Provincie Gelderland

Arnhem, 18 juni 2008

WACHTLIJSTEN JEUGDZORG KUNNEN KORTER VOLGENS WACHTLIJSTPOLITIE

Sneller informatie uitwisselen; halvering van de indicatietijd; concrete doelen kiezen; geen 'stoelen en bedden' financieren, maar resultaten. Met deze voorstellen denkt de wachtlijstpolitie Gelderland de wachtlijsten fors te kunnen inkorten. Ook is het beter voortaan aan te geven hoe lang iemand moet wachten op hulp, en niet hoelang iemand gewacht heeft.
De wachtlijstpolitie is een onafhankelijke adviescommissie die in 2007 door gedeputeerde Hans Esmeijer in het leven is geroepen. De belangrijkste taak van de wachtlijstpolitie is de oorzaken van de wachtlijsten op te sporen en met concrete voorstellen te komen om hier wat aan te doen. De commissie heeft deze week haar eerste rapport, met als titel "Wachtlijsten in de Jeugdzorg: daar hebben we meer dan genoeg van", aangeboden aan het college van Gedeputeerde Staten van Gelderland. Volgens Esmeijer is het een "nuchter rapport met praktische adviezen die ons helpen om de wachtlijsten binnen een jaar meer dan te halveren. Vooral ook omdat de instellingen al duidelijk hebben gemaakt er mee aan de slag te willen."

De commissie heeft haar conclusies ook al besproken met de verschillende instellingen. Ook zij willen graag meewerken aan een forse verbetering, al is daarvoor een radicale breuk nodig met huidige werkwijzen en landelijke afspraken.

Indicatie
De tijd die Bureau Jeugdzorg (BJz) nodig heeft voor een indicatie kan volgens de commissie terug van de huidige acht naar drie weken. Meer dan een halvering dus. Dat kan alleen als BJz zich voortaan beperkt tot de vraag of geïndiceerde zorg ook daadwerkelijk nodig is. De praktische invulling daarvan komt van de instelling, die de zorg feitelijk gaat aanbieden. Deze stelt een plan op met concrete doelen. Dit wijkt af van de huidige landelijke werkwijze, waarbij BJz vooraf de doelen en inhoud van de zorg bepaalt.

Informatie-uitwisseling
Een andere vertragende factor is de informatie-uitwisseling tussen de verschillende schakels in de keten. Omwille van de veiligheid en privacy mogen de instellingen nu nog niet via de elektronische snelweg dossiers uitwisselen. Met als gevolg dat papieren dossiers heen en weer per post heen en weer worden gestuurd. Per verzending levert dat dagen vertraging op. De wachtlijstpolitie ziet goede mogelijkheden voor veilige digitale uitwisseling, met alle snelheidswinsten van dien.
Om indicaties sneller te kunnen opstellen, is ook veel informatie nodig van bijvoorbeeld huisartsen en scholen. De commissie denkt dat veel formulieren zo ingewikkeld zijn, dat deze vaak niet worden ingevuld. Ook dat leidt weer tot vertraging. Simpeler formulieren en vraagstellingen zijn daarvoor de oplossing.

Wachttijd
Volgens de wachtlijstpolitie gaat het er niet om hoelang een kind of gezin al gewacht heeft op zorg. De huidige manier van registreren leidt tot onduidelijke cijfers, die ook nog vaak een eigen, absoluut leven gaan leiden. Veel belangrijker is hoelang ze moeten wachten voordat de zorg begint, de zogenaamde prospectieve wachttijd. Deze andere manier van registreren zal de zorgaanbieders dwingen nog beter te plannen en kan ze helpen te sturen op resultaten en de duur van een zorgtraject.
Minder bureaucratie en een meer betrouwbare registratie zijn volgens de commissie een gevolg. Per dag kan de jeugdzorg aangeven hoeveel kinderen nog hoe lang moeten wachten. Dat is relevantere informatie dan wat de huidige wachtlijsten bieden. Dit betekent wel een radicale breuk met de huidige manier van registreren, die het Rijk van de jeugdzorg vraagt.

Doelen
Jeugdzorg wordt ook beter als er gewerkt wordt met concrete en haalbare doelen. Als een zorginstelling deze doelen niet bereikt binnen de gestelde tijd dan moet deze instelling `gratis` langer hulp bieden. Verder stelt de wachtlijstpolitie: Als een kind problemen heeft die (deels) te maken hebben met de gezinssituatie, heeft het geen zin dit kind tijdelijk uit huis te halen, niets aan het gezin te doen en later het kind weer terug te laten keren. Ook de ouders en eventuele andere gezinsleden zullen dan hulp of zorg moeten krijgen. Zo niet, dan is er slechts sprake van verspilde tijd en euro's.
Ten slotte stelt de commissie voor dat de provincie niet langer inspanningen financiert, maar resultaten. De provincie zou daarbij per instelling afspraken moeten maken over het aantal succesvolle trajecten per jaar, eventueel onderverdeeld in verschillende soorten van zwaarte.

Onvermijdelijk
Volgens de wachtlijstpolitie zijn wachtlijsten onvermijdelijk bij de huidige systematiek. De overheid financiert "stoelen en bedden". Als deze vol zijn, ontstaan er wachtlijsten en dus rumoer. Dit rumoer wordt nog versterkt door tragische incidenten met kinderen als onder anderen Savannah. "In de jeugdzorg leidde dat tot een veel zwaarder accent op veiligheid van en voor het kind", aldus de commissie. "We moeten echter niet de illusie koesteren dat er absolute veiligheid bestaat."
De onderzoekers waren onder de indruk van de betrokkenheid en inzet van de medewerkers binnen de jeugdzorg: "Nederland dient zuinig te zijn op deze mensen, voor wie meer telt dan alleen materieel gewin."
Volgens Esmeijer zullen de adviezen hem helpen zijn ultieme doel te realiseren: de best denkbare zorg voor de Gelderse jeugd.



Provincie Gelderland