* woensdag 7 mei 16.15 uur
Jack de Mooij
Jona Willem te Water (1740-1822). Historicus en theoloog tussen
traditie en verlichting
Faculteit: Letteren
Promotoren: prof.dr. M.E.H.N. Mout en prof.dr. E.G.E. van der Wall
De Leidse hoogleraar Jona Willem te Water geniet vooral bekendheid
vanwege het feit dat zijn dove echtgenote hem na de ontploffing
van het kruitschip gevraagd moet hebben: Zei u iets, Te Water?. Te
Water vertegenwoordigt een hoofdstroom in het achttiende-eeuwse
denken in de Republiek. Deze biografie belicht zijn grote invloed
op de Leidse Universiteit, de Gereformeerde kerk en diverse
geleerde genootschappen. Bijzondere aandacht gaat uit naar Te
Waters wetenschappelijke publicaties en de houding die hij daarin
innam tegenover de Verlichting. Hij publiceerde vele boeken over
de Opstand van de Nederlanden tegen Spanje. Hij paste als
historicus nieuwe methoden toe, maar bleef een traditionele
orangistische boodschap uitdragen. Onvermoeibaar bepleitte hij de
vrijheid van godsdienst. Als predikant in Vlissingen heeft hij in
1778 de overheid gesteund in haar beslissing tot de bouw van een
rooms-katholieke kerk. De onvrede van de bevolking hierover heeft
hem uiteindelijk zijn ambt gekost. Als theoloog stond Te Water
bekend als orthodox. Deze studie onderstreept dat, maar laat
tevens zien dat hij ook voorzichtig ontvankelijk was voor de
Verlichting. Door de voortschrijdende ontwikkeling van de
Verlichting heeft hij zich steeds meer achter de traditie
geschaard.
In verband met de verbouwing in het Academiegebouw vinden de promoties
plaats in de Lokhorstkerk (Pieterskerkstraat)
Universiteit Leiden