ChristenUnie
Bijdrage debat rond gang van zaken brief PGD
Bijdrage debat rond gang van zaken brief PGD
donderdag 05 juni 2008 16:23
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Voorzitter. Waar was de heer Rutte vorig jaar november, toen de brief
aan de orde was aan de inhoud waarvan hij nu zo veel waarde lijkt te
hechten dat hij daar graag het inhoudelijke debat over voert?
De heer Rutte (VVD):
Toen was onze woordvoerster ziek, mevrouw. Dat kan gebeuren.
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Maar u staat hier toch? Als u als fractie heel veel waarde hecht aan
wat er in deze brief staat, waar was u dan vorig jaar?
De heer Rutte (VVD):
Ik herhaal dat onze woordvoerster toen ziek was. Er lag een brief en
er lag een voorstel van de staatssecretaris dat ons beviel,
namelijk om op grond van de eerdere brief van mevrouw Ross-van Dorp
over te gaan tot het bijeenbrengen van een groep deskundigen die
advies zou uitbrengen. Dat beviel ons. Vervolgens was onze
woordvoerster ziek. Dat kan gebeuren. Het voorstel van het kabinet
beviel ons en dus hadden wij goed vertrouwen in de afloop van het
debat. De afloop was ook goed, want er is groen licht gegeven om die
club aan het werk te zetten.
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Dan bent u voorbarig door nu conclusies te trekken, terwijl er vandaag
geen inhoudelijk te bespreken brief voorligt. De bal ligt bij het
kabinet. Daar is het wachten op.
De heer Rutte (VVD):
Mevrouw Wiegman, ik heb hier een brief van deze staatssecretaris aan
de Tweede Kamer. Die brief mag dan zijn ingetrokken, maar de PTT heeft
hem gewoon bij mij bezorgd. Die brief staat voor mij vandaag gewoon
ter discussie. Gaat u zich alstublieft niet verschuilen achter de
chaos die uw partij in deze coalitie heeft veroorzaakt.
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Ik constateer dat de heer Rutte over een brief spreekt die vandaag
niet voorligt aan de Kamer en dus geen onderdeel kan zijn van de
behandeling alhier.
De heer Rutte (VVD):
Mevrouw Wiegman, dan bent u ziende blind, want die brief ligt gewoon
op tafel. Iedereen kan hem lezen. U bent de enige die blijkbaar
ontkent dat de brief hier vandaag ligt.
De voorzitter:
U vervolgt uw betoog.
De heer Rutte (VVD):
Voorzitter. Bij de totstandkoming van dit kabinet in 2007 is op
aandringen van de ChristenUnie afgesproken dat er geen verruiming van
de regels op medisch-ethisch gebied zou plaatsvinden. De bestaande
wet- en regelgeving werd als vaststaand gegeven beschouwd. Ik trek dan
ook de volgende twee conclusies. Ten eerste concludeer ik dat het
planningsbesluit uit 2003 nog steeds als wettelijk kader geldt en dus
door alle regeringspartijen als zodanig wordt geaccepteerd, mevrouw
Wiegman. Ten tweede concludeer ik dat embryoselectie van het kankergen
zoals het academisch ziekenhuis Maastricht gaat doen, onder dat
planningsbesluit en daarmee binnen de bestaande wet- en regelgeving
valt. Over welk probleem moet het kabinet nu praten? Dat vraag ik aan
het kabinet, maar ook aan de ChristenUnie. Wij hebben een zeer
opgewonden vicepremier Rouvoet gezien en de ChristenUnie het woord
onacceptabel horen gebruiken. Wij hebben de ChristenUnie en de Partij
van de Arbeid het woord principekwestie horen bezigen. Wij hebben de
drie coalitiepartijen al meerdere keren met elkaar zien praten om de
boel te sussen, te depolitiseren en goede wil te kweken om eruit te
komen. Ik herhaal alleen mijn vraag: waar uit te komen?
Embryoselectie van het kankergen valt binnen de kaders van de wet --
dat is een feit -- en daarmee binnen het regeerakkoord. Daar ga ik
verder gelukkig niet over. Wat is nu het politieke probleem dat
vandaag op tafel ligt?
Mocht de ChristenUnie voet bij stuk houden en de embryoselectie van
het kankergen via een kabinetsbesluit alsnog willen tegenhouden, is
dat in strijd met het regeerakkoord. Erger is nog dat het gevolg ervan
zou zijn dat Nederlandse vrouwen met het borstkankergen hun toevlucht
in België moeten zoeken om hun kinderwens te laten vervullen of over
moeten gaan tot abortus, wat vele malen ingrijpender is dan
embryoselectie. Dat kan toch niet de bedoeling van de ChristenUnie
zijn?
Wij hebben het vandaag over levensbedreigende ziektes, over leven en
dood, over vermijdbaar lijden. Ik kom dan ook tot de volgende
conclusies.
