Rob/Rfv: Aandacht rijk voor grensgebieden verankeren
Burgers, bedrijven en overheden hebben in de grensgebieden met bijzondere knelpunten en kansen te maken. Juist daar loopt men aan tegen verschillen in nationale wet- en regelgeving. Dat vraagt om blijvende aandacht van het Rijk voor de grensgebieden. Het instellen van een Taskforce of het aanstellen van een 'grensmakelaar' is te overwegen. Ook kan een herkenbaar en centraal informatiepunt voor Grensoverschrijdende samenwerking de decentrale overheden in de grensgebieden verder op weg helpen. En met een 'Grenslandtoets' kan voorkomen worden dat rijksbeleid ongewild negatieve effecten heeft voor de grensgebieden. Dat schrijft de Raad voor het openbaar bestuur (Rob) in zijn advies 'Besturen over grenzen; opgave voor alle bestuurslagen' aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Het advies schetst de stand van zaken in de zeven euregio's die Nederland telt. Hoe functioneren de euregio's? Wat is hun bijdrage aan de maatschappelijke en bestuurlijke opgaven in de grensregio's? Wat kan beter en welke rol zou het rijk daarbij moeten spelen?
De behoefte aan afstemming op het gebied van beleid, wet- en regelgeving van de nationale overheden is onverminderd groot. In de grensgebieden is men zeer inventief als het gaat om het vinden van praktische oplossingen, maar dat is niet genoeg.
Taskforce of 'grensmakelaar'
Op dit moment heeft het Rijk weer volop aandacht voor de kansen en knelpunten in de grensgebieden, maar dat is in het recente verleden ook wel eens minder geweest. Met het instellen van een Taskforce of het aanstellen van een 'grensmakelaar' kan blijvende aandacht worden gewaarborgd. Een Taskforce of een grensmakelaar verzamelt informatie, agendeert, gaat erop af, brengt kansen en knelpunten in kaart en bespreekt die met de betrokken bestuurders.
Centraal informatiepunt
Wie met grensoverschrijdende contacten op bijvoorbeeld het gebied van wonen, werken of onderwijs te maken heeft, zou zich tot een centraal (digitaal) informatiepunt moeten kunnen wenden. Burgers, bedrijven en overheden moeten er alle informatie kunnen vinden over wie bij welk dossier betrokken zijn en daarop aangesproken kunnen worden. Het moet ook informatie bevatten over de juridische kaders en de per beleidsdossier relevante 'counterparts' over de grens. De Rob beveelt aan deze informatie onder te brengen bij 'Europa decentraal', een kenniscentrum voor beleid en recht dat in 2002 is opgericht door de VNG, het IPO, de Unie van Waterschappen en het Rijk.
Grenslandtoets
Bij de ontwikkeling van nationale wet- en regelgeving zouden de departementen expliciet moeten nagaan of voorgestelde maatregelen bijzondere gevolgen hebben voor de Nederlandse grensgebieden. Zo'n grenslandtoets wordt al met succes toegepast door het ministerie van Financiën.
Grensoverschrijdende samenwerking van onderop
Het leven in grensstreken is vaak omschreven als 'leven in perifeer gebied'. Dat wil zeggen: leven ver van het politieke én economische centrum van een land, zowel in ruimtelijk als in psychologisch opzicht. Nationale regeringen hadden lange tijd weinig aandacht voor grensgebieden: het grensgebied als stiefkind van de natie-staat. Voorzieningen die niemand in zijn achtertuin wilde hebben, zoals afvalverwerkingsinstallaties en kerncentrales, zijn lange tijd door de nationale regeringen min of meer 'gedumpt' in de grensgebieden. Ondanks -- of misschien wel mede dankzij -- de relatieve nationale verwaarlozing van de grensgebieden is vooral na de Tweede Wereldoorlog op veel beleidsterreinen en in allerlei vormen in het Duits-Nederlandse en Belgisch-Nederlandse grensgebied grensoverschrijdende bestuurlijke samenwerking ontstaan, en wel van onderop. De zeven euregio's maken daar een belangrijk onderdeel van uit. Zij zorgen voor praktische oplossingen voor de problemen van alledag waarmee men in grensregio's te maken krijgt. Zij zijn in de ogen van de Rob een vliegwiel voor Europese samenwerking.
Nederland kent een relatief groot grensgebied. Zeven van de twaalf provincies zijn grensprovincie en er wonen ongeveer 2 miljoen Nederlandse inwoners in Nederlandse grensgemeenten. Welbeschouwd valt eigenlijk alleen de Randstad buiten het Nederlandse grensgebied.
Noot voor redacties (