PH.Nieuwsbrief 306.10

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


AB KLINK: RAMP BEDREIGT DE ZORG


Door het personeeltekort in de gezondheidszorg loopt vroeg of laat ergens het systeem vast. Dan vindt er een ramp plaats omdat zorgverleners te laat of te weinig zorg boden. Woorden van deze strekking sprak VWS Minister Klink uit aan het begin van zijn gastcollege op het UMC Utrecht op woensdag 11 juni. Hij reageerde hiermee op de voordracht van ondergetekende dat daaraan voorafging (zie bericht hieronder). Klink noemde verschillende oorzaken voor het personeelstekort: 1. De zorgvraag neemt toe door veroudering en de toename van het aantal chronische zieken 2. Er zijn, demografisch gezien, minder jongeren beschikbaar om zorg te verlenen 3. De salarissen in andere sectoren zijn hoger. Daardoor is er minder animo om in de zorg te werken 4. De kosten voor de zorg kunnen niet groeien omdat dan de internationale exportpositie wordt aangetast en daarmee de welvaart in dit land 5. Het imago in de zorg gaat omlaag. Ook daardoor willen mensen niet meer in de zorg werken. De Power Points bij de lezing van Klink en ondergetekende tref je aan op www.integratedcare.nl. Je klikt door op nascholing en daarna op Presentaties op gehouden congressen. Op het congres Recente Ontwikkelingen in de bekostiging van Ketenzorg op 4 juli aanstaande gaan we nader in op deze dreigende ramp. Dragen leefstijlaanpassing van de ongezond levende burger, een abonnementstarief voor de eerstelijn per chronisch zieke en een glasheldere Awbz polis bij aan het oplossen van het personeelstekort? Wil je jouw kennis en inzicht op 4 juli delen met anderen? Surf dan naar de genoemde website en meld je aan.


DRIE RAMPEN STIMULEERDEN PREVENTIE


In 1848 waarde een cholera-epidemie rond in Nederland. Daarbij vielen in de grote steden duizenden doden. Nog steeds heeft het woord cholera een negatieve bijklank in uitdrukkingen als een klerezooi. Deze ramp stimuleerde het preventiebeleid. Artsen hygiënisten gingen epidemiologisch onderzoek doen in de periode 1850-1865. Penn richtte de eerste kruisvereniging op in 1875. De bevolking kwam geleidelijk tot besef dat hygiëne ertoe doet. Lagere overheden gingen waterleiding, riolering en reinigingsdiensten oprichten. Een andere ramp vond plaats in de jaren 1916-1918. Toen steeg ten gevolge van de Eerste Wereldoorlog de zuigelingensterfte in Limburg en Brabant tot extreme hoogte. Ook deze ramp stimuleerde de preventie. Er kwamen gediplomeerde verloskundigen, kraamverzorgsters en consultatiebureaus. De overheid ging deze ontwikkelingen financieel faciliteren. De derde ramp die preventie stimuleerde was de spoorwegramp in Harmelen in de jaren zestig van de vorige eeuw. Daarbij vielen tientallen doden. De ramp kreeg grote massamediale aandacht. Deze leidde tot grote aandacht voor verkeersveiligheid en tot een aanzienlijke daling van het aantal verkeersdoden sinds 1970. Deze drie rampen besprak ondergetekende op 11 juni in zijn college Tien kenmerken van succesrijke preventie voor een gezelschap van 200 UMC Utrecht studenten en medewerkers en PH.Nieuwsbrieflezers. Op basis van deze drie voorbeelden deed ik de voorspelling, dat in Nederland preventie van chronische ziekten pas aanslaat als er een ramp is gebeurd. Daarop reageerde Minster Klink die na mij sprak met de dreigende ramp ten gevolge van het personeelstekort in de zorg (zie bericht hierboven). De Power Points bij de lezing van Klink en ondergetekende tref je aan op www.integratedcare.nl. Je klikt door op nascholing en daarna op Presentaties op gehouden congressen. Op het congres Recente Ontwikkelingen in de bekostiging van Ketenzorg op 4 juli aanstaande gaan we nader in op deze dreigende ramp. Dragen leefstijlaanpassing van de ongezond levende burger, een abonnementstarief voor de eerstelijn per chronisch zieke en een glasheldere Awbz polis bij aan het oplossen van het personeelstekort? Wil je jouw kennis en inzicht op 4 juli delen met anderen? Surf dan naar de genoemde website en meld je aan.