Ten eerste: het kabinet heeft de afgelopen weken een hoop
onduidelijkheid geschapen over embryoselectie. Het is onbestaanbaar
dat vrouwen met het borstkankergen nog langer aan het lijntje worden
gehouden. Dat is slecht voor het aanzien van de politiek. Het kabinet
moet dan ook duidelijkheid scheppen voor deze vrouwen en morgen in de
ministerraad de knoop doorhakken. Dat kan door de goede brief van
staatssecretaris Bussemaker alsnog als kabinetsstandpunt naar de Kamer
te sturen. Ik overweeg in tweede termijn een motie in te dienen om dit
via de Kamer af te dwingen.
Ten tweede: deze wanvertoning van het kabinet kent politiek alleen
maar verliezers. Vicepremier Rouvoet en zijn partij hebben zich in een
eerste reactie zo onfatsoenlijk opgesteld, dat de ChristenUnie of
flink door de pomp zal moeten of het kabinet moet laten vallen.
Ten derde: de oorverdovende stilte van het CDA is opvallend. Heeft het
CDA geen mening over dit belangrijke en ingrijpende onderwerp? Ik heb
de heer Ormel, die ik zeer respecteer, op televisie gezien, maar ik
heb hem niets horen zeggen. Hopelijk horen wij en de vrouwen om wie
het gaat vandaag wel waar de grootste regeringspartij voor staat.
Voorzitter. Ik las in de Volkskrant de volgende woorden van mevrouw
Wiegman van de ChristenUnie. Ik citeer: "Gezondheid is belangrijk,
maar moet niet overgewaardeerd worden. De kwaliteit van leven hangt
niet enkel van gezondheid af." Deze woorden, mevrouw Wiegman, raakten
mij diep. Dat zal voor eenieder gelden die familie of dierbaren aan
een ongeneeslijke ziekte heeft verloren. Wie, mevrouw Wiegman, is de
ChristenUnie om een dergelijk moreel oordeel over de kwaliteit van
leven en gezondheid op te willen leggen aan de rest van Nederland? Wie
is de ChristenUnie om vrouwen met borstkanker te laten leven met het
zwaard van Damokles boven het hoofd?
Daarom, kabinet: geef snel duidelijkheid. Hopelijk heeft de vrouw uit
het begin van mijn betoog morgen nog steeds reden om de
staatssecretaris te zoenen.
Mevrouw Halsema (GroenLinks):
Voorzitter. Het is niet de eerste keer dat kabinetsleden ruziënd,
rollebollend over straat gaan, maar deze keer was ik meer getroffen
door het amateurisme waarmee dat gepaard ging. Dat komt, omdat het
onderwerp zo pijnlijk is. Dat had wel met enige discretie gepaard
mogen gaan. Wij hebben het hier namelijk over een ernstige en ook
intieme ziekte die raakt aan de vrouwelijke voortplantingsorganen. Ik
voel mij diep gegeneerd als een ethicus, gelieerd aan de ChristenUnie,
op televisie uitlegt dat er met borst- en eierstokkanker goed valt te
leven en als ik mevrouw Wiegman vervolgens in een interview hoor
zeggen dat gezondheid niet overgewaardeerd moet worden. Ik voel mij
dan echt gegeneerd. Het enige wat ik de staatssecretaris eventueel een
beetje kwalijk zou kunnen nemen, is dat zij dit gedoe niet heeft
kunnen voorkomen, want dat zou fijn geweest zijn. Ik tegen er direct
bij aan, want ik heb er wat over na lopen denken, dat ik, denk ik,
hetzelfde had gehandeld als de staatssecretaris. Ik ben er de
afgelopen weken op geen enkel moment van overtuigd geraakt dat hier
sprake is van een ethische breuk en niet van een nuanceverschuiving.
Want de brief gaat nog steeds uit van een verhoogd individueel risico
op een ernstige genetische ziekte. De ChristenUnie heeft mij er dan
ook op geen enkele manier van weten te overtuigen dat het hier om een
principekwestie gaat, allereerst niet vanwege de aard van de
verschuiving, die klein is en blijft binnen het bestek van het
planningsbesluit en de eerder ingezette lijn van het kabinet, maar ook
en dat is nog niet door anderen aan de orde gesteld, vanwege de eigen
opstelling van de ChristenUnie tot dusverre. Laten wij de bal maar
eens terugkaatsen. Als de kwestie echt zo belangrijk is, waarom heeft
de ChristenUnie die dan niet in het regeerakkoord opgenomen? Waarom
abortus, ook van deze vrouwen, wel accepteren, natuurlijk morrend,
omdat het niet de eigen keuze is, en dit niet? Waarom abortus en de
bestaande wetgeving op dat punt, waarbij het uiteindelijk gaat om de
vernietiging van foetussen, omwille van een coalitieakkoord
accepteren, en dit, waarbij om het embryo's en een geobjectiveerde
zeer ernstige ziekte gaat, zo principieel noemen dat het een
kabinetscrisis waard is? Ik begrijp dat niet en ik heb daar ook grote
problemen mee.
