09-06-2008
Kamerbrief inzake Geannoteerde agenda van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen van 16 en 17 juni 2008
Samenvatting:
Graag bieden wij u hierbij de Geannoteerde Agenda aan van de Raad Algemene
Zaken en Externe Betrekkingen (RAZEB) van 16 en 17 juni 2008.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
De staatssecretaris voor Europese Zaken,
Drs. F.C.G.M. Timmermans
Geannoteerde Agenda van de Raad Algemene Zaken en Externe
Betrekkingen (RAZEB) van 16 en 17 juni 2008
Algemene zaken
Ontwerpconclusies Europese Raad 19-20 juni 2008
De Raad zal de ontwerp-conclusies van de Europese Raad bespreken, waarin
onder meer aandacht zal worden besteed aan ontwikkelingen op het gebied van
vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid, de beleidsimplicaties van hoge
voedsel- en olieprijzen, ontwikkelingen op de Westelijke Balkan en het
Nabuurschapsbeleid, alsmede de implementatie van het Verdrag van Lissabon. De
Kamer zal, zoals gebruikelijk, hierover spoedigst nader worden geïnformeerd.
18-maanden programma van de Raad (juli 2008 - december 2009)
Tijdens een openbaar debat zullen de drie inkomende EU-voorzitterschappen
(Frankrijk, Tsjechië en Zweden) het programma van de Raad voor de komende
anderhalf jaar presenteren.
Externe betrekkingen
Westelijke Balkan
Naar aanleiding van het verloop van de verkiezingen op 1 juni jl. zal de Raad
de situatie in Macedonië bespreken. De verkiezingen gingen gepaard met
onregelmatigheden en verschillende gewelddadige incidenten die voortkwamen uit
intra-etnische spanningen tussen de twee belangrijkste etnisch Albanese
politieke partijen. De Macedonische regering heeft aangekondigd dat op 15 juni
a.s. voor tenminste 22 stembureaus nieuwe verkiezingen zullen plaatsvinden.
De Europese Unie heeft haar zorgen geuit over de onregelmatigheden en de
Macedonische regering opgeroepen om de incidenten te onderzoeken, waar nodig de
aanstichters te vervolgen en er alles aan te doen om die nieuwe verkiezingen in
goede banen te leiden.
De Raad zal tevens van gedachten wisselen over Kosovo en de voortgang in de
ontplooiing van de civiele EVDB-missie EULEX Kosovo. De Raad zal de gevolgen
bespreken van de inwerkingtreding van de Kosovaarse grondwet op 15 juni a.s.
De ontplooiing van EULEX loopt vertraging op, maar er is uitzicht op
afspraken met de VN over de reconfiguratie van en samenwerking met UNMIK. Deze
afspraken tussen de VN en de EU mogen er niet toe leiden dat er de facto een
geografische scheiding optreedt. Het streven van EULEX blijft om, zodra dat
mogelijk is, in geheel Kosovo te ontplooien en operationeel te zijn.
De Raad zal voorts spreken over de politieke ontwikkelingen in Servië na de
parlementaire verkiezingen van 11 mei jl. Er is nog steeds geen duidelijkheid
over de samenstelling van de te vormen coalitieregering. Ook het Servische
parlement is op het moment van schrijven van deze geannoteerde agenda nog niet
in zijn nieuwe samenstelling bijeengekomen. De eerste parlementszitting moet
binnen een maand na de verkiezingen plaatsvinden, dus voor 11 juni a.s.
De lidstaten en de Commissie zullen voorts in de marge van de RAZEB de
Stabilisatie- en Associatie Overeenkomst met Bosnië-Herzegovina ondertekenen,
zoals besloten tijdens de RAZEB op 29 april jl.
Afrika: Grote meren, Soedan, Zimbabwe
- Grote meren
De Raad zal spreken over de situatie in het Grote Meren gebied en de
inspanningen van de EU ter ondersteuning van de verschillende vredesprocessen in
de regio, onder meer door de inzet van de EU Speciaal Vertegenwoordiger, Roeland
van de Geer, en de twee EVDB-missies in de DRC: EUSEC DRC en EUPOL.
