Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG

Den Haag Ons kenmerk Uw brief van Uw kenmerk 26 mei 2008 DCE/14958 24 april 2008 2070818870

Onderwerp Bijlage(n) Vragen over instandhouding monumentale kerken 1

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het lid Van der Vlies over de instandhouding van monumentale kerken.

De vragen zijn mij toegezonden met uw bovenvermelde brief d.d. 24 april 2008, kenmerk 2070818870.

De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

dr. Ronald H.A. Plasterk

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Rijnstraat 50, Postbus 16375, 2500 BJ Den Haag T +31-70-412 3456 F +31-70-412 3450 W www.minocw.nl

blad 2/4

Vragen van het lid Van der Vlies (SGP) aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over de instandhouding van monumentale kerken. (Ingezonden 24 april 2008)


1.
Bent u bekend met het artikel "Overheid respectloos bij kerken"? 1)

Antwoord
Ja.


2.
Erkent u dat de situatie voor de instandhouding van monumentale kerkgebouwen, kerkorgels en kerkelijk kunstbezit in veel gevallen nijpend is? In welke tegemoetkoming voorziet u voor zulke gevallen?

Antwoord
De restauratieachterstand bij rijksmonumenten in de categorie kerkelijke gebouwen is inmiddels teruggebracht tot minder dan 10% (in absolute zin). Hoewel de doelstelling voor wat betreft de restauratieachterstand in deze categorie monumenten dus gehaald is, is er nog een grote vraag naar middelen voor instandhouding. Om deze reden zijn kerkelijke gebouwen niet uitgesloten van subsidiëring in de regelingen voor de verdeling van de extra gelden voor restauratieachterstanden. Zie voor een nadere toelichting hierop mijn brief over de herstelbehoefte van rijksmonumentale kerken (Tweede Kamer, vergaderjaar 2007-2008, 31 200 VIII, nr. 173).

Kerkorgels verkeren in een relatief slechtere positie omdat de afgelopen jaren voorrang is gegeven aan de gebouwen, aangezien het wind- en waterdicht houden prioriteit heeft. Voor rijksbeschermde orgels is daarom zowel in de Regeling rijkssubsidiëring wegwerken restauratieachterstand (Rrwr) 2007 als de Rrwr 2008 apart budget beschikbaar gesteld. Ik verwacht daarmee reeds in juni 2008 ruim 30 subsidieaanvragen te kunnen honoreren en volgend jaar eenzelfde aantal. Daarmee is de portefeuille van orgelbouwers de komende jaren fors gevuld. Kerkelijk kunstbezit kan, indien het onroerend en rijksbeschermd is, worden meegenomen in restauratie- en instandhoudingsplannen. Hiervoor geldt overigens hetzelfde als voor orgels: gebouwen hebben de afgelopen jaren voorrang gekregen.


3.
Herkent u het signaal dat gemeenten hun verantwoordelijkheid voor monumentaal erfgoed van zich af proberen te schuiven? Welke maatregelen neemt u om het behoud van kerkgebouwen op lokaal niveau te bevorderen?

Antwoord
Nee, ik herken dit signaal niet. Met de invoering van het Brim (Besluit rijkssubsidiëring instandhouding monumenten) is de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor het prioriteren van restauraties komen te

blad 3/4

vervallen. Dit heeft naar mijn oordeel geen gevolgen gehad voor de aandacht van gemeentelijke overheden voor monumentaal erfgoed.
Met de invoering van de beperking adviesplicht (zie ook: Tweede Kamer, vergaderjaar 2007-2008, nr. 24 en nr. 25) komt er een zwaardere verantwoordelijkheid bij gemeenten te liggen, die niet alleen betrekking heeft op kerkelijke monumenten, maar op alle rijksmonumenten. De RACM (Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten) heeft daarnaast met veel gemeenten regelmatig bestuurlijk en/of ambtelijk overleg waarbij het bevorderen van aandacht voor het cultureel erfgoed aan de orde is.


4.
Kunt u een inventarisatie geven van het aantal kerkorgels dat cultuurhistorisch van belang is? Op welke wijze wordt de instandhouding en uitbreiding van de categorie oude instrumenten gegarandeerd?

Antwoord
Onder de rijksbescherming vallen in totaal 1.500 orgels en/of orgelkassen. Uitbreiding van dit aantal is in het kader van restrictief aanwijzingsbeleid conform de Tijdelijke beleidsregel aanwijzing beschermde monumenten, momenteel niet aan de orde. In de instandhouding van rijksbeschermde orgels voorziet het Brim door middel van subsidiëring van instandhoudingsplannen voor kerkelijke gebouwen. Ik ben mij er inmiddels van bewust dat het niet opnemen van een aparte categorie voor orgels in het Brim negatieve gevolgen heeft omdat voorrang is gegeven aan de gebouwen. Ik kom hierop terug nadat de evaluatie van het Brim is afgerond, de resultaten van deze evaluatie worden u in het najaar van 2008 toegestuurd.


5.
Op welke wijze voorziet u in voldoende ondersteuning voor kerken in het jaar 2008, nu kerken pas vanaf 2009 in de BRIM instromen terwijl subsidie op grond van oude regelingen al is afgelopen?

Antwoord
Met de invoering van het Brim is nieuwe meerjarige subsidiëring in het kader van het Brom (Besluit rijkssubsidiëring onderhoud monumenten) komen te vervallen. In de overgangsbepalingen is geregeld dat monumenten die later in het Brim instromen, zoals de kerken, bij afloop van het meerjarige Brom- subsidie tot het moment van instroming in het Brim, een beroep kunnen doen op eenjarige subsidies ten laste van het Brom.


6.
Welke ambitie heeft u om het Jaar van het Religieus Erfgoed tot een werkelijk succes te maken?

Antwoord
Het Jaar van het Religieus Erfgoed 2008 is, evenals eerdere "jaren van", een particulier initiatief. De stichting 2008 Jaar van het Religieus Erfgoed ontvangt een projectsubsidie van het ministerie van OCW voor de organisatie en voor een inventarisatie van het roerend en onroerend religieus erfgoed, de zogenaamde Reliwiki. Voor dit laatste ontvangt de stichting ook bijdragen van andere partijen.

blad 4/4

De RACM is in overleg met de stichting over het beschikbaar stellen van informatie ten behoeve van de databank en over het blijvend toegankelijk houden van de informatie van de Reliwiki na 2008. De resultaten van de inventarisatie en de discussies die in het kader van het jaar van het Religieus Erfgoed gevoerd worden zal ik daarnaast betrekken bij het project modernisering van de monumentenzorg.


1) Reformatorisch Dagblad, 21 april 2008