Bij de kabinetsconflicten van de afgelopen tijd gaat het eigenlijk
meestal hetzelfde. Het ontstaat ergens. De PvdA komt vervolgens in het
brandpunt van het conflict te staan en het CDA is stil en denkt: Het
zal mijn tijd wel duren, even kijken wat de peilingen doen. Wouter Bos
zei een paar dagen geleden op televisie dat de ChristenUnie geen
monopolie heeft op principe en geweten. Ik was dat van harte met hem
eens. Ik vond dat een buitengewoon moedige en verstandige uitspraak.
Ik begrijp dat er nu opnieuw vergaderd gaat worden. Men moet nadenken
en tot een nieuwe opstelling komen. Ik zou een oproep willen doen. De
kwestie staat niet in het regeerakkoord. De ChristenUnie heeft bij het
bewuste overleg, waarbij mijn fractie inderdaad niet aanwezig was, als
enige eis aan de staatssecretaris gesteld dat het binnen de kaders van
de Beleidsbrief ethiek moest blijven. Die heb ik er nog eens op
nageslagen. Het blijft keurig binnen de kaders van de Beleidsbrief
ethiek. De staatssecretaris had op basis van die opmerkingen van de
ChristenUnie vorig jaar november erop mogen vertrouwen dat zij juist
handelde, want de ChristenUnie heeft haar niet gewaarschuwd dat dit
niet kon. De kwestie is dus niet opgenomen in het regeerakkoord en het
gaat hier om medische ethiek. Mijn oproep aan CDA, PvdA en
ChristenUnie is om dit te respecteren als een vrije kwestie, want dat
behoort het te zijn, en geen gebondenheid te erkennen aan afspraken
die nog worden gemaakt in de regering. Ik zou daar graag in eerste
termijn duidelijkheid over willen hebben van CDA en PvdA.
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Ik wil een kleine aanvulling maken. Mevrouw Halsema verwijst naar een
verslag, waarin zeer summier is opgenomen wat er gezegd is. Ik kan
haar verzekeren dat er meer gezegd is dan de vier regels die er staan.
Mevrouw Halsema (GroenLinks):
Mevrouw Wiegman had moeten aandringen op correctie van het verslag als
dit voor haar zo belangrijk was. Dan is het verslag namelijk foutief.
In het verslag zegt zij de staatssecretaris alleen maar dat zij moet
blijven binnen de Beleidsbrief ethiek, die zij volledig goedgekeurd
heeft tijdens een overleg waarbij ik aanwezig was. In deze
beleidsbrief staat over embryoselectie niets waaraan zij aanstoot zou
kunnen nemen.
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Met dit type verslagen is er geen sprake van dat er iets gecorrigeerd
zou moeten worden. Deze verslagen hebben de vorm van een samenvattend
verslag en niet van een stenografisch verslag. Die opmerking wilde ik
even gemaakt hebben. Er is tijdens die vergadering meer gezegd.
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Voorzitter. Aan het eind van dit debat wil ik graag een streep zetten
onder de discussie die is ontstaan over het versturen van de brief. Ik
dank het kabinet voor de uitleg over het versturen van deze brief.
Het kabinet bevestigt dat het om een vraagstuk gaat dat een
zorgvuldige behandeling vergt. Wij wachten de uitkomst af en gaan
graag het inhoudelijke debat aan. De standpunten van de fractie van de
ChristenUnie en de uitgangspunten die zij hanteert, zijn en blijven
helder. Ook vandaag is daarover geen onduidelijkheid ontstaan. Vanuit
die uitgangspunten zullen wij straks het debat voeren.
Mevrouw Agema (PVV):
Ik heb toch nog een vraag. Het is een principiële kwestie voor de
fractie van de ChristenUnie. Zij is tegen embryoselectie en wil het
het liefst helemaal terugdraaien. In de huidige situatie gaan
ouderparen naar Maastricht om zich daar aan te melden. Wat mij
betreft, is dat een mooie zaak, maar wat de fractie van de
ChristenUnie betreft niet. Wat gaat zij tegen de huidige situatie
ondernemen?
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Ik heb gezegd dat ik op dit moment niets onderneem. De bal ligt bij
het kabinet. Mevrouw Agema doet alsof de bal bij de fractie van de
ChristenUnie ligt, maar de bal ligt bij het kabinet. Ik ben mij bewust
van de wettelijke mogelijkheden die er nu zijn, maar het inhoudelijke
debat over de verdere gang van zaken zal straks worden gevoerd naar
aanleiding van de kabinetsbrief.
Mevrouw Agema (PVV):
Voorzitter, daar kunt u toch nooit mee akkoord gaan? Nooit! Het is de
principiële kwestie van de fractie van de ChristenUnie. Door haar
standpunt is het debat zo opgezweept. Laat u dat zo doorgaan?
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Volgens mij is het debat niet opgezweept door mij. Het debat is
ontstaan na verzending van de brief, die nu is hernomen. Dat is het
punt waarover wij het vandaag hebben.