Specifiek zal gesproken worden over de ontwikkelingen in Oost-Congo, de
implementatie van VN-Veiligheidsraadresoluties 1804 en 1807, de situatie in
Burundi, de problemen als gevolg van de onconstructieve opstelling van de LRA in
Uganda en de aanstaande verkiezingen in Rwanda. Hierbij zal onder meer de
noodzaak tot ontwapening en re-integratie van voormalige rebellen aan de orde
komen en het belang van effectieve samenwerking met het Internationaal Strafhof.
- Soedan
De Raad zal spreken over de ontwikkelingen in Soedan, waaronder de situatie
in Abyei, het politieke proces ten aanzien van Darfur en het gebrek aan
samenwerking van Soedan met het Internationaal Strafhof.
De gewelddadige confrontaties in Abyei tussen de Soedanese strijdkrachten en
de Sudanese Peoples Liberation Army (SPLA) vormen een ernstige
schending van het Comprehensive Peace Agreement (CPA). De
gewelddadigheden hebben een grote stroom ontheemden tot gevolg gehad en hebben
de samenwerking tussen de Sudanese Peoples Liberation Movement (SPLM)
en de National Congress Party (NCP) verslechterd.
Nederland streeft naar een krachtige veroordeling van het geweld in Abyei en
een oproep aan beide partijen om onbelemmerde toegang van UNMIS en humanitaire
hulpverleners te garanderen. Partijen dienen tevens opgeroepen te worden om hun
strijdkrachten zo spoedig mogelijk terug te trekken uit Abyei en om via dialoog
een politieke oplossing voor Abyei te vinden, in lijn met het CPA.
Het politieke proces ten aanzien van Darfur bevindt zich nog steeds in een
impasse. Nederland steunt de bemiddelingspogingen van de AU/VN, maar dringt wel
aan op een slagvaardiger optreden van de AU/VN.
Nederland veroordeelt de recente aanval van de rebellenbeweging JEM op
Khartoum. Nederland blijft tegelijkertijd van mening dat vredesbesprekingen over
Darfur alleen succesvol kunnen zijn als alle partijen hieraan deelnemen.
De EU dient het belang van een inclusief vredesproces te onderstrepen.
In zijn halfjaarlijkse rapportage aan de VN Veiligheidsraad stelt de openbaar
aanklager van het Internationaal Strafhof, Moreno-Ocampo, opnieuw in sterke
bewoordingen het gebrek aan medewerking van de Soedanese regering aan het
Strafhof aan de kaak. De openbaar aanklager zal op uitnodiging van het
voorzitterschap de Raad nader informeren. Nederland heeft bij partners
aangedrongen op een krachtig signaal van de VN Veiligheidsraad aan de Soedanese
regering dat dit gebrek aan medewerking onacceptabel is. Nederland is van mening
dat de EU nadrukkelijk moet overwegen de bestaande sancties aan te scherpen in
geval van uitblijven van medewerking met het Internationaal Strafhof.
- Zimbabwe
De Raad zal inzake Zimbabwe vooruitkijken naar de tweede verkiezingsronde op
27 juni a.s. De Nederlandse regering is bezorgd over de aanhoudende campagne van
intimidatie en geweld die door de regering wordt georganiseerd en acht het van
belang dat de EU zich er sterk voor inzet dat met name SADC en de Afrikaanse
Unie - en mogelijk de VN - zo veel mogelijk waarnemers naar Zimbabwe sturen om
de verkiezingen en de mensenrechtensituatie te monitoren. Nederland hecht er aan
dat de EU zich in dit kader tevens krachtig uitspreekt tegen het verhinderen van
toegang van hulpverleners tot de bevolking.
Tevens dient de EU het verloop en de uitkomst van de verkiezingen zeer
kritisch te beoordelen. Gezien de voortdurende geweldscampagne van de
Zimbabwaanse overheid is het zeer twijfelachtig of de verkiezingen de wil van de
Zimbabwaanse bevolking zullen weerspiegelen.
