Belang asielzoekerskinderen onderbelicht in procedures
Datum: 05 juni 2008
Kinderen uit asielzoekersgezinnen in Nederland ervaren vaak zeer veel
emotionele problemen. In de asielprocedures zelf spelen de kinderen
echter geen rol van betekenis. Dat concluderen dr. mr. Margrite
Kalverboer en drs. Elianne Zijlstra van de vakgroep Orthopedagogiek
van de Rijksuniversiteit Groningen. In opdracht van Stichting
Kinderpostzegels Nederland en het Ministerie van Justitie onderzochten
zij de situatie van kinderen die te maken krijgen met het
vreemdelingenrecht. Kernbepalingen uit het Kinderrechtenverdrag worden
volgens de onderzoekers stelselmatig geschonden. Orthopedagogische
rapportages blijken echter in gunstige zin bij te dragen aan de
besluitvorming.
Het leven in de asielzoekerscentra maakt opvoeden moeilijk. De
leefruimtes zijn zeer klein. Zowel kinderen als ouders ervaren een
groot gebrek aan privacy. Even ontsnappen aan de stress is echter
lastig, want bezigheden ter afleiding zijn er amper. Een
activiteitenprogramma of naschoolse opvang ontbreken.
Weinig ondersteuning
Een factor die de zaak verergert, is dat veel ouders kampen met zeer
ernstige emotionele of psychiatrische problemen, veroorzaakt door
traumatische gebeurtenissen uit het verleden. Als de ouders
tekortschieten in de opvoeding, rust de zorg voor het gezin op de
schouders van de oudste kinderen. De school biedt bij dit alles weinig
ondersteuning, want daar is men vaak niet goed op de hoogte van de
dagelijkse problemen van de kinderen.
Ernstige gevolgen
Uit het orthopedagogisch onderzoek blijkt dat veel kinderen somber
zijn, sommigen zijn zelfs zeer angstig. Zowel jongens als meisjes
worden overbelast en laten teruggetrokken gedrag zien. Op termijn kan
dit ernstige gevolgen hebben, waarschuwen de onderzoekers. De
emotionele problemen kunnen later leiden tot depressiviteit.
Geen rol in procedures
De belangen van kinderen staan echter niet voorop bij besluiten,
bijvoorbeeld tot overplaatsing. `Ook in de verdere asielprocedures
spelen de kinderen een zeer ondergeschikte rol' zegt Margrite
Kalverboer. `Als de advocaat hun situatie niet actief in de juridische
procedure belicht, wordt deze niet meegewogen bij het asielbesluit.'
De IND en de rechtbank toetsen bij gezinnen met kinderen niet
ambtshalve aan het Kinderrechtenverdrag.
Rapportages
Omdat de procedures ook onder de huidige vreemdelingenwet nog steeds
zeer lang duren, wordt de ontwikkeling van kinderen geschaad. De
onderzoekers wijzen erop dat de gezinnen die niet onder de
pardon-regeling vallen al weer zeven jaar in Nederland zijn. De
onderzoekers adviseren om orthopedagogische rapportages op te stellen.
In het kader van het onderzoek is dat in vijftig gevallen gebeurd.
Herhaalde aanvragen werden op één na opnieuw in procedure genomen. Bij
positieve uitspraken werden de argumenten uit de rapportages expliciet
genoemd.
Onderzoeksrapport
De vakgroep Orthopedagogiek van de Rijksuniversiteit Groningen
verricht vanaf 2004 onderzoek naar de situatie van kinderen uit
gezinnen die te maken krijgen met het vreemdelingenrecht. Het
onderzoek dat vandaag verschijnt, bestrijkt de periode 2006-2008.
Vijftig gezinnen en 115 kinderen zijn in dit onderzoek betrokken. Het
rapport is te downloaden op: www.rug.nl/pedok/nieuws/orthopedagogiek
Meer informatie
Mw. dr. mr. M. Kalverboer, tel.: 050-363 6571, e-mail:
m.e.kalverboer@rug.nl
Rijksuniversiteit Groningen