Rijksdienst voor archeologie, cultuurlandschap en monumenten
Archeologen onderzoeken prehistorisch grafveld en cultusplaats in Lomm
28 mei 2008
Archeologen leggen momenteel de laatste hand aan het opgraven van een
zeer bijzondere vindplaats bij Lomm, gemeente Arcen en Velden. Het
gaat om een grafveld en een cultusplaats uit de ijzertijd (circa 800 -
12 v. Chr.) op een steenworp afstand van de Maas. In het kader van het
project Zandmaas van De Maaswerken is in 2006 een begin gemaakt met de
aanleg van een hoogwatergeul bij Lomm. Deze geul moet de Maas in
tijden van hoogwater meer ruimte geven. Voordat met het afgraven van
zand en grind wordt begonnen, verrichten archeologen onderzoek in het
gebied.
Gebied van zeer hoge archeologische waarde
In 1999 en 2003 was al archeologisch vooronderzoek in Lomm uitgevoerd,
waaruit bleek dat vooral in de ijzertijd mensen in het gebied woonden.
Maar ook kwamen archeologische resten en sporen uit de steentijd, de
bronstijd, de Romeinse tijd en de Tweede Wereldoorlog aan het licht.
De Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM)
heeft het gehele plangebied aangemerkt als gebied van zéér hoge
archeologische waarde. Vanwege de omvang van het plangebied (ongeveer
80 hectaren), kunnen nederzettingen, maar ook grafvelden en akkers in
samenhang worden bestudeerd.
Opgraving 2007
In 2007 is in Lomm een gebied van 5,3 hectare opgegraven. Er zijn
talrijke prehistorische grondsporen aangetroffen, waaronder paalsporen
en paalkuilen. Ze markeren de plaatsen waar in de ijzertijd
boerderijen en bijbehorende gebouwtjes hebben gestaan, op de hoogste
delen van het toenmalige rivierlandschap van de Maas. De eerste
graven, bestaande uit crematieresten en houtskool, kwamen al in de
eerste week van de opgraving aan het licht. Later werden ook andere
graven ontdekt en, zeer bijzonder, prehistorische greppels die samen
twee rechthoeken vormen.
De afgelopen weken zijn het grafveld en de greppels volledig
opgegraven. Het grafveld bestaat uit een 50-tal graven en is daarmee
een van de grootste grafvelden uit de late ijzertijd in Nederland. De
graven zijn veelal zonder urnen. Ze bestaan uit kleine clusters van
crematieresten en houtskool die vermoedelijk in een doek of lap zijn
begraven. Ook bijbehorende structuren, zoals kringgreppels en
grafheuvels, ontbreken nagenoeg. Vanwege deze kenmerken worden
grafvelden uit de late ijzertijd tijdens archeologisch veldwerk niet
snel opgemerkt. Grote grafvelden van 20 of meer graven uit deze
periode zijn in Nederland op de vingers van één hand te tellen.
Tot de vondsten van het grafveld behoren een bronzen fibula
(mantelspeld), fragmenten van glazen armbanden en urnen. Enkele
scherven van aardewerk uit de Romeinse tijd wijzen erop dat tot in het
begin van onze jaartelling doden in het grafveld zijn begraven.
De cultusplaats is ouder dan het grafveld en bestaat uit vier greppels
die samen een grote rechthoek van circa 33 x 37 meter vormen.
Daarbinnen ligt een tweede, kleinere rechthoek van circa 7 x 8 meter.
De archeologen denken dat de greppels een terrein afbakenden
waarbinnen in de midden ijzertijd rituele handelingen zijn uitgevoerd.
In de cultusplaats hebben ook enkele kleine houten gebouwtjes en
palenrijen gestaan.
Prehistorische cultusplaatsen zijn in Nederland zeer schaars en nog
maar nauwelijks archeologisch onderzocht. De oevers van de Maas lijken
in dit verband van grote betekenis. Zo is ten noorden van Maastricht
bij Itteren in het kader van het project Grensmaas een mogelijk tweede
cultusplaats uit de ijzertijd ontdekt. Deze plek zal later dit jaar
worden onderzocht.
Betrokken instanties
De opgraving is uitgevoerd door ADC - Archeoprojecten (Amersfoort),
Hazenberg Archeologie (Leiden) en de Rijksdienst voor Archeologie,
Cultuurlandschap en Monumenten (Amersfoort), in nauwe samenwerking met
Delfstoffen Combinatie Maasdal bv. (Heijen).
Op donderdag 29 mei bent u van harte welkom op de persbijeenkomst die
ter plaatse in Lomm wordt georganiseerd.
Tijdstip van 11.00 uur tot 12.00 uur. Adres: Voort 15. Meer
informatie: Angela Simons, tel: 06-13608497.