Antwoorden op kamervragen van Van Gerven over het nieuws dat ziekenhuizen te laks zijn bij het voorkomen van infecties en er meer mensen overlijden door ziekenhuisinfecties dan door het verkeer
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
CZ-K-U-2846044
16 mei 2008
Antwoorden van minister Klink op kamervragen van het Kamerlid Van
Gerven over het nieuws dat ziekenhuizen te laks zijn bij het voorkomen
van infecties en er meer mensen overlijden door ziekenhuisinfecties
dan door het verkeer (2070817970).
Vraag 1
Wat is uw reactie op het nieuws dat ziekenhuizen te laks zijn bij het
voorkomen van infecties en er meer doden door ziekenhuisinfecties te
betreuren zijn dan verkeersdoden?
Antwoord 1
De problematiek van ziekenhuisinfecties is zowel bij de ziekenhuizen
als de sector bekend. Ik onderschrijf het signaal dat er harder
ingezet kan worden op het verbeteren van de hygiëne en het voorkomen
van infecties bij patiënten. Infectiepreventie is een essentieel
onderdeel van patiëntveiligheid.
Vraag 2
Vindt u de reactie van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen
(NVZ) dat "het aan de ziekenhuizen is om te kiezen waar ze het geld
aan uitgeven" niet te nonchalant? Verdient hygiëne in ziekenhuizen
niet meer aandacht gezien het feit dat jaarlijks 70.000 mensen
infecties oplopen, waarvan naar schatting 1000 mensen daardoor
overlijden? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen?
De ziekenhuissector heeft op basis van de kwaliteitswet
zorginstellingen verantwoordelijkheid voor het bewaken en verbeteren
van de kwaliteit van zorg. Preventie van ziekenhuisinfecties is een
belangrijk aspect van deze kwaliteit. Ook door de NVZ is erkend dat
dit onderwerp een belangrijk thema is om vermijdbare onbedoelde schade
terug te dringen. Tevens is deelname van ziekenhuizen aan het PREZIES
netwerk (PREventie van ZIEkenhuisinfecties door Surveillance) al een
paar jaar onderdeel van de basisset prestatie-indicatoren van de IGZ.
In het veiligheidsprogramma `Voorkom schade, werk veilig' van de
Nederlandse ziekenhuissector zijn het voorkomen van
ziekenhuisinfecties na een operatie en het voorkomen van schade van
patienten door sepsis (bloedvergiftiging) aangewezen in de tien
thema's. Op deze onderdelen is snelle verbetering nodig en mogelijk
door interventies/verbetermaatregelen. Doelstelling is onder andere om
een reductie van 50% van het aantal Post Operatieve Wond Infecties
(POWI) en een reductie van 25% van de sterfte door ernstige
bloedvergiftiging te realiseren. De richtlijnen van de Werkgroep
InfectiePreventie (WIP) zijn de basis voor preventiemaatregelen. De
richtlijnen van de WIP worden opgegesteld en actueel gehouden door de
infectiepreventiedeskundigen (ziekenhuishygiënisten en
artsmicrobiologen) op basis van wetenschappelijke literatuur en
ervaring uit het veld. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) ziet
de richtlijnen van de WIP als de professionele standaarden in het
kader van de kwaliteitswet. Het PREZIES netwerk biedt de mogelijkheid
om op een gestructureerde wijze gegevens te verzamelen over bepaalde
groepen ziekenhuisinfecties. Analyse van de gegevens kan leiden tot
verbeteractie. De resultaten zijn dan in de verdere
gegevensverzameling meetbaar.
Ik verleen voor het veiligheidsprogramma een subsidie en zal de
voortgang en de effecten van het programma regelmatig monitoren.
Vraag 3
Is het waar dat geen enkel ziekenhuis in Nederland voldoet aan de door
de beroepsgroepen gestelde norm van 1 hygiënist per 5000 operaties en
1 microbioloog per 25.000 operaties? Zo ja, wat vindt u van dit
gegeven? Hoe verhoudt zich dit gegeven met het actieprogramma `Voorkom
schade, werk veilig,' waarbij door de ziekenhuizen het voorkomen van
infecties als eerste prioriteit is benoemd?