DAKLOZENZORG IS GEEN ARMENZORG MEER


In een interview in het blad Zorgvisie van eind april stelde ondergetekende, dat de Awbz een basisvoorziening moet worden zoals de AOW ook is. Dat betekent dat de Awbz geen vetpost is maar een soort dak- en thuislozenzorg wordt met minimale mogelijkheden. Rina Beers werkt bij de Federatie Opvang, dat is de landelijke koepelorganisatie van instellingen die dak- en thuislozenzorg (van Leger des Heils tot Blijf-van-mijn-Lijf ) bieden. Mijn interview schoot haar in het verkeerde keelgat. Zij mailde mij onder meer: Op dit moment hebben vrijwel alle instellingen voor dak- en thuislozenzorg toelating als AWBZ aanbieder. Instellingen voor maatschappelijke opvang (MO) bieden een scala aan voorzieningen variërend van 'begeleid zwerven' (soepbussen, mobiele teams), nacht- en dagopvang, crisisopvang, tot intensief begeleid en beschermd wonen. Dakloze mensen met een verslaving, verstandelijke handicap en/of psychische stoornis vinden huisvesting, zorg en dagbesteding door de inzet van MO instellingen. Zorgprogramma's voor double diagnosis patiënten, re-integratie voor dakloze jongeren en zwervende zwangere meisjes of ex-gedetineerden, u noemt het maar en ergens in Nederland biedt een MO instelling zorg voor deze groepen. Op een professionele wijze, niet meer te vergelijken met de echo van de armenzorg waarvan vijf jaar geleden (voor de modernisering van de AWBZ) nog sprake was. (...) Maar het is echt geen armenzorg meer zoals u in uw interview suggereert. Ik bied Rina Beers mijn excuses aan voor mijn beschrijving van de dak- en thuislozenzorg. In een interview van afgelopen donderdag in dagblad Trouw heb ik geprobeerd mijn stelling dat de Awbz een bodemvoorziening is net zoals de AOW en dat wie meer wil zich moet bijverzekeren beter te onderbouwen. Wie contact wil met Rina Beers stuurt haar een email op RinaBeers@opvang.nl De interviews kun je nalezen op www.zorgvisie.nl en www.trouw.nl


MARKTWERKING LEIDT TOT FUSIES TUSSEN ZORGVERZEKERAARS EN ZIEKENHUIZEN


Transactiekosten zijn kosten die marktpartijen moeten maken om tot koop en verkoop te komen. Onder deze kosten vallen bijvoorbeeld de kosten om expertise op te bouwen over de verschillende marktpartijen, de kosten om elkaar te vinden, de kosten van het onderhandelen, de kosten van levering en betaling van de dienst of product en de kosten om te controleren of de geleverde waar inderdaad voldoet aan de koopovereenkomst. De Engelse econoom Williamson heeft een transactiekostentheorie ontwikkeld. Hij stelt dat marktpartijen streven naar zo laag mogelijke transactiekosten. Vanuit de aard van te leveren diensten en goederen gaan marktpartijen soms fuseren of strategische allianties aan. De markt verdwijnt dan. Transactiekosten gaan daardoor omlaag. Maar ze gaan ook omhoog omdat dan meer management nodig is. Econome Claudia Brandenburg heeft onderzocht of de theorie van Williamson opgaat voor de ziekenhuiszorg. Zij onderkent hoge transactiekosten voor zorgverzekeraar en ziekenhuis om per DBC te onderhandelen. Ook ziet zij grote risico's voor beide partijen om ieder jaar opnieuw te onderhandelen en de kans te lopen een deel van het ziekenhuisdienstenpakket kwijt te raken. De theorie van Williamson volgend en aanpassend komt zij tot de conclusie dat marktwerking in de ziekenhuiszorg leidt tot meerjarige allianties en fusies tussen zorgverzekeraars en ziekenhuizen. Op 4 september promoveert Brandenburg in Rotterdam bij onder meer ondergetekende. Wil je haar uitnodigen als spreker of haar interviewen? Haar emailadres is Claudia.brandenburg@protiviti.nl


