KNMG
Het KNMG standpunt niet-reguliere behandelwijzen: oog voor geneeskunDE èn geneeskunST
Zoals velen van u bekend is, heeft de KNMG begin april jl. een nieuw standpunt "De arts en niet-reguliere behandelwijzen" uitgebracht. Hiermee biedt de KNMG artsen een duidelijk houvast om hun professionele verantwoordelijkheid bij het toepassen van diagnostiek en behandelwijzen te kunnen waarmaken.
In de commentaren die de KNMG heeft ontvangen zijn drie stromingen te onderscheiden. Het leeuwendeel van de reacties was positief. Sommigen hadden er op gehoopt dat de KNMG verder zou gaan en niet-reguliere behandelwijzen zou verbieden. Anderen zien in het KNMG standpunt een ernstige restrictie van de keuzevrijheid van patiënten en een ontkenning van de realiteit dat niet-reguliere behandelwijzen onderdeel van de gezondheidszorg uitmaken.
De KNMG kan geen behandelwijzen verbieden, noch behandelaars in de ban doen. Ook kan de KNMG geen realiteit ontkennen, en dat willen we ook helemaal niet. Wat de KNMG wil is duidelijkheid scheppen voor artsen. Het signaal dat wij met de gedragsregel afgeven is het volgende:
- artsen houden zich aan de professionele standaard;
- patiënten hebben er recht op om door hun arts goed en volledig te worden geïnformeerd over de aard, betrouwbaarheid en (neven)effecten van diagnostiek en behandelingen, welke dat ook zijn;
- de arts moet schade door het toepassen, of juist het (ten onrechte) afbreken of uitstellen, van diagnostiek en behandeling zoveel mogelijk voorkómen;
- artsen moeten patiënten geen valse hoop op genezing geven;
- patiënten hebben van de arts niet alleen diagnostiek en behandeling nodig ("geneeskunde") maar ook aandacht, troost, medeleven, kortom, "geneeskunst".
Dat artsen zich in hun vak moeten onthouden van handelingen die buiten het algemeen geaccepteerde medische domein liggen, behoeft eigenlijk geen betoog. We zijn immers artsen en dienen daarnaar te handelen. Magische handelingen zijn geen medische handelingen. Maar we weten allemaal dat wij artsen in dat algemeen geaccepteerde medische domein vaak handelingen verrichten die niet door bewijsvoering ondersteund worden en ook niet strikt medisch zijn, maar wel zinvol en behorend bij de medische professionaliteit. Ruim de tijd uittrekken voor de patiënt, hem of haar aandacht geven, troosten, informeren naar het welzijn van familieleden en kinderen, herhalingsbezoeken, angst wegnemen, iemand op zijn gemak stellen: het effect zal nooit in dubbelblind onderzoek worden aangetoond, maar elk zinnig mens weet dat het goed is. Misschien soms wel beter dan pillen. En laten we wel wezen: veel patiënten missen in de geneeskunde juist die aspecten, voelen zich in de vaak wat kille, kortaangebonden reguliere zorg onvoldoende geholpen of gehoord. Wellicht wenden zij zich daarom tot een niet-reguliere behandelaar. Maar ook die mag "aandacht" niet vervangen door onnutte of zelfs schadelijke behandelingen.
Wij moeten als artsen de medische interventies plegen die goed zijn, we mogen patiënten niet schaden en mogen hen in medisch opzicht niet te kort doen, maar we schieten wel te kort als we die andere, menselijke aspecten van de zorg uit het oog verliezen. En dat doen we helaas te vaak, en ook dat is onprofessioneel. Die kant van de medaille van het KNMG standpunt is in de commentaren onderbelicht gebleven.
Heeft u vragen of wilt u reageren? Email naar Lode Wigersma, directeur beleid KNMG, L.Wigersma@fed.knmg.nl