Antwoord 3
Op dit moment doet de beroepsvereniging een onderzoek naar de
beschikbare formatie van hygiënisten in de ziekenhuizen. Dit is een
vervolg op het onderzoek van de IGZ naar het infectiepreventiebeleid
in ziekenhuizen (`Hiaat tussen kennis en gedrag' 2004, zie
www.igz.nl), waaruit bleek dat in 50% van de ziekenhuizen de formatie
ziekenhuis-hygiënisten op orde is. Dit percentage was gebaseerd op de
norm 1 hygiënist per 250 bedden. In reactie hierop hebben de
beroepsgroepen de norm bijgesteld naar de huidige situatie van minder
bedden, maar meer activiteiten en ingrepen.
Naar aanleiding van het in 2004 geconstateerde tekort aan opgeleide
ziekenhuishygiënisten is het aantal opleidingsplaatsen uitgebreid.
Inmiddels zijn er twee opleidingsinstituten die de post HBO-opleiding
verzorgen (in Groningen en Breda), zodat het tekort kan worden
weggewerkt.
In het antwoord op vraag 2 heb ik reeds aangegeven op welke wijze er
in het actieprogramma `Voorkom schade, werk veilig' op dit moment ook
op andere manieren werk wordt gemaakt van het verbeteren van de
hygiëne in ziekenhuizen.
Vraag 4
Hebben alle ziekenhuizen in Nederland een beleidsplan om het aantal
zorginfecties effectief aan te pakken, waarin wordt aangegeven welke
doelstellingen het ziekenhuis hanteert en welke interventies worden
uitgevoerd om die te behalen? Zo neen, welk percentage ziekenhuizen
heeft nog geen beleidsplan?
Antwoord 4
In 2004 had volgens de hierboven beschreven rapportage van de IGZ 55%
(tegen 20% in 1996) van de ziekenhuizen een actief
infectiepreventiebeleid. De IGZ heeft als reactie alle ziekenhuizen
gevraagd in een plan van aanpak duidelijk te maken hoe zij een actief
infectiepreventiebeleid te gaan voeren. Deze plannen van aanpak en de
realisatie van deze plannen zijn gespreksonderwerp bij de
jaargesprekken tussen ziekenhuizen en IGZ. Zoals ik bij mijn antwoord
op vraag 2 aangaf, is ook deelname aan het PREZIES-netwerk onderdeel
van de basisset prestatie-indicatoren, die de IGZ gebruikt in haar
toezicht.
Vraag 5
Heeft u aanwijzingen dat de financiële taakstellingen van de afgelopen
jaren en de verandering van financiering van ziekenhuizen de aandacht
van ziekenhuizen voor hygiëne en preventie van infecties heeft doen
afnemen? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen? Zo neen, waarom niet?
Antwoord 5
Nee, ik heb geen aanwijzigen dat de aandacht voor hygiëne en preventie
van infecties ten gevolgen van de financiële taakstellingen van de
afgelopen jaren en de verandering van financiering van ziekenhuizen
afgenomen is.
Vraag 6
Welke rol speelt de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) momenteel
bij het bevorderen van hygiënische maatregelen in ziekenhuizen? Welke
stappen dient zij te zetten om ervoor te zorgen dat de ziekenhuizen
gaan voldoen aan de door de beroepsgroepen gestelde normen betreffende
hygiënisten en microbiologen? Is de IGZ nog steeds niet tevreden over
de hygiënische maatregelen van ziekenhuizen als in 2004? Hoe is de
situatie nu ten opzichte van 2004?
Antwoord 6
Het veiligheidsprogramma is gestart op 1 januari 2008. De IGZ is
verantwoordelijk voor het toezicht op de uitvoering van het
veiligheidsbeleid in ziekenhuizen. Zij zal toezien op het behalen van
het doel van `Voorkom schade, werk veilig', waaronder ook de thema's
voorkomen van ziekenhuisinfecties na een operatie en het voorkomen van
schade van patienten door sepsis. Gedurende het programma gaat de IGZ
een model ontwikkelen voor verdere invulling van de rol van
toezichthouder.