TIJDSCHRIFT BIEDT OVERZICHT VAN BUITENLANDSE GEÏNTGREERDE ZORG


Wil je kennisnemen van de recente theorie over geïntegreerde zorg van de Gothenburgse hoogleraar Lars Erdgren, die aan de Nordic School of Public Wealth werkt? Of van geïntegreerde zorg initiatieven in Quebec van David Levine? Wil je weten wat een vergelijking door WHO-official Ellen Nolte van de chronische zorg in een aantal Europese landen oplevert? Ben je benieuwd naar geïntegreerde geestelijke gezondheidszorg in Zweden zoals door psychiater Mikael Sandlund gepresenteerd? Antwoorden op al deze vragen vind je in het supplement van het International Journal of Integrated Care (IJIC). Dat supplement bevat alle abstracts van het IJIC congres op 6 en 7 maart 2008. Ook die van Erdgren, Je vindt het IJIC op www.ijic.org Ondergetekende is hoofdredacteur van dat peer reviewed tijdschrift. Ik informeer je graag over mogelijkheden om bij ons je recente bevindingen met ketenzorg te publiceren.


KLEIN ZIEKENHUIS FLOREERT DANKZIJ TOPZORG


Sinds twee jaar fungeert in het Woerdense Hofpoort Ziekenhuis een filiaal van de Nijmeegse Sint-Maartenskliniek voor reumatologie en orthopaedie. Er is sprake van een win-win situatie. De laatste kliniek kent wachtlijsten en ligt nogal decentraal in Nederland. Door een alliantie aan te gaan met het centraal gelegen, kleine Hofpoortziekenhuis kan de Sint-Maartenskliniek meer patiënten bedienen. Het Woerdense ziekenhuis biedt ondersteunende diensten zoals polikliniekruimte, operatiekamers en diagnostische faciliteiten en krijgt daardoor een betere financiële dekking Het Sint Maartens filiaal is juridisch en financieel gescheiden van het Hofpoort ziekenhuis. De constructie floreert naar tevredenheid van beide partijen. Deze werd mogelijk omdat de Maartenskliniek als eerste volledig op basis van DBC's wordt bekostigd. Al deze informatie gaf Will Oosterom. Zij is manager zorg van het Woerdense filiaal van de Sint Maartenskliniek. Zij deed dat tijdens de terugkomdag van de Masterclass Prestatie Management op woensdag 11 juni. De constructie Hofpoort-Sint Maarten functioneert op basis van prestatiecontracten en indicatoren voor kwaliteit, hoeveelheid en kosten. Wil je meer weten over deze samenwerking die aantrekkelijk is voor kleine ziekenhuizen én gespecialiseerde topklinieken? Surf naar www.maartenskliniek.nl of stuur een mail naar Oosterom op w.oosteroms@maartenskliniek.nl Wil jij deelnemen aan de Masterclass Prestatie management die in augustus 2008 van start gaat? Surf naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing.


