Universiteit van Tilburg

22 mei 2008

Nieuwe onderwijsvorm voor creatief leren blijkt succesvol in HBO

Promotie Paul Delnooz over de Creatieve Actie Methodologie

Het huidige competentiegerichte onderwijs op HBO's vergroot de weerstand tegen leren en zet niet aan tot creatief en innovatief denken. Dat stelt Paul Delnooz in het proefschrift waarop hij op woensdag 4 juni promoveert aan de Universiteit van Tilburg. Hij onderzocht een alternatieve onderwijsmethode voor het HBO, de Creatieve Actie Methodologie.

Delnooz ontwikkelde en toetste de Creatieve Actie Methodologie (CAM), een onderwijsmethode waarmee leerlingen volgens een stappenplan onderzoek leren verrichten. Creativiteit, twijfel en reflectie zijn hierbij kernwoorden. De CAM wordt gezien als een eerste aanzet tot een geaccepteerd wetenschappelijk alternatief op het huidige competentiegerichte onderwijs.

Competentiegericht onderwijs is erop gericht de studenten een aantal vooraf op papier vastgelegde competenties bij te brengen. Door de sturende aanpak van docenten (ze vertellen 'wat er moet gebeuren' en 'hoe iets moet gebeuren') wordt bij de studenten het idee bevestigd dat er maar één waarheid is. Door deze sturing neemt bovendien de weerstand tegen leren toe en wordt creatief denken niet gestimuleerd. Ook wordt door deze onderwijsvorm te weinig voorzien in de behoefte aan maatschappelijk bruikbare kennis, aldus Paul Delnooz.

In de CAM staat het model van de creatief lerende mens centraal. Het uitgangspunt is dat mensen vastzitten in hun denkpatroon. Zij moeten leren hun denken ter discussie te stellen (en daarmee hun waarheden). Zij moeten worden geactiveerd om door logisch en onlogisch (ofwel creatief) denken op zoek te gaan naar oplossingen voor praktische vraagstukken om daarop te reflecteren, zo tot een oplossing te komen en deze vervolgens te testen in de dagelijkse praktijk.

De CAM werd getoetst in een onderwijskundig experiment dat drie jaar achtereen is herhaald onder vierdejaarsstudenten van de Nationale Hogeschool voor Toerisme en Verkeer in Breda. Binnen het toegepaste lesprogramma bedachten en toetsten studenten onder meer oplossingen voor het bestrijden van stress, winkeldiefstal en het bestrijden van aids. Delnooz concludeert na drie jaar dat deze onderwijskundige aanpak zeer succesvol is. Het academische niveau van de studenten stijgt en ze blijken in staat te zijn om tot bruikbare innovatieve oplossingen te komen.

Paul Delnooz (Roermond, 1960) studeerde Methoden en technieken van onderzoek op de Universiteit Utrecht. Na zijn afstuderen in 1986 werkte hij achtereenvolgens als onderzoeker aan de Universiteit Leiden en als adviseur bij het Dienstencentrum voor Toerisme en Verkeer in Breda. Daarnaast werkte hij van 1987 tot 2007 als docent op de Nationale Hogeschool voor Toerisme en Verkeer in Breda. Momenteel is hij lector innovatiemanagement en ondernemerschap op de hogeschool Leiden.