Molecular aspects of ageing and the onset of leaf senescence
Datum: 13 juni 2008
Promotie: J.H.M. Schippers, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Titel: Molecular aspects of ageing and the onset of leaf senescence
Promotor(s): prof.dr. J. Hille
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
Energiemolecuul betrokken bij veroudering mens en plant
De zandraket, een kruisbloemige die wereldwijd wordt gebruikt als
model voor wetenschappelijk onderzoek naar planten, heeft een
verouderingsproces dat lijkt op de manier waarop de veroudering in
mensen plaatsvindt. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Jos
Schippers. Hij bestudeerde genetische factoren die van invloed zijn op
veroudering. Uitvoerig onderzoek naar drie mutanten die vervroegd
verouderen toont aan dat de veroudering voor een groot deel genetisch
wordt bepaald. Daarnaast leverde Schippers' onderzoek nieuwe inzichten
op over de manier waarop twee plantenhormonen dit proces beïnvloeden.
Schippers ontdekte dat het NAD molecuul dat betrokken is bij de
energievoorziening van de cel, ook gekoppeld is aan het
verouderingsproces van de plant. De synthese en recycling van de
energiedrager is veranderd in een van de bestudeerde mutanten. De
mutant vertoont een versneld metabolisme waardoor de mitochondriën
actiever zijn.
Totnogtoe werd veroudering in planten voornamelijk toegedicht aan de
bladgroenkorrels die door fotosynthese oxidatieve stress ondervinden.
Mitochondriën zijn in dieren en mensen de belangrijkste bron van
schadelijke oxidatieve stress die vrijkomt tijdens metabole reacties.
NAD is een co-factor die voor honderden van deze reacties nodig is.
Recent onderzoek heeft aangetoond dat de hoeveelheid NAD, in dierlijke
cellen en schimmels, direct van invloed is op de ontwikkeling en
veroudering via activatie of deactivatie van grote groepen genen.
Aangezien de levenscyclus van de zandraket slechts acht weken
bedraagt, is het dus een ideaal organisme voor onderzoek naar
veroudering. De door Schippers beschreven resultaten bieden
perspectief voor zowel fundamenteel verouderingsonderzoek als, op de
lange termijn, toepassingen in de land- en tuinbouw.
Jos Schippers (Assen, 1979) studeerde af aan de Universiteit
Wageningen en deed zijn promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit
Groningen, bij de vakgroep Molecular biology of plants. Inmiddels
leidt hij een zesjarig onderzoeksproject aan het Max Planck Institut
in Golm, Denemarken. /FC
Rijksuniversiteit Groningen