TNS NIPO publicaties
29 april 2008
Nog altijd veel steun monarchie in 2008
Maxima blijft populairste lid koningshuis
In 2008 is de steun voor de monarchie nog altijd onverminderd groot. Het merendeel van de Nederlanders (85%) blijft van mening dat Nederland gewoon een koninkrijk moet blijven. In de jaren '90 was de steun voor de monarchie nog wel iets hoger, maar na een daling in maart 2003 stabiliseerde de steun per april 2003 weer en daarmee ook het aandeel dat pleitte voor een republiek. Nu is het aantal mensen dat pleit voor een republiek weer iets gestegen (van 13% naar 15%). Dit blijkt uit onderzoek van TNS NIPO in opdracht van RTL Nieuws.
1 | Steun voor monarchie nog altijd groot
Op respons1 '64 '69 '76 '80 '95 '96 '99 '00 '03 (mrt) '03 (apr) '04 '05 '07 (apr) '07 (nov) '08 (apr)
Monarchie 91 89 93 88 93 95 91 90 81 86 86 86 87 87 85
Republiek 9 11 7 12 7 5 9 10 19 14 14 14 13 13 15
Maxima onbetwist populairste lid koningshuis
Ook in april 2008 vindt meer dan de helft van de Nederlanders (57%) Maxima het meest sympathieke lid van het koningshuis. Haar populariteit is het afgelopen half jaar zelfs nog met vijf procent toegenomen. Onder jongeren (18-35 jaar) is zij overigens een stuk populairder dan onder ouderen (55+): 64 procent versus 47 procent. Verder weinig verschuivingen. De populariteit van prinses Laurentien is wat gedaald (van 6% eind 2007 naar 3% in april 2008).
2 | Maxima nog steeds met afstand meest sympathiek
Apr 2003 Apr 2004 Apr 2005 Apr 2007 Nov 2007 Apr 2008
% % % % % %
Maxima 41 50 63 53 52 57
Willem-Alexander 12 13 8 11 11 11
Beatrix 8 9 7 7 7 7
Laurentien 0 1 3 4 6 3
Catharina-Amalia - 2 2 2 2 2
Alexia - - - 0 1 1
Constantijn 1 1 1 1 1 0
Ariane - - - 1 1 0
Johan-Friso 1 0 1 0 1 0
Mabel - 0 1 1 0 0
Allemaal even sympathiek 9 6 7 12 11 10
Weet niet/wil niet zeggen 7 7 9 9 8 8
Populariteit Beatrix vrij constant
In vergelijking met vorig jaar blijft het oordeel over ons staatshoofd vrij constant. Bijna negen op de tien Nederlanders vinden dat zij het goed doet als staatshoofd, een minimale daling ten opzichte van vorig jaar, maar nog altijd significant meer dan twee, drie en vier jaar geleden. De omschrijving 'dicht bij het volk' werd iets meer dan tien jaar geleden nog door 61 procent van toepassing geacht op onze vorstin, in 2004 en 2005 was dit gedaald naar onder de veertig procent, in 2007 vond bijna de helft (49%) onze koningin 'dicht bij het volk' staan. Nu is dat 46 procent.
Naarmate de tijd verstrijkt, lijkt Koningin Beatrix als minder vooruitstrevend te worden beschouwd. In 1996 noemde 38 procent Koningin Beatrix progressief, maar dit daalde in de jaren daarna. In 2007 en 2008 is iets minder dan een kwart (24%) van mening dat onze vorstin progressief is.
