Brussel, 13 juni 2008
Geestelijke gezondheid in Europa in de kijker
De commissaris voor Gezondheid, mevrouw Androulla Vassiliou, lanceert het
Europees pact voor geestelijke gezondheid en welzijn op de conferentie op
hoog niveau over geestelijke gezondheid vandaag in Brussel. Dit is de eerste
conferentie waar ministers, deskundigen, patiënten, professionals uit de
gezondheidszorg, onderzoekers, vooraanstaande personen en andere
belanghebbenden samen overleggen over gezamenlijke acties om de geestelijke
gezondheid in Europa te bevorderen. Het pact is een oproep tot
partnerschapsacties. Het bevestigt dat een goede geestelijke gezondheid voor
iedereen voordelen heeft, niet alleen voor de algemene gezondheid, maar ook
voor de samenleving en de economie, en dat de taboes en stigma's die nog
steeds met geestesziekten worden geassocieerd, moeten worden doorbroken.
Volgens de ramingen krijgt jaarlijks 11% van de Europeanen met één of andere
vorm van geestesziekte te maken. Dergelijke aandoeningen kunnen tot
zelfmoord leiden: in de EU pleegt om de 9 minuten iemand zelfmoord. Om dit
probleem aan te pakken en voordeel te trekken van elkaars ervaring,
verbinden ministers en deskundigen uit heel Europa zich ertoe samen te
werken en zich op vijf belangrijke gebieden te concentreren: preventie van
zelfmoord en depressie; geestelijke gezondheid bij de jeugd en in het
onderwijs; geestelijke gezondheid op het werk; geestelijke gezondheid van
ouderen; bestrijding van stigma's en sociale uitsluiting.
Europees commissaris voor Gezondheid, mevrouw Androulla Vassiliou,
verklaarde: "Vandaag stellen wij in Europa luid en duidelijk de
verwoestende gevolgen van geestesziekten voor de samenleving aan de
orde. Dit pact is een symbool van onze vastbeslotenheid in Europa deze
uitdagingen op onze diverse werkterreinen gebiedsoverschrijdend in
gezondheid, onderwijs en beroep aan te pakken en op deze gebieden de
nodige maatregelen te nemen. Daartoe moeten wij partnerschappen
sluiten, want geestelijke gezondheid gaat ons allen aan."
Een oproep tot partnerschapsacties - het Europees pact voor
geestelijke gezondheid en welzijn
Het pact is een oproep tot partnerschapsacties. Het werd gelanceerd
door de Europese Commissie in samenwerking met het Sloveense
voorzitterschap en het regionaal bureau voor Europa van de
Wereldgezondheidsorganisatie. In het pact wordt verklaard dat
geestelijke gezondheid een uitdaging vormt en wordt voorgesteld de
kennis uit de hele EU te bundelen om op vijf belangrijke gebieden
gemeenschappelijke aanbevelingen te formuleren:
* preventie van zelfmoord en depressie;
* geestelijke gezondheid bij de jeugd en in het onderwijs;
* geestelijke gezondheid op het werk;
* geestelijke gezondheid van ouderen;
* bestrijding van stigma's en sociale uitsluiting.
In samenwerking met nationale ministeries, mensen uit de praktijk en
onderzoekers uit diverse sectoren is een reeks van vijf
consensusdocumenten opgesteld. Daarin worden de actuele gegevens,
maatregelen en situaties ter zake op een rijtje gezet. Deze documenten
zullen de uitvoering van het pact en een reeks thematische
conferenties die tijdens de volgende 2 à 3 jaar zijn gepland,
ondersteunen.
Diversiteit in Europa - goede maatregelen kunnen tot voorbeeld
strekken
Het beleid en de maatregelen inzake geestelijke gezondheid verschillen
van lidstaat tot lidstaat. De zelfmoordcijfers bijvoorbeeld behoren
tot de hoogste ter wereld in bepaalde lidstaten en tot de laagste ter
wereld in andere lidstaten. De cijfers verhouden zich van 1 tot 12. De
maatregelen die regeringen en maatschappelijke organisaties zoals
patiëntengroepen en ondernemingen nemen, spelen in op hun specifieke
behoeften, maar kunnen ook anderen aanmoedigen en stimuleren om
maatregelen te nemen.
Geestelijke gezondheid in Europa - de feiten
Depressie is één van de ernstigste en meest voorkomende
geestesziekten. Volgens gegevens van EU-lidstaten uit West- en
Zuid-Europa maakt 9% van de volwassen Europese mannen en 17% van de
volwassen Europese vrouwen ooit een zware depressie door. De gevolgen
voor de levenskwaliteit kunnen vergelijkbaar zijn met die van een
ernstige lichamelijke ziekte zoals een zware beroerte.
Zelfmoord is een belangrijke oorzaak van vroegtijdige dood in Europa:
het aantal doden door zelfmoord bedroeg in 2006 58 000, wat meer is
dan de 50 000 doden bij verkeersongevallen in dat jaar. 90% van de
zelfmoorden wordt met geestesziekten in verband gebracht.
De economische kostprijs van depressies in de EU werd in 2004 geraamd
op 235 euro per inwoner of 118 miljard euro voor de EU-25 plus de
EVA-landen. De directe kosten voor de gezondheidszorg in de lidstaten
zijn hoog en zorgen steeds meer voor problemen, maar het grootste deel
van de kosten, namelijk 65%, doet zich buiten de gezondheidssector
voor en wordt veroorzaakt door absenteïsme op het werk,
werkongeschiktheid en vervroegde uittreding in de EU.
Naar schatting 50% van de geestesziekten ontstaat reeds tijdens de
adolescentie. Daarom moeten organisaties die met jongeren werken over
de nodige middelen beschikken om de symptomen te herkennen en snel te
reageren.
Gezien onze vergrijzende samenleving moet er rekening mee worden
gehouden dat het aantal geestesziekten bij de oudere bevolking zal
toenemen, zowel wat leeftijdgerelateerde geestesziekten zoals dementie
als wat depressie ingevolge een verminderde sociale ondersteuning
betreft.
Achtergrond
De conferentie en het pact zijn een follow-up van de raadpleging over
het groenboek over geestelijke gezondheid, dat de Commissie in het
najaar van 2005 heeft gepresenteerd. Uit de meer dan 230 schriftelijke
bijdragen, waaronder een resolutie van het Europees Parlement, en een
aantal raadplegingsvergaderingen bleek grote steun voor meer
inspanningen vanwege de EU om de zichtbaarheid van geestelijke
gezondheid als prioriteit te vergroten en kansen te creëren voor
uitwisseling en samenwerking om de gemeenschappelijke uitdagingen op
het gebied van de geestelijke gezondheid aan te pakken.
Dit is website van de conferentie over geestelijke gezondheid, waar u
ook links vindt naar de tekst van het pact en de consensusdocumenten:
http://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/mental/mental_he
alth_en.htm
European Union