Pyramide van Austerlitz na 12 jaar weer open voor publiek
16-6-2008 -
Natuurgetrouw gerestaureerd monument doet Franse Tijd herleven
Na een periode van intensieve restauratie wordt de Pyramide van
Austerlitz op 19 juni feestelijk geopend en daarmee weer toegankelijk
voor publiek. Met het gereedkomen van de trap en het bordes is de
Pyramide nu na 12 jaar weer te beklimmen en kan het publiek genieten
van het uitzicht over de Heuvelrug. De hellingen van de `aarden'
Pyramide uit 1804 worden nog verder bekleed met graszoden. Het publiek
kan zo de vorderingen van de restauratie volgen. Dat geldt ook voor
het onderhoud, want de Pyramide zal als levend monument blijvend goed
onderhouden moeten worden. Denk bijvoorbeeld aan het vele maaien van
de getrapte graszoden.
De stichting Pyramide van Austerlitz en de provincie Utrecht hebben
zich ingespannen om er een duurzaam monument van te maken, dat wil
zeggen dat ook de geschiedenis van de Pyramide beleefd kan worden op
en rond het monument. In het geheel gerestaureerde koetshuis, dat ook
op 19 juni wordt geopend, gaat de Franse Tijd (1795-1813) herleven in
een audiovisuele presentatie en vertellen gidsen de verhalen. Het
komende jaar wordt verder gewerkt om hiervan een ware attractie te
maken.
Tijdens de opening wordt de geschiedenis in boekvorm aangeboden aan
een schoolklas uit Austerlitz. Andere scholen zijn vanaf 19 juni van
harte welkom.
De Pyramide biedt een prachtige gelegenheid voor een dagje uit, er is
een restaurant met speeltuin, waarbij ook het koetshuis ligt. Na een
kijkje in het koetshuis is de bezoeker geheel klaar voor de klim in
Franse sfeer. Een bezoek kost 2,50 euro voor volwassenen en 1,50 euro
voor kinderen jonger dan 12 jaar. Voor groepen is de entree EUR 5,-
per persoon; daarbij is een rondleiding inbegrepen. Op maat zijn
speciale arrangementen mogelijk.
Ontstaan van de Pyramide in de Franse Tijd (1795-1813)
De Pyramide ligt midden in Nederland,verscholen in de bossen van de
Utrechtse Heuvelrug. Het is een merkwaardige heuvel met een obelisk
erop. Deze heuvel had oorspronkelijk de vorm van een Egyptische
piramide en werd in 1804 opgeworpen door Franse en Nederlandse
soldaten die hier hun tentenkamp hadden. Het idee kwam van hun
opperbevelhebber, de Franse generaal Marmont. Zijn inspiratie waren de
piramides van Gizeh die hij tijdens een veldtocht met Napoleon in 1798
had gezien en bestudeerd. Hij wilde met deze aarden piramide, die toen
voorzien was van een houten obelisk, de komende eeuwen de herinnering
levend houden aan het verblijf van zijn 18.000 man sterke legermacht
hier. Bovendien moest het een gedenkteken zijn aan de grote daden die
Napoleon Bonaparte had verricht. In 1806 gaf zijn broer, Lodewijk
Napoleon, die toen koning van ons land was, het monument de naam
`Pyramide van Austerlitz', genoemd naar de slag bij Austerlitz in het
huidige Tjechië.
Historie van de 19e eeuw tot aan de eerste restauratie
Tot ver in de negentiende eeuw stond de Pyramide van Austerlitz als
een bijzonder baken in het open heidelandschap. Gelegen op één van de
hoogste punten van de Utrechtse Heuvelrug had men van hieruit een
weids uitzicht tot ver in de omtrek. Als een gestileerde berg in het
vlakke Hollandse landschap was het een geliefd onderwerp voor
landschapsschilders.
Bij een restauratie van honderd jaar geleden kreeg de Pyramide een
nieuwe obelisk van steen, maar van herstel van de Pyramide zelf was
toen nauwelijks sprake. Tientallen jaren was de Pyramide een
toeristische attractie van de eerste orde en voor generaties kinderen
was het een geliefd schoolreisje. Maar door de toenemende begroeiing
verdween het monument onder de struiken en de bomen.