WTO/DDA
Naar verwachting zal de RAZEB, op basis van informatie van de Europese
Commissie en in vervolg op de behandeling tijdens de RAZEB van 26 en 27 mei jl.
(vide dzz. verslag aan uw Kamer met kenmerk DIE-794/08, d.d. 6 juni jl.),
spreken over de stand van zaken in de WTO/Doha-ronde.
Eind mei jl. brachten de voorzitters van de Geneefse onderhandelingsgroepen
inzake industrieproducten (Non-Agricultural Market Access - NAMA) en
landbouw nieuwe teksten uit. Het is de bedoeling dat de komende weken voldoende
draagvlak voor deze teksten wordt gecreëerd om een ministeriële bespreking eind
juni/begin juli a.s. mogelijk te maken. Een doorbraak op NAMA en landbouw en
daarnaast voldoende perspectief op resultaat op andere dossiers (in het
bijzonder diensten en regels) is noodzakelijk om tot een afrondinng van de
Doha-ronde per ultimo 2008 te kunnen komen.
Birma
Op verzoek van onder meer Nederland zullen de ministers ook op deze RAZEB
spreken over Birma. Nederland is van mening dat de focus van de internationale
aandacht en inspanningen ten aanzien van Birma op dit moment dient te liggen op
vergroting van de humanitaire hulp aan de door cycloon Nargis zwaar getroffen
bevolking. Deze cycloon, die op 2 en 3 mei jl. over Birma trok, heeft volgens
officiële Birmese staatsmedia inmiddels aan 77.738 mensen het leven gekost en er
zijn nog zo'n 56.000 vermisten. De VN schat echter in dat de aantallen veel
hoger liggen en dat meer dan 2,4 miljoen mensen humanitaire hulp nodig hebben.
Nederland steunt in dit verband onverminderd de inspanningen van ASEAN en de VN
en in het bijzonder de persoonlijke betrokkenheid van de SGVN.
Naar het oordeel van Nederland dient ernstige zorg te worden uitgesproken
over de politieke ontwikkelingen in Birma, zeker gezien de recente en zeer
betreurenswaardige maatregelen van de zijde van het militaire regime. Zo heeft
op 24 mei jl. in de zwaarst getroffen gebieden het uitgestelde referendum over
de grondwet plaatsgevonden, waarvan de uitslag en het eerlijke verloop door
Birmese oppositiegroepen en internationale mensenrechtenorganisaties ernstig
wordt betwijfeld. Tevens verlengde het Birmese regime onlangs het huisarrest van
oppositieleidster Aung San Suu Kyi met zes maanden.
Midden-Oosten Vredesproces (MOVP)
De Raad zal spreken over de ontwikkelingen in de onderhandelingen tussen Isra
ël en de Palestijnen. De minister van Buitenlandse Zaken zal dienaangaande zijn
EU-collega's verslag doen van zijn recente reis naar Israël en de Palestijnse
Gebieden.
De Israëlisch-Palestijnse onderhandelingen duren voort. Minister Livni uitte
zich in haar gesprek met de minister Verhagen gematigd positief over de
voortgang van de vertrouwelijke besprekingen. Premier Fayyad sprak tegenover de
minister de onverminderde committering van de Palestijnse Autoriteit (PA) uit
aan de onderhandelingen, maar stelde vraagtekens bij de haalbaarheid van een
akkoord in 2008. Minister Verhagen bepleitte concrete maatregelen bij beide
gesprekspartners ter versterking van het wederzijds vertrouwen in het proces,
m.n de noodzaak van actieve bestrijding door de PA van Palestijnse terreur en
verheerlijking daarvan en de afkondiging door Israël van een moratorium op
uitbreiding van nederzettingen.
Voorts zal en marge van de Raad de EU-Israël Associatieraad bijeenkomen.