MASTERCLASS PERFORMANCE MANAGEMENT START 14 AUGUSTUS


Vele managers sturen hun professionals aan op basis van intuïtie, regels, eigen ervaring en verhalen van de managers. Het managen van medewerkers op basis van prestatie-indicatoren voor kwaliteit, kosten en hoeveelheid staat in menige zorginstelling in de kinderschoenen. Daarom organiseert het Julius Centrum een twaalf dagdelen durende Masterclass Performance Management voor maximaal zestien personen. Aan de orde komen de volgende thema's: 1. Trends in de bekostiging van zorg 2. Verantwoordelijkheden van de Raad van Toezicht 3. Organisatiestructuren en bedrijfsplannen die afgeleid zijn van de bedrijfsstrategie 4. Niet vraaggestuurd maar menugestuurd werken 5. Verhouding lijnmangement en de controler van de instelling 6. Verankering van prestatie indicatoren in de Planning & Control cyclus van de instelling 7. Uitwerking van de Planning en Control cyclus voor jouw instelling 8. Cost Acccounting en prijsstelling 9. Informatievoorziening en automatisering 10. Financiering van huisvesting 11. Eindopdracht op basis van eigen casuïstiek 12. Terugkomdag na enkele maanden over effect van je eindopdracht. De Masterclass staat onder leiding van accountant Edwin Sinnema van Deloitte, de arts dr. Henk van der Steeg en ondergetekende. Er zijn voor deze Masterclass nog plaatsen beschikbaar. Je meldt je aan door te surfen naar www.integratedcare.nl . Klik door op nascholing. Je kunt ook een email sturen naar Clarine Sies op C.P.Sies@umcutrecht.nl


PREVENTIE VAN CHRONISCHE ZIEKEN IS MOGELIJK OVER TWINTIG JAAR


Paul Wallace is medisch specialist en directeur Innovatie bij Kaiser Permanente in San Francisco. Hij verwacht dat over twintig jaar chronische ziekten een geringer aandeel vormen in de zorgkosten dan nu het geval is. Dan gaan veel kosten uit naar de vervanging van lichaamsorganen, opgekweekt uit stamcellen en voorzien van slimme chips. De reductie van chronische ziekten is mogelijk door preventie van ongezonde leefstijlen zoals te weinig bewegen, roken, alcohol- en drugsgebruik, te veel en te vette voeding en te veel stress. Hierbij gaat het om gedragsbeïnvloeding van burgers, aanpassing van de omgeving, gerichte screening, het inzetten van een abonnementstarief en het stimuleren van patiëntenorganisaties. In mijn lezing Tien kenmerken van succesrijke preventie van ziekte en sterfte op 11 juni (zie ook de berichten hierboven) werk ik deze aspecten uit. De Power Points bij mijn de lezing tref je aan op www.integratedcare.nl. Je klikt door op nascholing en daarna op Presentaties op gehouden congressen.


INTERNATIONALE CURSUS OVER ZORGINNOVATIES START OP 24 NOVEMBER


Heb jij internationale relaties met belangstelling voor zorginnovaties in Nederland? Werken bij jouw organisatie buitenlandse professionals die de Nederlandse gezondheidszorg onvoldoende kennen? Attendeer hen dan op de cursus Recent developments and Innovations in the Dutch health Services. Die start op maandag 24 november, 16.00 uur en eindigt op vrijdag 28 november, 12.00 uur. Aan de orde komen de volgende thema's: 1. Gereguleerde marktwerking 2. Een sterke eerstelijnszorg 3.Transparante ziekenhuizen 4.Sterke patiënten- en gehandicaptenorganisaties 5.Snelle verspreiding dankzij het bestaan van ZonMw 6. Geïntegreerde centra voor Jeugd en Gezin 7. Veiliger ziekenhuizen dan elders in Europa 8. geïntegreerde spoedzorg 9. Disease Management Programma's voor chronische zieken 10. Zorgprogramma's in de GGz 11. Indicatiestelling door het Centrum Indicatiestelling Zorg 12. Flexibele ouderenzorg 13. Professionele verslavingszorg en 14. Moderne wetgeving voor medische beslissingen rond het levenseinde. Cursisten krijgen de kans hun eigen programma's uit deze veertien thema's samen te stellen. De Engelse brochure van deze cursus tref je aan op www.integrateedcare.nl doorklikken op nascholing. Wil jij je internationale netwerk attenderen op deze cursus? Het is een interessant programma. Maar het is ook o zo moeilijk een internationaal publiek te bereiken. Meer informatie geeft cursus organisator Clarine Sies op C.P.Sies@umcutrecht.nl


VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar PH.Nieuwsbrief@planet.nl Bij afmelding of wijziging graag vermelden welke versie (bv 293.1, 293.2, etc) je ontving.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.intergratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.
Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356