gevallen tijdens schrijfoefening, Oostenrijks, 15de eeuw. Louvre Parijs. Foto: A. Willemsen (in bijlage); 3) Schrijfplankje en schrijfstift uit de Leidse binnenstad, 15de-16de eeuw. PDB, Alphen. Foto: A. Willemsen (in bijlage, opvragen bij afzender)