Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Inhoud pagina: Vernieuwing rijksdienst komt op gang
30 mei 2008
De uitvoering van de plannen voor een kleinere en betere rijksoverheid
verloopt over het algemeen naar wens. Vooral op het gebied van
bedrijfsvoering en ondersteuning komt een betere samenwerking snel van
de grond. Bij de uitvoeringsorganisaties is er sprake van veel
innovatie. Uit klanttevredenheidsonderzoeken blijkt ook dat
uitvoeringsorganisaties over het algemeen heel behoorlijk scoren. Op
het gebied van beleidsontwikkeling zijn er verbeteringen, bijvoorbeeld
door meer te werken in programma's en projecten, maar daar ligt de
verkokering nog steeds op de loer.
In 2007 (dat nog geen afslankingsjaar was) is het personeelsbestand
van het Rijk weliswaar licht gegroeid, maar die groei was grotendeels
voorzien en zat vooral in de uitvoerende functies. In het beleidsdeel
is sprake van een daling. Dat zijn de hoofdlijnen van de eerste
Voortgangsrapportage van het Programma Vernieuwing Rijksdienst, die
het kabinet heeft vastgesteld. Minister Ter Horst van Binnenlandse
zaken en Koninkrijksrelaties zal de rapportage naar de Eerste en
Tweede Kamer sturen. Ook heeft het kabinet besluiten genomen over
extra investeringen voor een kleinere en betere Rijksdienst; in het
coalitieakkoord was daarvoor 500 miljoen euro gereserveerd
(2008-2011).
Vooral op het gebied van bedrijfsvoering worden goede vorderingen
gemaakt. Het Directoraat Generaal Organisatie Bedrijfsvoering Rijk is
opgericht, de DG is benoemd en de verdere bemensing daarvan is in
volle gang. Dit DG stelt kaders voor onder meer personeel en
organisatie, ICT, inkoop en huisvesting. Er wordt gewerkt aan de
zogenaamde rijkswerkplek, de standaard voor het kantoor met toebehoren
van de rijksambtenaar. In de Werkmaatschappij, een shared service
organisatie voor het rijk, zijn inmiddels veel rijksbrede diensten
ondergebracht. Het gaat bijvoorbeeld om Expertisecentra op het gebied
van arbeidsrecht, gezondheid en bedrijfsmaatschappelijk werk, een
detacherings- en uitzendbureau en post- en koeriersdiensten. Op het
gebied van communicatie, audit, juridische en financiële functie lopen
ambitieuze projecten die binnenkort resultaten opleveren. Voorbeelden
daarvan zijn het nieuwe Rijkslogo en de oprichting van één
Rijksauditdienst.
De beleidssector is weliswaar kwantitatief maar een klein deel van de
rijksdienst, maar wel een belangrijk en beeldbepalend deel. Er is
sprake van een aantal verbeteringen, bijvoorbeeld door meer te werken
met (al dan niet interdepartementale) projecten en programma's.
Tegelijkertijd is het nodig kritisch te blijven als het gaat om te
arbeidsintensieve coördinatie en ambtelijke en bestuurlijke drukte. De
verkokering ligt vooral in het domein van de beleidsontwikkeling
bovendien nog steeds op de loer. Het aantal wetsontwerpen dat
jarenlang op een stabiel - en hoog - niveau heeft gelegen, heeft de
neiging te dalen. Dat kan duiden op minder beleidsdrukte en minder
regelgeving. De herziening van de adviesfunctie loopt vertraging op
omdat de Eerste en Tweede Kamer daarover eerst een uitgebreide notitie
willen ontvangen.
In de hoek van de inspecties is eveneens sprake van gemengde
ontwikkelingen. Om de voornemens uit de nota te realiseren is een
Programma Vernieuwing Toezicht opgesteld dat door de Tweede Kamer goed
is ontvangen en dat de basis biedt voor een geheel nieuwe wijze van
inspecteren: beter met minder mensen. Bij een aantal specifieke
inspecties bestaat druk om de omvang te laten toenemen, een groei die
haaks staat op de voornemens in het programma en overigens ook haaks
staat op eerder door de Tweede Kamer aangenomen moties.
Wat het kwantitatieve beeld betreft is te zien dat een aantal
uitvoerende diensten bij het Rijk in 2007 is gegroeid, terwijl de
beleidsonderdelen (en enkele uitvoeringsdiensten) van de ministeries
in omvang afnamen. De groei vindt vooral plaats op de plekken waar de
rijksdienst ook mocht groeien, namelijk de Belastingdienst, de Dienst
Justitiële Inrichtingen, de KLPD en de AIVD. De groei van de
staf/ondersteuning verdient, gezien het feit dat op deze kolom de
grootste taakstelling rust, aandacht. Er was rekening gehouden met een
omvang van de rijksdienst van 180.008 fte. Dit is de feitelijke
bezetting ultimo 2006 en de toegestane vacatureruimte ( te weten 5.418
fte). De feitelijke bezetting ultimo 2007 bedroeg 175.541 fte. Dat is
weliswaar iets meer dan het jaar daarvoor, maar dus aanzienlijk minder
dan de toegestane omvang van in totaal 180.008 fte. Conclusie is dan
ook dat op hoofdlijnen sprake is van een ontwikkeling volgens plan.
Van de in het coalitieakkoord gereserveerde 500 miljoen euro
(2008-2011) is 120 miljoen euro gereserveerd voor de uitvoering van
een sociaal beleidskader. Na toevoeging van een extra bedrag resteert
een bedrag van 418 miljoen euro voor investeringen in innovatieve
projecten die bijdragen aan een kleinere en betere overheid en zonder
extra financiering niet van de grond zouden komen. Dit bedrag is
verdeeld in twee tranches, waarvan de eerste nu wordt toegekend; de
tweede start in het voorjaar van 2009. Tot nu toe is voor een vijftal
projecten een bijdrage toegekend (bij elkaar voor bijna 50 miljoen
euro). Bijna de helft van dat bedrag is bestemd voor ondersteuning bij
samenwerking tussen de inspecties, zoals het creëren van één
inspectieloket; dit moet leiden tot lastenvermindering voor bedrijven.
12 miljoen euro gaat naar de vorming van de gemeenschappelijke
auditdienst. Kleinere bedragen worden uitgetrokken voor onder meer de
rijkspas en invoering het rijksbrede logo/huisstijl.
Naar boven
---
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties