Antwoorden op kamervragen van Wolbert over signalen dat de AWBZ gefinancierde zorg aan huis vastloopt
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
DLZ-K-U-2842913
16 mei 2008
Antwoorden van staatssecretaris Bussemaker op kamervragen van het
Kamerlid Wolbert over signalen dat de AWBZ gefinancierde zorg aan huis
vastloopt 2070816400.
Vraag 1
Bent u op de hoogte van het signaal dat de financiering van de AWBZ
gefinancierde zorg aan huis niet goed lijkt te verlopen?
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Is het waar dat cliënten met een indicatie "verblijf" een
zorgzwaartepakket (ZZP) toegekend krijgen in plaats van thuiszorguren?
Antwoord 2
Ja, sinds 1 juli 2007 indiceert het CIZ cliënten die op grond van hun
zorgbehoefte in aanmerking komen voor de functie verblijf in de vorm
van een zorgzwaartepakket. Dit zorgzwaartepakket wordt niet
geformuleerd in functies en uren maar vastgesteld in termen van een
cliëntprofiel, waarbij diverse zorgfuncties in een bepaalde mix en een
gemiddelde totale tijdbesteding wordt bepaald (het zorgzwaartepakket:
ZZP). Daarbij wordt er vanuit gegaan dat dit pakket in een intramurale
setting geleverd moet kunnen worden.
Vraag 3
Is de vergoeding voor ZZP's lager dan het oude thuiszorgbudget? Zo ja,
waarop is dat gebaseerd?
Antwoord 3
In algemene zin niet. In overgangssituaties en specifieke gevallen kan
dit voorkomen.
De criteria om wel of geen verblijf te indiceren volgen uit de
Beleidsregels indicatiestelling AWBZ. Bepalend is of de zorgvraag
zodanig is dat deze noodzakelijkerwijs moet worden geboden in een
beschermde woonomgeving, therapeutisch leefklimaat dan wel in een
omgeving waar permanent toezicht is geborgd. Daarbij wordt ook in
aanmerking genomen wat de mantelzorg in de thuissituatie nog kan
bieden. De zorgvraag is dus leidend bij de indicatiestelling en niet
de kosten. Als een beschermde woonomgeving wordt geïndiceerd wordt de
indicatie voor de zorg uitgedrukt in een ZZP. De prijs van het ZZP is
leidend voor de hoeveelheid zorg die geboden kan worden intramuraal of
thuis in de vorm van het volledig pakket thuis.
Het is mijn verantwoordelijkheid om goede zorg mogelijk te maken, maar
het is ook mijn verantwoordelijkheid dat die zorg rechtmatig en
doelmatig wordt geleverd.
In artikel 2 lid 2 Besluit zorgaanspraken AWBZ wordt bepaald dat er
alleen aanspraak op de AWBZ bestaat als de verzekerde daar "uit het
oogpunt van doelmatige zorgverlening" op is aangewezen.
Het CVZ geeft hier nadere invulling aan: "doelmatige zorgverlening
betekent onder meer dat als een verzekerde is aangewezen op verblijf
maar thuis wenst te blijven, hij in de thuissituatie zorg kan
ontvangen tot het kostenniveau dat bij verblijf in een instelling aan
de orde zou zijn. De verzekerde zal dan zelf in de rest van de
zorgvraag moeten voorzien, hetzij door mantelzorg, hetzij door zelf
zog in te kopen."
Vraag 4
Gaat u er in de financiering vanuit dat het goedkoper kan, omdat er
bijvoorbeeld zorgonderdelen uit de Zorgverzekeringswet of de Wet
maatschappelijke ondersteuning (Wmo) betaald moeten worden? Zo ja,
waarom geldt dat dan niet voor ZZP's?
Vraag 5
Wat is het beleid als de aanvullende zorgonderdelen niet worden
betaald door de gemeente, of zelfs niet worden geïndiceerd?
Antwoord 4 en 5
Als sprake is van indicatie inclusief de indicatie voor verblijf wordt
deze als een ZZP geformuleerd. Een cliënt die ervoor kiest om met een
ZZP thuis te blijven wonen kan aanspraak maken op het volledig pakket
thuis (VPT). Het VPT omvat alle zorgfuncties en de noodzakelijke
verblijfsfuncties. Deze functies worden uit de AWBZ betaald, inclusief
de huishoudelijke zorg.
Het VPT bevat geen medische basiszorg, geen geneesmiddelen en
hulpmiddelen. Deze blijven, net als bij een indicatie zonder verblijf,
ten laste van de Zvw. Dit komt overeen met de situatie zoals die op
dit moment bestaat in verzorgingshuizen. De medische basiszorg wordt
in verpleeghuizen wél uit de AWBZ vergoed. Hierdoor ontstaat een klein
verschil in aanspraken op AWBZ middelen.
Als de verzekerde met een verblijfsindicatie thuis wil blijven wonen
en zelf via mantelzorg of eigen middelen kan voorzien in de
bescherming of beveiliging kan het zijn dat men voor deze aspecten
niet is aangewezen op de AWBZ. Men krijgt dan geen indicatie voor
verblijf maar een indicatie voor thuiszorg in functies en klassen. In
dat geval dient de gemeente datgene te leveren waarvoor zij in het
kader van de WMO verantwoordelijk zijn.
Als de cliënt een indicatie inclusief verblijf ontvangt en kiest voor
intramurale opname is het mogelijk dat in de periode voor de opname
ten gevolge van het ZZP het budget voor de zorg thuis afneemt. In dat
geval dient het zorgkantoor te zorgen voor voldoende overbruggingszorg
tot het moment van opname.
Vraag 6
Is het waar dat thuiszorgaanbieders de nieuwe cliënten met een ZZP
niet meer zodanig kunnen helpen dat cliënten niet meer thuis kunnen
blijven wonen, en ze dus als het ware gedwongen worden naar een
verzorgings- of een verpleeghuis te gaan?
Antwoord 6
ZZP's zijn onderdeel van een intramurale indicatie. Het huidige
Volledig pakket thuis (VPT) kan alleen geleverd worden door
intramurale zorgaanbieders die daarvoor een intramurale plaats onbenut
laten.
Ik ben voornemens de mogelijkheden per 1 januari 2009 te verruimen.
Cliënten die geïndiceerd zijn voor intramurale opname en wachten op
een plaats in een instelling kunnen wel overbruggingszorg ontvangen.
Over de hoeveelheid zorg die de zorgkantoren toewijzen indien de
verzekerde - al dan niet vanwege overmacht - (nog) niet in de
instelling is opgenomen zijn met betrokken partijen werkafspraken
gemaakt. In veel gevallen voldoen deze. In andere gevallen kan de
zorgtoewijzing lager zijn dan hetgeen men voorheen kreeg. Op korte
termijn zal ik naar aanleiding van de signalen dat zorgkantoren daarin
erg sober zouden zijn, met ZN in overleg treden.
Vraag 7
Is het volledig pakket thuis een volwaardig alternatief voor zorg in
een verzorgings- of verpleeghuis?
Antwoord 7
Ja, met de prijs van het ZZP kan op een verantwoorde wijze goede zorg
-het volledige pakket thuis- worden geleverd in een thuissituatie.
Maar toezicht en onplanbare zorg moet daarbij wel goed kunnen worden
georganiseerd. Er dient bij de zorgverlening een afweging te worden
gemaakt ten aanzien van de doelmatigheid. Dit kan bijvoorbeeld
inhouden dat de woning van de cliënt goed bereikbaar is en in de
nabijheid van een zorginstelling of steunpunt voor zorgverlening is
gelegen. Het is niet mogelijk om in íedere situatie thuis met de prijs
van een ZZP goede zorg te leveren. Of het mogelijk is om goede zorg
thuis veilig en doelmatig te verlenen hangt dus af van de
omstandigheden van het geval en is ter beoordeling aan de
zorgaanbieder.
Vraag 8
Is het waar dat er voor elke cliënt die een volledig pakket thuis
gebruikt, er een bed leeg moet staan in een verpleeginstelling? Zo ja,
vervalt deze "leeg-bed-eis" per 2009?
Antwoord 8
Ja, op dit moment geldt die eis. Zie verder mijn antwoord op vraag 6.
Vraag 9
Is er sprake van een ontmoedigingsbeleid door gemeenten nu de
financiële tegemoetkoming voor het thuis blijven wonen wellicht achter
blijft bij de verwachtingen?
Antwoord 9
Er is mij niet bekend dat gemeenten een ontmoedigingsbeleid zouden
voeren om thuis te blijven wonen. Het Volledig pakket thuis en de
verruiming van de mogelijkheden voor levering daarvan per 2009,
vergroten de mogelijkheden voor het thuis blijven wonen van mensen met
een indicatie voor verblijf.