Koningin Beatrix wordt wel steeds boeiender gevonden. Waar twee jaar geleden nog 43 procent het staatshoofd als boeiend omschreef, was dat in 2007 gestegen naar bijna de helft (49%). In 2008 vindt iets meer dan de helft van de Nederlanders (51%) dat. Koningin Beatrix lijkt haar dip wat betreft sympathiek gevonden worden, definitief te boven. Ze wordt door 84 procent sympathiek gevonden; een iets hogere score dan een jaar geleden (83%). Daarmee behaalt zij de hoogste score sinds 1996, toen 87 procent haar sympathiek vond. In april 2000 kende zij haar dieptepunt, toen slechts twee op de drie Nederlanders (67%) haar sympathiek vonden. Net als vorig jaar zeggen acht op de tien Nederlanders (80%) een goed beeld van Beatrix te hebben.
3 | Oordeel over Koningin Beatrix vrij constant
1996 1999 Apr 2000 Mei 2000 Apr 2003 Apr 2004 Apr 2005 Apr 2007 Nov 2007 Apr 2008
% % % % % % % % % %
Sypathiek 87 78 67 77 75 73 74 83 84 84
Boeiend - - 44 47 52 46 43 49 50 51
Dicht bij het volk 61 55 34 31 45 33 37 49 43 46
Progressief 38 26 21 27 22 20 22 24 24 24
Doet het goed als staatshoofd - - - - 80 81 81 87 88 86
Willem-Alexander klaar voor de troon?
De Nederlandse bevolking is, net zoals vorig jaar, positiever in haar oordeel over Willem-Alexander dan in haar oordeel over diens moeder. Zo wordt de kroonprins wat sympathieker gevonden dan Beatrix (92% versus 84%) en een stuk progressiever (47% versus 24%). Bovendien heerst nog altijd de mening dat Willem-Alexander aanzienlijk dichter bij het volk staat dan zijn moeder (74% tegenover 46%). De kroonprins wordt ook iets boeiender gevonden dan de koningin (55% versus 51%).
Bij de vraag of Willem-Alexander geschikt is als staatshoofd, hebben we een interessant punt bereikt. Inmiddels vindt 86 procent van de Nederlanders hem 'geschikt als staatshoofd', waarmee hij eenzelfde percentage scoort als zijn moeder op 'doet het goed als staatshoofd'.
Voor een oude suggestie - dat wanneer Willem-Alexander geschikter zou worden gevonden als staatshoofd, hij ook verder van het volk af kwam te staan - is ook dit jaar geen bewijs te vinden. Willem-Alexander wordt én sympathieker, én geschikter als staatshoofd gevonden in vergelijking met een jaar geleden.
Acht van de tien Nederlanders (79%) zeggen een goed beeld van Willem-Alexander te hebben, een lichte stijging in vergelijking met april 2007 (toen 77% van de Nederlanders dat zei).
4 | Nederlanders blijven welwillend tegenover Willem-Alexander staan
1999 Apr 2003 Apr 2004 Apr 2005 Apr 2007 Nov 2007 Apr 2008
% % % % % % %
Sympathiek 83 88 87 87 90 91 92
Geschikt als staatshoofd 68 76 78 80 82 86 86
Dicht bij het volk 66 68 67 65 75 73 74
Boeiend - 48 47 47 56 53 55
Progressief 38 38 40 40 44 47 47
Maxima meest sympathiek, dicht bij het volk en boeiend
Met 57 procent van de Nederlanders die Prinses Maxima het meest sympathieke lid van het Koninklijk Huis vindt, blijft zij haar nummer 1 positie stevig in handen houden. Zij heeft haar verlies in procentpunten ten opzichte van 2005 enigszins goed gemaakt (zie tabel 2). Wat betreft de aspecten waaruit haar populariteit is samengesteld, consolideert Prinses Maxima, of boekt zij zelfs nog een beetje winst.
Ze wordt in vergelijking met een jaar geleden iets minder sympathiek gevonden (94%), maar 89 procent is van mening dat zij dicht bij het volk staat en 87 procent noemt haar boeiend. In vergeling met vorig jaar wordt zij weer een stuk progressiever gevonden: twee van de drie Nederlanders vinden haar progressief (66%). Ruim driekwart van de Nederlanders (82%) zegt een goed beeld van Maxima te hebben (in 2007 was dit 80%).