Recente restauraties
In 2004 is de sterk in verval geraakte Pyramide opnieuw hersteld. Voor
het eerst in vele jaren werd het monument weer zichtbaar door in een
ruime cirkel eromheen alle bomen te kappen. De oorspronkelijke droge
gracht werd hersteld en kreeg een haag als natuurlijke bescherming. De
Pyramide zelf kreeg het oude trapprofiel weer terug met gestapelde
graszoden. Er werd een nieuwe trap geplaatst en de vier gedenkstenen
met de originele Franse teksten, die ooit aan de voet van de Pyramide
stonden, werden opnieuw in hardsteen vervaardigd.
Participanten en financiers
Dit alles gebeurde op initiatief van de provincie Utrecht, in
samenwerking met het Landgoed
Den Treek en de gemeente Woudenberg. Met het Prins Bernard
Cultuurfonds en de rijksoverheid brachten zij de nodige gelden bij
elkaar. Speciaal voor dit doel werd de Stichting Pyramide van
Austerlitz opgericht.
Na diverse onderzoeken werd besloten om de hellingen te herstellen en
de verzakte trap te vervangen. Geaccepteerd werd dat de Pyramide een
`levend' monument is dat steeds onderhouden zal moeten worden.
De provincie financierde niet alleen deze nieuwe herstellingen, maar
zorgde ook dat er een nieuw bezoekerscentrum kwam in het oude
koetshuis, dat hoort bij de uitspanning aan de provinciale weg. In dit
centrum wordt de Franse Tijd (1795-1813) als belangrijke periode uit
onze vaderlandse geschiedenis belicht met de Pyramide als
belangrijkste tastbare herinnering.
De Franse Tijd
De Franse Tijd begint in 1795 met de vlucht van stadhouder Willem V
naar Engeland. Hij kreeg de schuld van de desastreus verlopen Vierde
Engelse Oorlog (1780 - 1784) en het volledig stilvallen van de handel.
Kort voor zijn vlucht hadden de Franse troepen van generaal Pichegru
samen met een legioen uitgeweken patriotten de Republiek bezet.
Achttien jaar lang, tot de bevrijding door de Russen en de Pruisen in
november 1813, bleven de Fransen in ons land. Deze Franse Tijd bestaat
uit drie episodes: de Bataafse Republiek, Koninkrijk Holland en de
Inlijving bij het Eerste Franse Keizerrijk. Deze periode werd
enerzijds gezien als bezetting, maar heeft ook goede dingen gebracht,
zoals meer democratisering door de Franse Verlichting. Voor die tijd
waren velen nog onderworpen aan de adel of de kerk.
Lodewijk Napoleon was de eerste koning van Holland, geïnstalleerd door
zijn broer, de Franse keizer Napoleon Bonaparte. Deze liet hem ook bij
ons de dienstplicht invoeren, waaruit de burgerlijke stand is
ontstaan. En geleidelijk ontstonden zo meer burgerrechten en het begin
van ons parlementaire stelsel.
Stadhouder Willem V onderhandelde verder vanuit Engeland met Napoleon
Bonaparte. Hij wilde zijn land terug. Dit leidde uiteindelijk tot het
Koninkrijk der Nederlanden, onder leiding van zijn zoon als Koning
Willem I.
Het vervolg in het Koetshuis
In het koetshuis is een audiovisuele presentatie te zien van de Franse
Tijd en zijn er gidsen die de verhalen vertellen. In het komende jaar
zal deze periode `multimediaal' beleefbaar worden gemaakt in het
koetshuis. Met deze opening wordt het koetshuis daartoe ter
beschikking gesteld aan een commissie, die deze diepgang in de
presentatie verder gaat vormgeven. Volgend jaar zomer is deze
presentatie naar verwachting klaar. Zodat jong en oud een nog mooier
kijkje wordt gegund in dit hoogtepunt van onze vaderlandse
geschiedenis, het 23e venster in de Canon van Nederland.
Meer informatie en boekingen voor scholen, groepen, speciale
arrangementen via de website www.defransetijd.nl.
Meer informatie: Marja van Buuren, telefoon 030 258 35 39
Provincie Utrecht