De EU zal tijdens deze Associatieraad nadere afspraken maken met Israël over
de verbreding en verdieping van de relaties. Dit proces is er mede op gericht
het vredesproces ten positieve te beïnvloeden. In het kader van de intensivering
van de relaties met Israël zal tevens de opwaardering van de
mensenrechtendialoog met Israël geformaliseerd dienen te worden.
Indien nieuwe ontwikkelingen daartoe aanleiding geven zal de Raad tevens
spreken over de situatie in Libanon na het op 21 mei jl. in Qatar overeengekomen
akkoord tussen de regering en de oppositie en de stand van zaken ten aanzien van
de onderhandelingen tussen Israël en Syrië onder leiding van Turkije.
Iran
De Raad zal spreken over het nucleaire programma van Iran. Op 26 mei jl.
verscheen het jongste rapport van de Directeur-Generaal van het Internationaal
Atoom Energie Agentschap (IAEA) over het nucleaire programma van Iran.
De toon van het rapport is, in vergelijking met vorige rapporten van het
Agentschap, opvallend kritisch en zorgelijk. Het rapport constateert dat Iran
nog altijd niet voldoet aan de vereisten van de resoluties 1737, 1747 en 1803
van de VN Veiligheidsraad en dat Iran doorgaat met verrijkingsgerelateerde
activiteiten. Daartoe behoren onder meer het verder ontwikkelen en installeren
van ultracentrifuges in de installatie voor de verrijking van uranium in Natanz
en voortzetting van de bouw van de zwaarwaterreactor in Arak.
Het rapport noemt de kwestie van de 'vermeende studies' (o.m. over testen met
zware explosieven en de ontwikkeling van een mogelijk voor een nucleaire lading
geschikte raketkop) reden voor ernstige zorg.
EUHV Solana zal op korte termijn naar Teheran afreizen om namens de vijf
permanente leden van de Veiligheidsraad en Duitsland een pakket voorstellen aan
Iran voor te leggen, dat in vergelijking met de voorstellen van juni 2006 is
uitgebreid.
China
De Raad zal spreken over de ontwikkelingen met betrekking tot Tibet.
Nederland verwelkomt het feit dat de officiële dialoog tussen de Chinese
autoriteiten en de gezanten van de Dalai Lama weer wordt hervat. Dit is op zich
een positieve ontwikkeling. Nederland is van mening dat, naast het aangaan van
de gewenste dialoog, de Chinese autoriteiten aan de internationale pers en
buitenlandse diplomaten weer toegang moeten verlenen tot Tibet.
Ook zal de Raad spreken over de aanwezigheid van de EU-lidstaten bij de
openingsceremonie van de Olympische Spelen in Peking. Zoals bekend hebben de
minister-president en de staatssecretaris van VWS het voornemen om bij deze
openingsceremonie aanwezig te zijn.
Extra punt Cuba
Naar aanleiding van het Algemeen Overleg Gymnich (26 maart j.l.), waar
besproken is om op ad hoc basis en waar mogelijk een vooruitblik te geven over
bepaalde onderwerpen die niet in de komende RAZEB-agenda opgenomen zijn,
informeren wij uw Kamer hierbij over de mogelijkheid dat bij de komende
RAZEB-conclusies worden getrokken over Cuba, in verband met de periodieke
evaluatie van het Gemeenschappelijk Standpunt.
Nederland zal daarbij een genuanceerde positie innemen, in lijn met hetgeen
met de Kamer tijdens het AO op 16 april jl. is gewisseld, inhoudend dat er geen
reden is bijzonder positief te zijn over de ontwikkelingen sinds het aantreden
van de nieuwe president van Cuba, en dat Nederland voorstander is van het
aangaan van een brede, allesomvattende dialoog. Nederland zet er daarbij op in
dat deze dialoog periodiek moet worden geëvalueerd. Indien alsdan wordt
vastgesteld dat deze dialoog niet het gewenste resultaat oplevert, moet een
hierop afgestemde respons worden vastgesteld.
Ministerie van Buitenlandse Zaken