5 | Maxima nog altijd sympathiek, dicht bij het volk en boeiend
Apr 2003 Apr 2004 Apr 2005 Apr 2007 Nov 2007 Apr 2008
% % % % % %
Sympathiek 93 91 94 95 93 94
Dicht bij het volk 81 81 86 89 87 89
Boeiend 84 80 85 86 85 87
Progressief 50 54 60 57 63 66
Meer Nederlanders vinden dat macht vorst(in) minder moet
Een meerderheid van de Nederlanders (60%) is van mening dat de macht van de koning(in) nu precies goed is. Het aantal Nederlanders dat vindt dat de koning(in) meer macht moet krijgen bedraagt nu elf procent, maar het aantal Nederlanders dat van mening is dat het staatshoofd, net als in Zweden, geen wettelijke invloed zou moeten hebben is fors gestegen: van 22 procent vorig jaar naar 29 procent nu.
6 | Meer voorstanders geen wettelijke invloed vorst(in)2
2000 Apr 2003 Apr 2004 Apr 2005 Apr 2007 Apr 2008
% % % % % %
Moet meer macht krijgen 5 11 11 10 10 11
Precies goed 66 60 63 62 68 60
Geen wettelijke invloed 29 30 26 28 22 29
Veel Nederlanders zien 2010 als afscheidsjaar Beatrix
In 2005 was een kwart van de ondervraagden (24%) van mening dat Koningin Beatrix in 2007, wanneer Willem-Alexander veertig wordt, afstand zou moeten doen van de troon. Toen dat moment wel erg dichtbij kwam, zag meer dan de helft van de Nederlandse bevolking onze koningin nog graag een jaar aanblijven als staatshoofd. Zodat zij in 2008, als zij 70 jaar wordt, op een mooie leeftijd afstand kan doen van de troon.
Inmiddels is dat niet gebeurd. Wat zien Nederlanders nu als het meest geschikte jaar waarop Beatrix plaats kan maken voor haar zoon op de troon? Zestien procent ziet Beatrix het liefst dit jaar nog plaats maken voor Willem-Alexander. Negen procent ziet volgend jaar als ideaal moment, en bijna de helft (47%) ziet 2010 als het jaar van de troonwisseling. Twaalf procent ziet dit het liefst na 2010 gebeuren, nog eens zestien procent weet het niet.
7 | 2010 nu als meest ideale jaar gezien voor troonwisseling
Apr 2003 Apr 2004 Apr 2005 Apr 2007 Apr 2008
% % % % %
In 2008, Koningin Beatrix 70 8 16 22 54 16
2009 - - - - 9
2010 - - - - 47
Na 2010 - - - - 12
In 2007, Willem-Alexander 40 16 21 24 7 -
Weet niet/geen mening 10 16 16 15 16
Vertrouwen koningschap Willem-Alexander neemt verder toe
Het vertrouwen in de kroonprins is het afgelopen jaar verder toegenomen. Weliswaar zeggen wat minder mensen zeer veel vertrouwen in het koningschap van Willem-Alexander te hebben (27%, in vergelijking met 30% vorig jaar), overall is het vertrouwen flink gestegen. Waar vorig jaar 83 procent vertrouwen had in zijn koningschap, is dit in 2008 zelfs toegenomen tot 87 procent.
8 | Vertrouwen in Willem-Alexander als koning van Nederland toegenomen
Apr 2003 Apr 2004 Apr 2005 Apr 2007 Apr 2008
% % % % %
Zeer veel vertrouwen 28 28 21 30 27
Tamelijk veel vertrouwen 53 52 60 53 60
Tamelijk weinig vertrouwen 8 7 6 6 5
Zeer weinig vertrouwen 3 3 3 2 2
Weet niet/geen mening 8 11 10 9 6
Vermeende invloed Maxima op Willem-Alexander groeit nog altijd
Een ruime (en nog altijd groeiende) meerderheid van de Nederlanders blijft van mening dat Prinses Maxima veel invloed heeft op Willem-Alexander. Liefst 91 procent van de ondervraagden is van mening dat de invloed van Maxima op Willem-Alexander (zeer of tamelijk) groot is. Dit aandeel bedroeg in 2007 87 procent en in 2005 nog 81 procent.
