Ministerraad
Kabinet garandeert langdurige zorg voor meest kwetsbaren
Persbericht | 13-06-2008
De AWBZ, de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (voor de langdurige
zorg), zal zich meer toespitsen op de meest kwetsbaren in de
samenleving. Bovendien moet de AWBZ meer gericht zijn op de specifieke
wensen van de cliënt. Dit staat in de kabinetsreactie op het
SER-advies over de toekomst van de AWBZ. De ministerraad heeft op
voorstel van staatssecretaris Bussemaker van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport ingestemd met toezending aan de Tweede Kamer van deze
kabinetsreactie.
De AWBZ moet volgens het SER-advies de komende jaren fors worden
verbeterd om de kwaliteit van de zorg te verhogen, de kosten
beheersbaar te maken en het financiële draagvlak te garanderen. Ook in
andere adviezen is de conclusie getrokken dat de AWBZ in zijn huidige
vorm in de toekomst niet langer de zorg voor de meest kwetsbaren kan
zeker stellen. Het kabinet acht het van belang dat de solidariteit om
met z'n allen voor de AWBZ te betalen, ook in de toekomst behouden
blijft. Iemand met een modaal inkomen betaalt nu al 320 euro per maand
premie.
Het kabinet investeert in deze kabinetsperiode in totaal 2,5 miljard
euro extra voor de groei in de AWBZ. Dat neemt niet weg dat het
kabinet ook maatregelen moet nemen, om de geraamde uitgavenstijging
bij met name de PGB's (persoonsgebonden budgetten) te dempen. Hiervoor
worden maatregelen genomen en dit levert in totaal een besparing op
van in totaal 800 miljoen euro in 2010.
Het kabinet spitst de AWBZ in de toekomst toe op de volgende
doelstellingen:
1. Versterk de positie van de cliënt. Cliënten moeten invloed kunnen
uitoefenen op de verleende zorg. Met de persoonvolgende
financiering (de zorgzwaartepakketten) zal met ingang van 2009 het
geld de cliënt naar de instelling van zijn keuze volgen en wordt
het geld niet langer verdeeld naar het aantal bedden van een
instelling. In 2010 wordt de zorg na ziekenhuisopname van de AWBZ
naar de Zorgverzekeringswet (ZVW) overgeheveld. Een voorbeeld
hiervan is de nazorg voor iemand die een nieuwe heup heeft
gekregen. Deze zorg wordt dan niet langer vanuit de AWBZ vergoed,
maar vanuit de ZVW. Hierdoor sluit de ziekenhuiszorg beter aan op
de zorg thuis.
2. Bevorder keuzevrijheid en diversiteit in wonen: Cliënten moeten
zelf kunnen kiezen hoe zij willen wonen. Zo kunnen mensen ervoor
kiezen om de woonkosten zelf te betalen voor een woning van hun
voorkeur, met als voorwaarde dat de zorg wel doelmatig geleverd
kan worden. Het kabinet streeft ernaar dat dit vanaf 2010 mogelijk
wordt voor mensen met een lichamelijke beperking, met een
lichamelijke of zintuiglijke handicap. Het bouwregime wordt vanaf
1 januari 2009 afgeschaft: dit betekent een forse vermindering van
de bureaucratie, omdat geen bouwvergunningen meer nodig zijn.
3. Verbeter de kwaliteit van zorg, bevorder innovatie. Voor de cliënt
moet vergelijkbare kwaliteitsinformatie zichtbaar zijn. Deze zomer
komen kwaliteitsindicatoren voor verpleging, verzorging en
thuiszorg op de website http://www.kiesbeter.nl/ en kunnen
cliënten beter kiezen.
4. Bestendig solidariteit en financiële houdbaarheid. De aanspraken
vanuit de AWBZ moeten helder worden gedefinieerd, want de
aanspraken in de AWBZ zijn nu te ruim geformuleerd. Zo moet
onbedoeld gebruik van de AWBZ zoveel mogelijk worden
teruggedrongen. Hiervoor worden pakketmaatregelen genomen, met
name bij de ondersteunende begeleiding.
5. Verminder bureaucratie door de zorg weer terug te geven aan de
werknemers. De indicatiestelling moet eenvoudiger en dichter bij
de cliënt. Er lopen al enkele pilots, waarbij onder andere
huisartsen en wijkverpleegkundigen de indicatie stellen. De
regionale zorgkantoren blijven tot 2012 de AWBZ uitvoeren, maar
met meer publieke sturing. Bij zorginkoop moeten ze veel meer
eisen stellen aan de kwaliteit van zorg.
De AWBZ is sinds haar oprichting in 1968 onbedoeld gegroeid en biedt
nu te ruime aanspraken. Zo is sinds 2003 de ondersteunende begeleiding
(boodschappendiensten, huiswerkbegeleiding, begeleiding naar de
sportclub, etc.) enorm gegroeid, bij ouderen, maar met name bij de
jeugd. Van alle PGB-houders heeft inmiddels 76 procent een indicatie
voor ondersteunende begeleiding. Hiervan is 42 procent onder de 18
jaar. Bij de meeste jongeren gaat het om autisme en bij bijna een
kwart gaat het om ADHD. Omdat de uitgaven zo sterk zijn gestegen,
voornamelijk bij de PGB's en de indicatie ondersteunende begeleiding
bij de jeugd, neemt het kabinet ook maatregelen om de houdbaarheid van
de langdurige zorg voor de meest kwetsbaren te waarborgen:
* Ondersteunende en activerende begeleiding worden omgevormd tot één
functie begeleiding. De aanspraak op begeleiding wordt beperkt. Nu
heeft men recht op deze begeleiding in geval van "participatie" in
de samenleving of als de "zelfredzaamheid" in het geding is.
Begeleiding wordt vanaf 1 januari 2009 beperkt tot
zelfredzaamheid: iemand krijgt alleen begeleiding als het risico
dreigt dat iemand verwaarloost zonder deze begeleiding. De functie
begeleiding blijft uitsluitend bestaan voor zware gevallen en voor
mensen met beperkingen die zelfstandig wonen (om opname te
voorkomen).
* De grondslag psychosociaal verdwijnt uit de AWBZ. In 2008 is al
besloten dat mensen met psychosociale problemen geen ondersteunde
begeleiding meer vergoed krijgen via de AWBZ. Deze groep bestaat
voor een groot deel uit dak- en thuislozen. Gemeenten bieden deze
groep hulp in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning.
Gemeenten zullen worden gecompenseerd voor opvang en integratie
van deze groep.
* Invoeren van een eigen bijdrage voor alle AWBZ-functies. Dus ook
voor begeleiding. Daarvoor gold tot nu toe geen eigen bijdrage,
terwijl voor andere functies al wel een eigen bijdrage geldt
(zoals verpleging en verzorging).
* Beperken gebruik AWBZ door jongeren met een licht verstandelijke
handicap (LVG'ers).De indicatiestelling door bureaus jeugdzorg en
het CIZ moet eenduidig worden om ongewenste instroom in de AWBZ en
de jeugdzorg tegen te gaan. Met ingang van 1 januari 2009 moet er
een nieuw indicatieprotocol zijn voor LVG'ers.
Het kabinet doet nog onderzoek naar de effecten van het aanscherpen
van de AWBZ aanspraken op begeleiding in relatie tot andere
voorzieningen (onderwijs, jeugdzorg) en de resultaten worden
meegenomen in de begroting van 2009