SGP
27 - 05 - 08 | SGP niet voor raadplegend referendum
De SGP zal geen steun geven aan de initiatiefwet die een raadplegend
referendum mogelijk moet maken over de nieuwe Europese 'Grondwet'. Een
niet-bindend, raadgevend referendum is een gedrocht. Het staat haaks
op onze grondwettelijke en parlementaire traditie en draagt bepaald
niet bij aan het verkleinen van de
kloof tussen kiezers en gekozenen.
________________________________________
Wet raadplegend referendum Hervormingsverdrag (31259)
Plenair debat
27 mei 2008
C.G. van der Staaij
Voorzitter,
Aanstaande zondag is het drie jaar geleden dat de Nederlandse
bevolking in de gelegenheid gesteld werd om ja of nee te zeggen tegen
het Europese Verdrag dat er toen lag. Massaal toonde de bevolking
duidelijke afkeuring van het sterk pro-Europees getinte verdrag. De
Nederlandse bevolking wilde niet opnieuw vergaand bevoegdheden
overdragen aan Europa. Velen zien de grootschaligheid en bureaucratie
van Europa als een bedreiging voor Nederland.
De voorstanders van een verdergaande eenwording van Europa hadden mis
gerekend. In het referendum liet de bevolking zien het niet eens te
zijn met de overgrote meerderheid van het parlement. Eerlijk is
eerlijk: diverse partijen lieten zich door dit niet-bindende advies
van de bevolking met de grootst mogelijke tegenzin overtuigen dat zij
verplicht waren hun standpunt te herzien.
De indieners presenteren het referendum â ongeacht of de uitkomst
wordt gevolgd - als de brug over de kloof tussen burger en politiek.
Het referendum moet volgens de indieners dienen als stimulering voor
een breed maatschappelijk debat over Europa. Het lijkt er echter sterk
op dat slechts de aanloop naar het referendum in 2005 een kleine
stimulans was. Daarna is het opmerkelijk stil gebleven. De SGP gelooft
daarom niet zo in het referendum als wondermiddel.
Een niet-bindend, raadplegend referendum is gewoon een gedrocht. Het
niet-bindende advies van de bevolking niet opvolgen, zou door
diezelfde bevolking kunnen worden opgevat als arrogantie van de macht:
âWij vragen uw advies, maar we doen er niets mee.â Het niet-bindende
advies van de bevolking wél opvolgen brengt die fracties in conflict
met het Grondwettelijk verbod van stemmen zonder last.
In de Nederlandse grondwettelijke en parlementaire traditie is
wetgeving inclusief het goedkeuren van verdragen een zaak die
exclusief toebehoort aan de samenwerking tussen regering en parlement.
De SGP-fractie wil dat graag zo houden. Niet alleen vanuit een
praktisch motief, omdat het onmogelijk is om zorgvuldig vast te
stellen wat de precieze motieven van de bevolking zijn om ja of nee te
zeggen. Het is onmogelijk om de inzet bij hernieuwde onderhandelingen
werkelijk aan te laten sluiten bij wat de bevolking als geheel zou
vinden â een âvolksâmening is sowieso al een utopie. Daar komt nog bij
dat de indieners zelf constateren dat in de samenleving een
achterstand bestaat qua kennis en belangstelling voor de Europese
integratie. Het parlement vraagt dus aan degenen die een achterstand
in kennis zouden hebben, om na een spoedcursus door degenen die raad
vragen, de gevraagde raad te geven.
De SGP wil de parlementaire traditie vooral ook zo houden, omdat zij
een overtuigd voorstander is van de parlementaire, representatieve
democratie. Volksvertegenwoordigers behoren met inachtneming van de
gevoelens die in de samenleving leven zelfstandig tot een weloverwogen
oordeel te komen. Een parlement dat de bevolking eerst om een bindend
oordeel of advies vraagt, voordat zij zelf een oordeel gaat vormen,
geeft er blijk van niet in staat te zijn om de grondwettelijke taak
het gehele Nederlandse volk te vertegenwoordigen, te volbrengen. Een
referendum zoals wij dat hier vandaag behandelen is dus een brevet van
onvermogen.
Als er al gekozen zou worden voor een referendum, dan zou dit in ieder
geval een sluitstuk van een verzwaarde procedure moeten zijn. Het zou
getuigen van respect voor de parlementaire democratie als de indieners
zich van harte zouden scharen achter het wetsvoorstel van de SGP over
de tweederden meerderheid bij wijzigingen van Europese verdragen. Op
die manier zou de procedure voor toetsing van verdragen aan de
Grondwet sterk verbeteren.
Dat diverse partijen zich verplicht zagen hun standpunt over het
Verdrag als gevolg van het referendum te herzien is een eerlijke zaak,
hoewel Grondwettelijk gezien discutabel. Dat er ook een partij in dit
parlement is, die zich in tweede instantie huiverig toont voor het
oordeel van de bevolking waar deze partij eerst zo aan leek te
hechten, roept veel meer verbazing op. Of je bent voor een referendum
over een Verdrag of je bent er tegen. Het is vreemd om de ene keer de
bevolking te vragen om een advies te geven, terwijl de volgende keer
met een kunstige redenering wordt beargumenteerd dat de bevolking nu
wel bereid zal zijn erin te trappen dat het Europese Verdrag sterk
verbeterd zou zijn. Deze partij zal nog heel wat Arbeid moeten
verrichten om de bevolking te overtuigen.
De SGP deelt de overtuiging van de indieners dat het overgrote deel
van dit Verdrag haar oorsprong vindt in het Grondwettelijk verdrag.
Daarvoor hoef je alleen maar even te luisteren naar de verdediging van
het herziene Verdrag door de regering van andere lidstaten van de
Europese Unie. Wie dat doet, is er al snel van overtuigd dat de
Nederlandse regering optisch gezien dingen heeft bereikt, maar dat het
Europese bouwwerk verder in stand gebleven is. Ook het advies van de
Raad van State geeft hierover steun. Daarover zullen we volgende week
nog met elkaar in debat gaan.
De SGP is blij dat de indieners met de wijziging van de considerans
duidelijker maken dat hun wetsvoorstel geen structurele
referendumvoorziening is. De SGP gunt de indieners graag de ervaring
van âextra verbondenheid met de uitslag van het referendumâ. Toch
lijkt het er in de toelichting op het wetsvoorstel verdacht veel op
dat de indieners eigenlijk van mening zijn dat er bij ingrijpende
verdragswijzigingen altijd een referendum plaats moet vinden. Kunnen
zij nog eens duidelijk uitleggen waarom dit wetsvoorstel toch slechts
incidenteel is? Wat maakt dit Verdrag in hun ogen anders dan allerlei
andere verdragen? Vinden zij dat een eventuele opeenvolging van
incidentele wetsvoorstellen om een referendum te organiseren ongewenst
is?
Het verdient complimenten dat het initiatiefwetsvoorstel dat we
vandaag behandelen in nauwe samenwerking tussen voor- en tegenstanders
van het Verdrag van Lissabon tot stand is gekomen. Het moet voor de
indieners een bijzonder genoegen zijn dat zij met hun gezamenlijke
wetsvoorstel als middel het gemeenschappelijke doel beogen om met hulp
van de bevolking het standpunt over het Verdrag van collega-indieners
met krachtige hand de kop in te drukken.
De SGP laat zich daarvoor niet lenen.
SGP niet voor raadplegend referendum