9 | Nederlanders zien invloed Maxima op kroonprins verder toenemen
Apr 2003 Apr 2004 Apr 2005 Apr 2007 Apr 2008
% % % % %
Invloed zeer groot 28 29 27 34 34
Invloed tamelijk groot 52 52 59 53 57
Invloed tamelijk gering 9 7 6 4 4
Invloed zeer gering 1 1 0 0 0
Weet niet/geen mening 10 11 8 9 5
Ruim zes op de tien vieren Koninginnedag
Ruim zes op de tien Nederlanders zijn van plan Koninginnedag te gaan vieren (62%)3, iets minder dan in 2007 (64%). Jongeren (71%) hebben een stuk vaker deze intentie dan ouderen (53%). Van degenen die Koninginnedag gaan vieren, gaat meer dan de helft (56%) één van de vele vrijmarkten bezoeken. Dit is al een aantal jaren de meest ondernomen activiteit op de nationale feestdag. Op de tweede plaats staat het volgen van het bezoek van de koningin aan één of meerdere steden, op televisie of op de radio. Maar liefst 41 procent volgt deze Koninginnedagbezoeken. Het percentage dat daadwerkelijk de plek bezoekt waar de koningin komt, is vrij laag en in 2008 (1%) ook aanzienlijk gedaald ten aanzien van 2000 (5%). Het dragen van oranje kleding is weer iets in opmars (13%, vorig jaar lag dit percentage op 9%), wie weet in verband met het naderende Europees Kampioenschap voetbal of de Olympische Spelen.
10 | Bezoeken van vrijmarkten populairste Koninginnedagactiviteit
Apr 2000 Apr 2007 Apr 2008
% % %
Viert Koninginnedag 32 64 62
Van degenen die Koninginnedag gaan vieren:
Bezoek vrijmarkten 54 56 56
Koningin kijken op tv of luisteren naar verslag op de radio 43 42 41
Dragen van oranje kleding/versiering 10 9 13
Vuurwerk kijken 18 12 11
Naar Amsterdam 7 5 7
Naar popconcert 5 4 3
Bezoeken van de plaats die de koningin bezoekt 5 2 1
1 Alleen de respondenten die hier een antwoord konden geven zijn in deze tabel meegenomen. De 'weet niet/geen mening'-categorie (april 2003: 7%, 2004: 13%, 2005: 10%, april 2007: 11%, november 2007: 8%, april 2008: 9%) is buiten beschouwing gelaten.
2 Alleen de respondenten die hier een antwoord konden geven zijn in deze tabel meegenomen. De 'weet niet/geen mening'-categorie (2008: 4%) is buiten beschouwing gelaten.
3 In 2000 gaf ongeveer één derde van de Nederlandse bevolking aan koninginnedag te vieren. Dit is aanzienlijk minder dan in deze trendmeting. In 2000 werd echter gevraagd naar het actief vieren van koninginnedag en in 2007 en 2008 was deze vraag meer algemeen gesteld: 'Bent u van plan om koninginnedag te vieren?'
C6357 | Methode: TNS NIPObase (CASI) | Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van RTL Nieuws. Het veldwerk vond plaats op 24 en 25 april 2008. In totaal werden 1.010 personen van 18 jaar en ouder, behorend tot het Leven-in-Nederland-Forum, ondervraagd (n=1.010).
Bij publicatie of verspreiding graag de bron TNS NIPO/ RTL Nieuws vermelden. Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met
Wilt u op de hoogte blijven van andere gratis publicaties in de toekomst, dan kunt u zich abonneren op onze
TNS NIPO